Bu tez çalışması Türkiye'den elde edilmiş entomopatojenik nematod izolatlarının ekolojilerini, biyolojik mücadele potansiyellerini ve depolanmalarına yönelik araştırmaları içermektedir. İlk bölümde böcek kadavrası içerisindeki nematod/bakteri kompleksinin yağmacı böcekler tarafından saldırıya uğradığında gösterdiği hayatta kalma stratejisinin anlaşılmasına yönelik çalışmalar bulunmaktadır. Karınca Uzaklaştırıcı Faktör (ADF) olarak bilinen madde ile yapılan önceki çalışmalar yalnızca karıncalar ile yapıldığından bu çalışmada ADF'nin diğer yağmacı böceklerde de etkili olup olmadığı araştırılmıştır. Bakteri ve kadavra denemeleri test edilen bütün yağmacılar üzerinde ADF'nin güçlü bir negatif etkiye sahip olduğunu göstermiştir. ADF'nin hücre dışına salgılanan, yüksek sıcaklıkla aktivitesi bozulmayan ve etkinliğini uzun süre koruyan bir madde(ler) olduğu da tespit edilmiştir. İkinci çalışmada 6 farklı yerli entomopatojenik nematod izolatının biyolojik mücadele potansiyelleri Spodoptera exigua larvalarına karşı test edilmiştir. Laboratuvarda yapılan denemelerde S. carpocapsae türü gösterdiği 60 ml'lik plastik kaplarda %100 ve 30 x 30 cm'lik çim alan denemelerinde %77 larva ölüm oranları ile en etkili tür olmuştur. Üçüncü olarak gıda maddelerinin depolanmasında kullanılan ve ucuz olan tetra pak kutuların nematodların muhafaza edilmesinde kullanılan saklama kaplarına mükemmel bir alternatif olduğu tespit edilmiştir. Tetra pak kutulardaki nematodların canlılık oranları 11 ay süresince pahalı hücre kültür kapları ile başabaş gitmiştir. Sonuç olarak bu tetra pak kutuların biyolojik mücadele programlarında nematodların saklanması amacıyla hücre kültür kaplarına alternatif olarak kullanılabileceği belirlenmiştir.
The overall objective in this thesis was to investigate the ecology, biological control potential and storage of Turkish isolates of entomopathogenic nematodes. Objective 1 was to understand the survival strategy of the nematode/bacterial complex in an insect cadaver when the cadaver was attacked by insect scavengers. For objective 1, because earlier studies related with Ant Deterrent Factor (ADF) were only done with ant species, in this study other insect scavengers were investigated to determine whether they were also deterred by ADF. Bacteria and cadaver experiments showed that ADF had a strong negative effect on all tested scavengers. It was also determined that ADF was an extracellular substance(s) that maintained its activity at high temperatures and was stable for a long time. For objective 2, the biological control potential of six native entomopathogenic nematode isolates was tested against S. exigua larvae. In laboratory studies, the nematode, S. carpocapsae, was the most effective species against the larvae causing 100% mortality in 20 ml plastic cups and 77% mortality in 30 x 30 cm containers with turfgrass. For objective 3, inexpensive tetrapak boxes used for food storage were found to be excellent alternative storage containers for maintaining these nematodes. Nematode survival over 11 months was comparable to the expensive cell culture flasks. Consequently it was determined that these tetrapak boxes can serve as alternatives to the cell culture flasks to store nematodes for biological control programs.
