Hypericum adenotrichum Spach'un doku kültürü teknikleri ile çoğaltılması ve in vitro koşullarda sekonder metabolit değişiminin araştırılması

Abstract

In this study, it has been aimed to describe an appropriate procedure for in vitro propagation of H. adenotrichum which is an endemic plant and also has a potential value as a medicinal plant, and to determine the effects of some stress and elicitor treatments on production of secondary metabolites under in vitro conditions. In seed germination studies, it has been determined that light, dark, stratification, temperature and salt concentration of medium have positive or negative effects on seed germination behavior. ¼ MS/Galzy medium has been determined as the best medium for seedling development. Callus formation has been observed from leaf explants excised from the plants that were collected from their natural habitat. The highest callus induction percentage has been obtained on MS media supplemented with 4 mg/L BA + 0.2 mg/L NAA. Shoot induction has been observed from calli induced on the MS media containing BA alone after subculturing the calli on MS medium supplemented with 0.5 mg/L KIN. Directly shoots formation has been observed on leaf explants of H. adenotrichum on MS media containing KIN alone. Direct and indirect shoots of H. adenotrichum that were obtained from in vitro experiments have showed axillary shoot regeneration on MS media containing KIN alone. The highest axillary shoot number per explant has been obtained from MS medium containing 0.5 mg/L KIN. The root formation has occurred from axillary shoots of H. adenotrichum on media containing 0.5 mg/L IAA. Sucrose, polyethylene glycol, chrome, pectin and mannan have been applied to in vitro seedling intended for elicitation of important secondary metabolites of H. adenotrichum. Methanolic extracts of in vitro seedlings exposed various stress and elicitor treatments have been analyzed with HPLC. According to the results of HPLC analysis, pectin for elicitation of hypericins and chrome for elicitation of flavonoids have been determined as the most effective elicitors.

Bu çalışmada, endemik ve tıbbi bitki olarak potansiyel önemi olan H. adenotrichum’un in vitro çoğaltımı için uygun bir protokol tanımlanması ve bazı stres ve elisitör uygulamalarının in vitro koşullarda bu bitkinin sekonder metabolitlerinin üretimi üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tohum çimlendirme çalışmalarında çimlenme üzerine ışık, stratifikasyon, sıcaklık ve ortamdaki tuz konsantrasyonunun negatif ya da pozitif etkilere sahip olduğu bulunmuştur. Ayrıca, fide gelişimi için en iyi ortamın ¼ MS/Galzy ortamı olduğu belirlenmiştir. Doğadan toplanan bitkilerden sağlanan yaprak eksplantlarından kallus oluşumu gözlenmiştir. En yüksek kallus indüksiyon yüzdesi 4 mg/L BA + 0.2 mg/L NAA (%95) içeren MS ortamında elde edilmiştir. BA’nın tek başına kullanıldığı MS besi ortamlarından elde edilen kalluslar, 0.5 mg/L KIN içeren MS besi ortamında alt kültüre alındıklarında sürgün oluşumu gerçekleşmiştir. H. adenotrichum’un yaprak eksplantlarından, KIN’in tek başına kullanıldığı MS besi ortamlarında, direkt sürgün oluşumu gözlenmiştir. In vitro ortamda elde edilmiş direkt ve indirekt sürgünler, KIN’in tek başına kullanıldığı MS besi ortamlarında, aksiller sürgün rejenerasyonu göstermişlerdir. Ayrıca, H. adenotrichum’un aksiller sürgünlerinden 0.5 mg/L IAA içeren makro ½ MS ve makro ¼ MS ortamlarında kök oluşumu gerçekleşmiştir. H. adenotrichum bitkisinin önemli sekonder metabolitlerinin elisitasyonuna yönelik olarak, sukroz, polietilen glikol (PEG) krom (Cr), pektin ve mannan in vitro fidelere uygulanmıştır. In vitro da belirli sürelerde çeşitli stres ve elisitör uygulamalarına maruz bırakılan fidelerin metanolik ekstraktları HPLC ile analiz edilmiştir. Analizler sonucunda, hiperisinlerin elisitasyonunda pektin, flavonoidlerin elisitastonunda ise Cr en etkili elisitörler olarak belirlenmiştir.