Aile işletmelerinde kurumsallaşmanın işletme başarısına etkisi: Aydın ilinde faaliyet gösteren aile işletmeleri örneği

Abstract

Aile işletmelerinin özellikle yönetim tarzları ve nesillerarası devirleri sırasında yaşanan çatışmaların ve bu çatışmaların çözümüne yönelik söylemlerin son günlerde arttığı görülmüştür. Bu nedenle aile işletmelerinin kurumsallaşması ve kurumsallaşma biçimlerinin aile işletmelerinin başarısına olan katkılarının ekonomi ve yönetim bilimi açısından önem kazandığı tespit edilmiştir. Çalışmamızda, Aydın ilinde faaliyet gösteren aile işletmelerinin kurumsallaşma biçimlerini ne kadar önemsedikleri ve kurumsallaşma biçimlerinin aile işletmelerinin örgütsel ve örgütsel olmayan işletme başarılarını hangi yönde ve nasıl etkilediği araştırılmıştır. Çalışmada veri toplama yöntemi hazır bilgiler ve soru sorma biçiminde olmuştur. Birincil ve ikincil veriler olmak üzere iki tür veri kullanılmıştır. Kullanılan birincil veriler çalışmamızın konusuyla ilgili kişi ya da kişilere yöneltilen soru formları (anket) ile sağlanmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında veri toplama aracı olarak aile işletmelerinin kurucu girişimcilerine ve çalışanlarına yönelik üç ayrı soru formu kullanılmıştır. Çalışmamızda 153 aile işletmesi sahibi ve bu işletmelerde çalışan 185 personel ile görüşmeler yapılmıştır. Çalışmada, aile işletmelerinin kurumsallaşmaları işletme sahiplerine göre önem sırasıyla tutarlılık, kültürel güç, otonomi, saydamlık, formalleşme, profesyonelleşme ve sosyal sorumluluk kurumsallaşma biçimleri ile ölçülebildiği görülmüştür. Kurumsallaşma biçimlerinin örgütsel başarı biçimlerinden çıktı başarısına katkısı yüksek iken, işlevsel başarı ve yenilik-uyum başarısına katkının yeterince güçlü olmadığı görülmüştür. Örgütsel olmayan işletme başarı biçimlerinin ise katkılarının yüksek olmamakla birlikte önem sırası ile yetki-sorumluluk başarısı, hukuksal başarı, sosyal başarı, profesyonelleri kullanma başarısı, duygusal başarı, gelecek nesilleri değerlendirme başarısı, aile anayasasının varlığı başarısı şeklinde belirlenmiştir. Tüm kurumsallaşma biçimlerinin işletmelerin çıktı başarısına katkıda bulunduğu, otonomi ve formalleşmenin yenilik-uyum başarısına olan katkısının işlevsel başarıdan daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Aydın ilinde faaliyet gösteren aile işletmelerinin her konuda tam olarak kurumsallaşamadıkları ve kurumsallaşma biçimlerini tam olarak yerine getiremedikleri için örgütsel ve örgütsel olmayan işletme başarı biçimlerini de sağlayamadıkları görülmüştür.

It is seen that the conflicts which ocur especially during the transfer from generation to generation and management policies of family businesses and utterances for solution of those conflicts have increased recently. So, the institutionalization of family businesses and the contributions of institutionalization forms to the succes of family businesses have been determined to become important in terms of economy and business admistration. In this study, how much importance family businesses which remain actively in Aydın province give to the institutionalization forms of family businesses and in what respects and how institutionalization forms effect the organizational and non-organizational business success of family businesses have been researched. In this study, the method of collecting data has been in the form of asking questions and existing information. Two kinds of data have been used as primary and secondary data primary data, which are used in the study, have been collected with interviews that have been asked to a person or people who are related to our subjects of the study. On collecting the data of research, three different question forms for workers and entrepreneurial managements of family businesses have been used as a means of collecting data. In our study, interviews have been made with 153 owners of family businesses and 185 personnels working in those businesses. In this study, it has been seen that the institutionalization of family businesses is able to be evaluated by, in order of significance institutionalization forms of coherence, cultural power, autonomy, transparency, regular, professionalization and social responsibility according to the owners of businesses. It has been seen that while institutionalization forms contribute to output succes from organizational succes forms in a great way, its contribution to functional success and success of innovation-harmony is not huge enough. Non-organizational business success forms' contribution, on the other hand, is not great and it has been determined as, in order of significance, success of authority and responsibility, forensic success, social success, success of employing professionals, emotional succes, succes of assessment of future generations, succes of existence of family constitution. It has been determined that the whole institutionalization forms have contributed to the output succes of the businesses, and regular and autonomy's contribution to the succes of innovation-harmony is higher than functional succes. In conclusion, family businesses which remain actively in Aydın province have been seen not to be able to achieve organizational and non-organizational business success forms because of the fact that they have not been able to institutionalize perfectly in evert respect and carry out the institutionalization forms thoroughly.