Hacıbayramlar arkaik dönem mimari terrakottaları

Abstract

Bu çalışmada, Muğla İli, Yatağan İlçesi, Hacıbayramlar Köyü'nden bulunmuş Arkaik Dönem pişmiş toprak çatı elemanları incelenmiştir. Hacıbayramlar mimari terrakottaları, 1960'lı yılların başında yapılan kaçak kazılarla ortaya çıkarılmış ve bilinmeyen yöntemlerle yurtdışına çıkarılmış, çoğunluğu halen Kopenhag Ny Carlsberg Glyptotek Müzesi ve bir plakası Los Angeles Paul Getty Müzesi'nde korunan, küçük bir kısmı ise; Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzesi ve Lagina kazı evi deposunda (Şuan Muğla Müzesi'nde) korunan parçalardan oluşur. Hacıbayramlar mimari terrakottaları mimari işlevleri, üzerlerindeki sahneler ve bezemeler yönüyle detaylıca değerlendirilmiştir. Çalışmanın başlangıç bölümünde Anadolu ve Anadolu dışı Arkaik Dönem mimari terrakottaları, buluntu bölgeleri ve merkezler dikkate alınarak, işlevlerine göre alt başlıklar altında kısaca değerlendirilmiş ve genel bilgiler verilmiştir. Çalışmanın ana konusunu oluşturan Hacıbayramlar mimari terrakottalar ise, kullanıldıkları yapılara ve mimari işlevlerine göre gruplandırılmıştır. Üzerlerindeki hayvan betimleri ve bezeklerin stili, işçiliği, yapım tekniği ve ikonografisi, Güney Ionia ve Karia buluntuları başta olmak üzere, Arkaik Dönemin diğer eserlerindeki benzer sahneler ve bezeklerle karşılaştırılmıştır. Daha sonra, üretim süreci ve atölye tespiti, mimari işlevleri ve nasıl bir yapıda kullanıldıklarına dair değerlendirmeler yapılıp, üzerlerindeki sahnelerden hareketle kült bazında incelenmiştir. Çalışmamız, eserlerin detaylı ölçülerini içeren katalog bölümü, benzer örneklerin fotoğraflarıyla zenginleştirilen levhalar, konunun daha rahat anlaşılması için hazırlanan haritalar, tablolar ve çizimlerle desteklenmiştir.

Studies were examined on the Archaic architectural terracottas from Hacıbayramlar village, in the town of Yatağan in the Muğla region. Hacıbayramlar's architectural terracottas were unearthed during illegal excavations in the beginning of the 1960's and smuggled abroad in a unknown way, the majority of them are still in The Kopenhang Ny Carlsberg Glyptotek Museum and one protected plaque in The Los Angeles Paul Getty Museum. Another small quantity of terracotta pieces are protected in The Bodrum Museum of Underwater Archeology, The Istanbul Archaeology Museum and The excavation house depot of Lagina ( now in The Muğla Museum). Hacıbayramlar's architectural terracottas detail estimated aspects of the architectural function, on the above scenes and decoration. The initial part of the study, according to their functions and under the sub-headings, briefly evaluated and gave general information about Anatolian and Non-Anatolian architectural terracottas of the Archaic Period, finds regions and centres. The main subject of the study is Hacıbayramlar's architectural terracottas grouped according to buildings used and architectural function. A comparative analysis was made firstly on South Ionia and Caria's provenances and other finds which had similar scenes and depictions of the Archaic Period animals and adornment style, workship, construction technique and iconography. Then an assessment was made of production processes, identification of workshop areas, architectural functions and how buildings were used, and they were examined according to cult scenes. The study was supported by a catologue section that contains detailed measures, plates which are enriched by photos of similar examples and maps, tables and drawings to help to understand the subject more easily.