Ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye üzerine bir zaman serisi analizi

Abstract

İktisadi kalkınma ile kaynak tahsis mekanizması arasındaki ilişki, iktisat teorisinde çok tartışılan konulardan birisidir. Serbest piyasa ekonomisinin büyümeyi hızlandırdığı argümanı teorik olarak kabul edilirken, bu argümanın ampirik testleri farklı sonuçlar ortaya koymuştur. Bu gerekçeyle, bu çalışmada, “ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme arasında pozitif bir ilişki vardır” hipotezinden hareketle, ekonomik özgürlük ve ekonomik büyüme ilişkisi, 1970 - 2006 yılları arasındaki döneme ait, Türkiye ekonomik göstergelerinden bazılarının içine alındığı altı farklı alt gruptan oluşan ekonomik özgürlük endeksi ve belirlenen ekonometrik yöntemler tarafından analiz edilmiştir. Ekonometrik analiz çerçevesinde, Sınır Testi ile ARDL (Ardışık Bağımlı Gecikmesi Dağıtılmış Modeller) Yaklaşımı ve Johansen Eşbütünleşme Analizi gibi zaman serisi yöntemleri uygulanmıştır. Mevcut çalışmaların daha ziyade yatay kesit ve panel veri analizlerinden oluştuğu göz önüne alındığından, bu tezde oluşturulan ekonomik özgürlük endeksi ve zaman serisi analizinin, literatüre önemli bir katkı sağlayacağı umulmaktadır. Genişletilmiş Solow Büyüme Modeli’ne; işçi başına GSYİH’nın bağımlı değişken olarak kullanıldığı ekonomik özgürlük endeksi, işçi başına net sermaye stoku ve beşeri sermaye (okullaşma oranı) değişkenleri ise açıklayıcı değişkenler olarak katılmışlardır. Analiz sonuçları, ekonomik özgürlük ve ekonomik büyüme arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu ve özellikle son on yılda kaydedilen serbestleşmenin ekonomik özgürlük düzeyini ve beraberinde ekonomik büyümeyi olumlu etkilediği görüşünü desteklemiştir.

The relationship between economic development and resource allocation mechanism is one of the mostly debated issues in economic theory. While the argument that free market economy promotes economic growth has been accepted in theory, but the empirical tests have produced various results. For that reason, beginning with the hypothesis; “There is a positive relation between economic freedom and economic growth”,in this study, the relationship between economic freedom and economic growth is analyzed by econometric methods using various indicators classified in six groups for the period 1970 – 2006. ARDL Bound Tests and Johansen Cointegration methods are employed in empirical analyses. As the existing studies consist of mostly cross sectional or panel data analyses, economic freedom index and the time series analyses in this thesis are expected to provide considerable contribution to the related literature. In an extended Solow growth model, reel GDP per capita is used as the dependent variable, while per capita net capital stock, human capital and economic freedom index are explanatory variables. The results of the analyses indicate that there is a cointegrating relationship between freedom and growth and that liberalization attempts recorded especially in the last ten years have contributed economic freedom and thus economic growth.