Bu çalışma Karya tipi koyunlarda doğum ve sonrası erken dönemde koyun ve kuzularda temel davranış özelliklerini, koyunlarda doğumda ve emzirme döneminde kuzulardan ayrı kalmanın ortaya çıkardığı stresi kortizol ve bazı fizyolojik parametreler ile tanımlamak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada toplam 64 koyun ve 96 kuzu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, doğum süresi, toplam yalama süresi, plasenta atım süresi ve plasenta ağırlığı; 96 dakika, 68 dakika, 3.5 saat ve 607 g olarak saptanmıştır. Kuzularda doğumdan sonra ayağa kalkma süresi ve ilk emmeye başlama süresi 19 dakika ve 50 dakika olarak tespit edilmiştir. Kuzular 3 günlük, 2 hafta, 4 hafta ve 8 haftalık yaşlarda 12 saat boyunca analarından ayrılmıştır. 3. günde ayrıldıktan sonra yaklaşık 30 saniye sonra analarıyla buluşmuşlardır. Yaşın artmasıyla birlikte ana ve kuzu buluşma süresi kısalmıştır. Kuzuların yaşla birlikte emme aktiviteleri de azalmıştır. Koyunlarda doğum öncesi ve sonrası kan kortizol düzeyi 26.31 ng/ml ve 21.53 ng/ml bulunmuştur. Doğumda yüksek olan kan kortizol düzeyi daha sonraki dönemlerde düşmüş, doğumun koyunlarda strese neden olduğu ortaya çıkmıştır. Doğumdan sonra 8. haftaya kadar farklı dönemlerde koyun ve kuzuları birbirinden ayırma nabız sayısının artmasına neden olmuştur.
The aim of this study were to define the main maternal and lamb behaviours of Karya type sheep at the birth and early postpartum and to determine the mother' stress posed by the separation from their lambs with blood cortisol levels and some physiological parameters at birth and at suckling period. In this study, 64 heads of ewes and theirs lambs, 32 heads ewes at the first year and 32 heads ewes at the second year, were used. The length of birth, total licking time, the time of placenta dropping from the birth and the weight of placenta were found to be 96 min., 68 min., 3.5 hours and 607 grams, respectively. The mean standing up time and the start of suckling after birth in lambs was 19 min. and 50 min., respectively. The lambs separated from their mothers for 12 hours at the third day, two weeks, four weeks and eight weeks of their ages and then the lambs found their mothers for about 30 seconds at the third day of age. The time of mother and lamb meeting was shortened as the age advanced. In addition to this the suckling activity of lambs was also decreased. The average blood cortisol level of ewes before and after birth was found to be 26.31 ng/ml and 21.53 ng/ml, respectively. The higher cortisol level at the birth was decreased at the later periods and it was found that birth caused stress in ewes. In the period of birth to 8 weeks, separation of ewe and lambs result in an increase of pulse rate.
