Koyun ve Keçilerde Fıstık Samanına Uzun Süre Salınımlı Azot ve Farklı Kolay Eriyebilir Karbonhidrat Kaynakları Katılmasının Sindirilebilirlik ile Bazı Rumen Parametreleri Üzerine Etkisi Bu çalışmada Aydın İli Karpuzlu İlçesinde yetiştirilen yer fıstığının (Arachis hypogaea) yan ürünü olan fıstık samanının besin madde bileşiminin tespit edilmesi, fıstık samanının koyun ve keçilerde türe dayalı ve karşılaştırmalı olarak tüketilebilirliğinin ve sindirilebilirliğinin incelenmesi, fıstık samanına uzun süre salınımlı azot (USN) kaynağı ve/veya kolay eriyebilir karbonhidrat katılmasının sindirilebilirlik ile bazı rumen parametrelerine olan etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma üç ayrı deneme olarak yürütülmüştür. Deneme I'de fıstık üretimi yapan farklı üreticilerin elindeki fıstık samanlarından örnekler alınarak bölgedeki fıstık samanlarının ham besin madde bileşimleri tespit edilmiştir. Deneme II'de yaklaşık 1'1,5 yaşlarında altı baş erkek koyun ve altı baş erkek keçi hayvan materyali olarak kullanılmıştır. Deneme II, yedi gün alıştırma, 14 gün örnekleme olmak üzere toplam 21 gün sürdürülmüştür. Denemede iki ayrı tür (koyun, keçi) için iki ayrı grup oluşturulmuştur. Bireysel bölmelerde barındırılan hayvanların önlerinde fıstık samanı ile temiz ve taze içme suyu ad libitum olarak bulundurulmuştur. Deneme III'de Deneme II'de kullanılan hayvanlardan dörder tanesi hayvan materyali olarak kullanılmıştır. Deneme III, 10 gün alıştırma, beş gün örnekleme olmak üzere her biri 15 günlük toplam dört dönem halinde Latin-kare deneme deseninde yürütülmüştür. Rasyonlar alıştırma dönemlerinde ad libitum, örnekleme dönemlerinde ise alıştırma dönem ortalamalarının %90'ı düzeyinde ve iki öğün (08.00 ve 16.30) halinde verilmiştir. Denemede iki tür (koyun, keçi) için de dört rasyon grubu [R1; fıstık samanı, R2; fıstık samanı + USN (10 g/gün/hayvan), R3; fıstık samanı + USN (10 g/gün/hayvan) + melas (%10 rasyon KM), R4; fıstık samanı + USN (10 g/gün/hayvan) + mısır nişastası (%5 rasyon KM)] oluşturulmuştur. Deneme I'de kimyasal analizleri yapılan fıstık samanlarının %6,10-11,66 HP, %6,88-11,70 HK ve %47,00-56,19 NDF içerdiği belirlenmiştir. Deneme II sonucunda canlı ağırlığın yüzdesine (P'0,05) ve metabolik canlı ağırlığa oranlanmış KM tüketimleri keçilerde koyunlara göre daha yüksek bulunmuş, buna paralel olarak da günlük CA artışı keçilerde daha yüksek tespit edilmiştir. Hayvanların tüketiminden sonra yemliklerde kalan artık fıstık samanlarının Pennsylvania State eleği ile incelenmesi sonucunda hem koyunlar hem de keçilerde parçacık büyüklüğü seçimlerinin hayvanlar arasında farklılık (P'0,01, P'0,001) gösterdiği saptanmıştır. Her iki hayvan türü için de rasyona USN ve kolay eriyebilir karbonhidrat katkısının CA artışını olumlu etkilediği ve en yüksek değerin R4 grubunda elde edildiği belirlenmiştir (P<0,001). Koyunlarda katkıların KM tüketimi ile NDF ve ADF sindirilebilirliklerine önemli bir etkisi tespit edilmemiştir. KM sindirilebilirliği için R4 grubu ile diğer gruplar arasındaki farklılıklarda önemlilik (P'0,05) belirlenmiştir. OM sindirilebilirliği ise USN ve/veya kolay eriyebilir karbonhidrat katkısından önemli (P'0,001) düzeyde etkilenmiştir. Keçilerde KM tüketimi ile KM, NDF ve ADF sindirilebilirlikleri açısından rasyon grupları arası farklılık belirlenmemiştir. R4 grubu ile diğer gruplar arasında OM sindirilebilirliği değerlerine ilişkin oluşan farklılık istatistiksel açıdan önemli (P'0,05) bulunmuştur. Fıstık samanının KM sindirilebilirliği keçilerde (%46,75) koyunlara göre (%41,75) daha yüksek (P'0,05) belirlenmiştir. Keçilerde metabolik CA başına KM tüketimi (R1, R2,R4 için önemsiz, R3 için P'0,05), KM (R1, R3, R4 için P'0,05, R2 için P'0,01), OM (R4 için önemsiz, R1, R2, R3 için P'0,05), NDF (önemsiz) ve ADF (R2, R4 için önemsiz, R1, R3 P'0,05) sindirilebilirlikleri koyunlardan daha yüksek tespit edilmiştir. Hem koyunlarda hem de keçilerde 2. saat rumen sıvısı pH, asetik asit, propiyonik asit ve bütirik asit düzeylerinin benzer olduğu görülürken amonyak azotu düzeyleri için gruplar arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak (koyun için P'0,01, keçi için P<0,05) önemli bulunmuştur. Rumen sıvısına ilişkin bütün parametrelerin 6. saat değerleri her iki türde de benzer belirlenmiştir. Türler arası karşılaştırmada 2. saatte R4 grubu için amonyak azotu düzeyi hariç (P'0,05) 2. ve 6. saatteki incelenen tüm rumen parametreleri açısından gruplar arası farklılıklar önemsiz saptanmıştır. Hem koyunlar hem de keçilerde 2. saate göre 6. saatte pH yükselmiş (P'0,001), amonyak azotu düşmüştür (P'0,001). Zaman bağlı asetik, propiyonik ve bütirik asit değerleri koyunlarda benzer, keçilerde ise asetik ve bütirik asit benzer, propiyonik asit değerinde oluşan faklılık önemli (P'0,001) bulunmuştur. Koyun ve keçilerde rasyona katkı yapılması ile tüketilen N (koyun için P'0,01, keçi için P'0,001), üriner N (P'0,001) ve sindirilen N (P'0,001) düzeyleri yükselmiştir. Fekal N miktarları için gruplar arası farklılıklar koyunlarda benzer, keçilerde önemli (P'0,05), biriken N düzeyleri ise koyunlarda önemli (P'0,01) keçilerde benzer tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen verilerin ışığı altında genel bir değerlendirme yapıldığında; fıstık samanının hem koyunların hem de keçilerin temel beslenme gereksinimlerini yaşama payının biraz üzerinde karşılayabildiği, katkı yapılmasının (USN ve/veya kolay eriyebilir karbonhidrat) fıstık samanı sindirilebilirliği üzerine olumlu etkisi olduğu ve sindirilebilirliği ve yararlanılabilirliği açısından keçilerin koyunlara göre daha etkin olduğu sonucuna varılmıştır.
Influence of Slow-Release Nitrogen and Different Source of Non-Structural Carbohydrates Supplementation to Groundnut Straw on Digestibility and Some Rumen Parameters in Sheep and Goats The aim of this study was to determine the nutrient composition of groundnut straw which is by-product of groundnut (Arachis hypogaea) grown in Karpuzlu/Aydın, accomplish comparative observation of feed consumption and digestibility in sheep and goats. It was also aimed to investigate the influence of slow-release nitrogen (SRN) and/or non-structural carbonhydrates supplementation on groundnut straw digestibility and some rumen parameters in the study. There were three successive experiments in the study. In Experiment I, nutrient composition of different groundnut straw samples from different producers in Karpuzlu/Aydın were determined. In Experiment II, six 1-1,5 years old male sheep and six male goats were used as animal material. The study was lasted in 21 days including seven days adaptation and 14 days sampling period. Two different groups were formed according to species (sheep and goat). Animals were housed in individual pens and fresh water, groundnut straw were given ad libitum. Four male sheep and four male goats used in in Experiment III were transfered from Experiment II. Experiment III was conducted as Latin-square experimental design with 4 periods (each lasted in 15 days) of adaptation (10 days) and sampling period (5 days). Experimental diets were fed twice a day (at 08.00 am and 04.30 pm) ad libitum in adaptation period and 90% of average level of adaptation feed in sampling period. In the experiment, four experimental groups according to animal species were formed as: [R1; groundnut straw, R2; groundnut straw + SRN (10 g/day/animal), R3; groundnut straw + SRN (10 g/day/animal) + molasses (10% DM), R4; groundnut straw + SRN (10 g/day/animal) + corn starch (5% DM)]. In Experiment I chemical analysis in groundnut straws showed 6,10 to 11,66% of crude protein, 6,88 to 11,70% of crude ash and 47,00 to 56,19% of NDF. The results of Experiment II indicate that DM intake (% BW and kg BW0,75) in goats was higher than sheep and in paralel to this daily BW gain was found higher in goats. The examination of refused groundnut straw with Pennsylvania State separator indicate that sheep and goats have differences (P'0,01, P'0,001) in selection of feed particle size. SRN and non-structural carbonhydrate supplementataion had positive effect on daily gain in both species and highest value was confirmed in group R4 (P'0,001). Dietary supplementations had no significant effect on DM intake or NDF and ADF digestibilities in sheep. A significant (P<0.05) difference among group R4 and other dietary groups was found in DM digestibility. OM digestibility was affected significantly (P'0,001) by SRN and/or non-structural carbonhydrate supplementation to diet. In goats, there was no significant difference in DM intake, DM, NDF and ADF digestibilities among experimental groups. OM digestibility was higher (P'0,05) in R4 compared to other groups. DM digestibility in groundnut straw was found higher (P'0,05) in goats (46,75%) than in sheep (41,75%). DM intake per metabolic BW (R1, R2,R4 no significant, R3 P'0,05), DM (R1, R3, R4 P'0,05, R2 P'0,01), OM (R4 no significant, R1, R2, R3 P'0,05), NDF (no significant) and ADF (R2, R4 no significant, R1, R3 P'0,05) digestibilities have determined higher at goats than sheep. At 2 h of sampling rumen content pH, acetic, propionic and butyric acid levels were found similar, ammonia nitrogen levels have shown significant differences between treatment groups (sheep P<0,01 and goat P<0,05) in sheep and goats. All rumen parameters at 6 h of sampling were found similar for both species. When comparing species all rumen parameters at 2 and 6 h of sampling showed no significant differences between groups except ammonia nitrogen level of R4 at 2 h of sampling (P'0,05). When compared to time interval, pH at 2 h was higher than 6 h (P'0,001) whereas ammonia level was decrased (P'0,001) at 6 h of sampling in both sheep and goats. Acetic, propionic and butyric acid levels were found similar in sheep, acetic and butyricacid levels were similar but propionic acid level was found different (P'0,001) in goats depending on sampling period. In both sheep and goats, N intake (sheep P'0,01, goat P'0,001), urinary N (P'0,001) and N digestibility (P'0,001) were improved with supplementation. Fecal N amounts were confirmed similar in sheep, different (P'0,05) in goats, N balance levels were found different (P'0,01) in sheep but similar in goats. It was demonstrated that groundnut straw may satisfy needs of animal at slightly above maintenance level and supplementations (SRN and/or non-structural carbohydrate) to groundnut straw have positive effect on digestibility and bioavailability of this product more in goats than sheep.
