Sosyo-kültürel ve politik faktörlerin seçilmiş makroekonomik değişkenler üzerine etkisi

Abstract

Ekonomi insan yaşamında önemli bir yer tutmaktadır. İnsanların yaşayışları inanışları kültürleri ve politik kararları hayatlarına ve dolayısıyla ekonomik kararlara da yön vermektedir. Ancak hangi sosyolojik, kültürel ve politik değerlerin ekonomiye ne kadar etkisi olduğu tartışmalıdır. Bu çalışmada sosyal hayata ve kültüre çok büyük etkisi olan din faktörü ile politik hayata ve yine insanların yaşayışına etkisi olan demokrasi faktörünün ekonomiye etkileri incelenmiştir. Bu faktörlerin ekonominin önemli göstergelerinden özellikle dış ticaret, doğrudan yabancı yatırımlar ve ekonomik büyüme üzerine etkisi ekonometrik çalışma yapılarak incelenmiştir. Din faktörü olarak İslam, Hıristiyanlık ve diğer dinler kukla değişkeni kullanılmıştır. Demokrasinin göstergesi olarak da sivil özgürlükler ve politik haklar endeksleri kullanılmıştır. 1994-2007 yılları arasında 71 ülkenin verileri kullanılarak panel veri analizi ile yapılan çalışmada din ve demokrasinin dış ticaret, doğrudan yabancı yatırımlar ve ekonomik büyüme üzerine etkileri olduğu görülmüştür. Demokrasinin doğrudan yabancı yatırımları olumlu etkilediği ancak dış ticaret ve büyüme üzerinde olumlu etkisi olmadığı görülmüştür. Doğrudan yabancı yatırımlar üzerinde Hristiyanlığın olumlu etkisi görülmesine rağmen İslam ve diğer dinlerin negatif bir etkisi bulunmaktadır. Ancak bu durum dış ticaret ve ekonomik büyüme için tersinedir.

Economy plays an important role in human life. Beliefs, cultures and life styles, and thus the lives of people in political decisions are directed to the economic decisions. But how much the economy affected from which sociological, cultural and political values is questionable. In this study, the effect of religion and democracy, which are huge factors in social and political life on economy is investigated. The selected macroeconomic variables are foreign trade, foreign direct investment and economic growth. As religion Islam, Christianity and other religions dummy variables are used. As democracy, civil liberties and political rights indices are used. The effects of religion and democracy on selected macroeconomic variables are analysed by using feasable generalised least square (FGLS) panel data method using data of 71 countries and period from 1994-2007. According to results, religion and democracy have impacts on macroeconomic variables. Democracy has a positive effect on foreign direct investment but not on foreign trade and economic growth. Christianity has a positive impact on foreign trade but Islam and other religions have the negative effects. However, this situation is reversed for the foreign trade and economic growth.