Eğitsel eleştiri modeli ile eğitim fakültesi sınıf öğretmenliği öğretim programının değerlendirilmesi: Bir durum çalışması

Abstract

Mesleğini severek yapan, davranışlarında ve sözlerinde ölçülü ve model olan, güncelden ve eğitsel gelişmelerden haberdar olup bunları gerek bilgi gerekse yöntem olarak sınıfına taşıyabilen, demokratik, çağdaş sınıf öğretmenlerinin yetiştirilmesi, toplumun geleceği açısından oldukça önemlidir. Bunu sağlamak görevi, öncelikle sınıf öğretmeni yetiştiren kurumlara; onların programlarına ve eğiticilerinin uygulamalarına düşmektedir. Bu tezin amacı, meslek bilgisi dersleri boyutunda, Sınıf Öğretmenliği Bölümü öğretim programının bu hedefe ne kadar hizmet ettiğini, Eğitsel Eleştiri Modeli rehberliğinde öğrenci, öğretim elemanı ve araştırmacının deneyimlerinden yararlanarak ortaya çıkarmaktır. Eldeki araştırma, durum çalışması ile desenlenmiş nitel bir çalışmadır. Durum çalışmasında, 'tek durum deseni' ve bu desen içinde yer alan 'iç içe geçmiş tek durum deseni' kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerle program değerlendirilirken, bir program değerlendirme modeli olan Eisner'ın 'Eğitsel Eleştiri Modeli' esas alınmıştır ve bulgular, modelde yer alan 'Betimleme', 'Yorumlama', 'Değerlendirme' ve 'Temalaştırma' boyutları temele alınarak sunulmuştur. Araştırmanın çalışma alanını, Batı Anadolu'da bulunan bir üniversitenin, Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Bölümü, bu bölümde öğrenim gören öğrenciler ile bu bölümün öğretim programın meslek bilgisi boyutunda ders veren öğretim elemanları oluşturmuştur. Çalışmada, 'amaçlı örnekleme' yöntemlerinden 'tipik durum örneklemesi' kullanılmıştır. Bu araştırmada veriler, öğrencilerle yapılan odak grup görüşmelerinden, öğretim elemanları ile yapılan bireysel görüşmelerden ve araştırmacının deneyimlerinden elde edilmiştir. Elde edilen veriler, betimsel ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın geçerliğini sağlamak ve arttırmak için Modus Operandi yaklaşımı, Kanıt ve Olumsuz Durumların Aranması yaklaşımı ve Katılımcı Kontrolü yaklaşımı kullanılmıştır. Bu araştırmada güvenirliği sağlamak için ise, araştırmada kullanılan yöntem ve izlenen aşamalar ayrıntılı şekilde açıklanmıştır. Katılımcılar gönüllülük esasına göre araştırma kapsamına alınmış, onların uygun olduklarını belirttikleri zamanlarda rahat bir ortamda ve sohbet havasında deneyim paylaşımı gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Eisner'ın 'referanssal yeterlik' olarak adlandırdığı diğer bir güvenirlik yolu daha kullanılmıştır. Araştırma kapsamına alınan sınıf öğretmenliği bölümünden elde edilen veriler sonucunda ulaşılan üst yapılar şunlardır: Meslek bilgisi derslerinin programı, yapısal sorunlar içermektedir. Araştırma kapsamına alınan Sınıf Öğretmenliği Bölümü'nde, meslek bilgisi derslerinin programının uygulanması sürecinde sorunlar yaşanmaktadır. Meslek bilgisi derslerinin öğretimi sürecinde, 'öğrenci direnci' ile karşılaşılmaktadır. Meslek bilgisi derslerinin öğretimi sürecinde, 'öğretim elemanı direnci' ile karşılaşılmaktadır.

It is highly critical for the future of the society to train contemporary and promising primary school teachers who are regarded as a model with their mentalities, treatments and words and who appreciate actual developments in education to apply in the classroom in the form of knowledge and practical methods. The duty of training such broad-minded primary school teachers is primarily supposed to be realised by institutions that deal with the matter, as well as by their programmes and teaching staff. In that way, the aim of this doctoral dissertation is to clarify, on the basis of vocational courses, how much primary school teaching program serves this aim by taking the experience of students, teaching staff and the rearcher into consideration in a compatible way with the 'Education Criticism Model'. This is a qualitative study patterned with the 'case study' in which the 'one case pattern' is utilised including 'embedded-multiple units of analysis'. In evaluation of the program considering the data obtained by the study, Eisner's 'Educational Criticism Model' was taken into account and the findings are presented on the basis of 'Description', 'Interpretation', 'Evaluation' and 'Thematics'. The population of the study was comprised of prospective elementary (1-5) school teachers, the students, and the instructors at the primary school teaching department of the education faculty of a university located in Western Anatolia, Turkey. In the study, among 'Intentional Sampling Methods', the 'Typical Sampling Method' was used. The data were gathered through group interviews as well as individual negotiations with the teaching staff and vocational experience of the researcher himself. Then, the data were exposed to 'descriptive' and 'content analysis' techniques for analysis. To establish the validity of the study, the approaches known as 'Modus Operandi', 'The Search For Evidence and Undesired Cases', along with 'Member Checks' were activated. As for the enhancement of the validity in the study, the methods and steps used were defined in a detailed way. Meanwhile, all the participants were voluntarily included the study notably in the moments and places they feel comfortable. Moreover, the study were also equipped with another respected credibility reference labelled as ' Reference Proficiency' by Eisner. The themes appearing as the result of the data obtained from the primary school teaching department included the study: The program (curricula) of pedagogical domain courses contain structural problems while there is considerable reluctance of the students and the teaching staff.