Aydın ilinde bazı işletmelerde yetiştirilen montbeliarde ve siyah-alaca ırkı sığırların çeşitli süt verim ve süt kalite özellikleri üzerine bir araştırma

Abstract

Averages and heritabilities (h2) of lactation length (LL), lactation milk yield (LMY) and 305-d milk yield (305-dMY) of Montbeliarde (M) and Holstein-Friesian (HF) breeds reared together at 22 dairy farms were estimated from the records kept between 2001-2008. Additionally, for both breeds, fat content (FC), protein content (PC), lactose content (LC), non-fat dry matter content (NFDMC), total dry matter content (TDMC) and somatic cell count (SCC) from milk samples collected from lactating cows at 7 farms were determined. For M breed LL, LMY and 305-dMY averages were respectively, 317.16±4.748 d, 6546.41±114.937 kg and 6227.12±68.469 kg, the h2's were respectively, 0.07±0.06, 0.32±0.07 and 0.36±0.07. For HF breed the averages were respectively, 328.32±4.492 d, 7241.85±108.885 kg and 6748.61±64.080 kg and the h2's were respectively 0.09±0.05, 0.26±0.05 and 0.36±0.04. Herd effect (P<0.01) for milk traits, calving year and breed effects for LL (P<0.05), LMY (P<0.01) and 305-dMY (P<0.01) were found to be statistically significant. Calving month effect for 305-dMY (P<0.01), lactation number effect for LMY and 305-dMY (P<0.01) were found to be statistically significant. The averages of FC, PC, LC, NFDMC, TDMC and SCC for M breed were respectively 4.31±0.162%, 2.86±0.046%, 4.79±0.038%, 8.53±0.064%, 13.14±0.173% and 5.2035±0.09034 (159,754 cells/ml), for HF breed were respectively, %3.86±0.167, %2.81±0.051, %4.72±0.042, %8.42±0.071, %12.31±0.184 and 5.3666±0.08578 (232,568 cells/ml). Some important differences were found between MB and HF breeds for milk traits and milk quality traits and the important reductions seen in summer season for these traits showed that some prerequisites need to be taken on the farm level against to the higher temperature and humidity.

Aydın İli'ndeki Montbeliarde (MB) ve Siyah-Alaca (SA) ırklarını birlikte yetiştiren 22 işletmenin 2001-2008 yılları arasındaki kayıtlarından laktasyon süresi (LS), laktasyon süt verimi (LSV) ve 305 gün süt verimi (305-gSV) hesaplanıp, kalıtım dereceleri (h2) tahmin edilmiştir. Ayrıca 7 işletmedeki sağmal hayvanlardan toplanan süt örneklerinden yağ oranı (SYO), protein oranı (SPO), laktoz oranı (SLO), yağsız kuru madde oranı (YKMO), toplam kuru madde oranı (TKMO) ve somatik hücre sayısı (SHS) belirlenmiştir. MB ırkı için LS, LSV ve 305-gSV ortalamaları sırasıyla 317.16±4.748 gün, 6546.41±114.937 kg ve 6227.12±68.469 kg, h2 ise sırasıyla 0.07±0.06, 0.32±0.07 ve 0.36±0.07 olarak tahmin edilmiştir. SA ırkı için LS, LSV ve 305-gSV ortalamaları sırasıyla 328.32±4.492 gün, 7241.85±108.885 kg ve 6748.61±64.080 kg, h2 ise 0.09±0.05, 0.26±0.05 ve 0.36±0.04 olarak tahmin edilmiştir. İşletme (P<0.01) etkisi süt verim özellikleri için, buzağılama yılı ve ırk etkisi LS (P<0.05), LSV (P<0.01) ve 305-gSV (P<0.01) için önemli bulunmuştur. Buzağılama ayı etkisi 305-gSV (P<0.01) için, laktasyon sırası etkisi ise LSV ve 305-gSV için önemlidir (P<0.01). SYO, SPO, SLO, YKMO, TKMO ve Log10SHS ortalaması MB ırkı için sırasıyla %4.31±0.162, %2.86±0.046, %4.79±0.038, %8.53±0.064, %13.14±0.173 ve 5.2035±0.09034 (159,754 hücre/ml), SA ırkı için sırasıyla %3.86±0.167, %2.81±0.051, %4.72±0.042, %8.42±0.071, %12.31±0.184 ve 5.3666±0.08578 (232,568) hücre/ml olarak hesaplanmıştır. Aynı işletme koşullarında yetiştirilen SA ve MB ırkı sığırların süt verim ve süt kalite özellikleri arasında önemli farklılıklar elde edilmiş, bu özelliklerde yazın görülen önemli düşüşler yüksek hava sıcaklığı ve nemine karşı işletmelerde çeşitli önlemlerin alınması gerekliliğini ortaya koymuştur.