Perkloretilen (PERC)in sitotoksik ve in-vitro genotoksik etkisinin farklı test sistemleri ile araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, Aydın Bölgesi'nde bulunan kuru temizleme işyerlerinde çalışan uzun süreli perkloroetilen (PERC) e maruz kalan bireylerin ve PERC in 1mM, 3mM ve 5mM'daki 3 ayrı konsantrasyonların insan lenfositleri üzerindeki in vitro etkileri araştırılmıştır. Çalışmada; in vitro kardeş kromatid değişimi (KKD), kromozom aberasyonu (KA) ve sitokinez blok mikronukleus (MN) teknikleri kullanılmış ayrıca mitotik indeks (MI) ve proliferasyon indeksi (PI) hesaplanmıştır. Ayrıca saf haldeki perkloroetilen'in sitotoksik etkisinin olup olmadığı da Brine Shrimp (Artemia salina) Letality Assay ile araştırılmıştır. Sonuçta, PERC in kullanılan konsantrasyon aralıklarında (10, 100, ve 1000 ppm) Artemia salina larvaları üzerinde sitotoksik olmadığını saptanmıştır. PERC'in periferal kan lenfositleri üzerine uygulanan 3 ayrı konsantrasyonun da (1mM, 3mM ve 5mM) KKD, KA ve MN oluşumunda doza bağlı olarak anlamlı bir artış olduğu saptanmıştır. Ayrıca, RI ve MI değerlerin de yine doza bağlı bir artışla istatistiki olarak önemli derecede azaldığı ve DNA replikasyonunun olumsuz yönde etkilendiği görülmüştür. Bu değerler sonucunda da PERC'in periferal kan lenfositleri üzerinde in vitro genotoksik bir risk oluşturduğu saptanmıştır. Kuru temizleme işyerlerinde uzun süreli PERC'e maruz kalmanın genel olarak KKD sayısında ve KA sayısında negatif kontrole göre anlamlı artışa neden olmadığı ve bu azalmanın istatistiksel olarak önemli olmadığı saptanmıştır. Ancak MN sayısında ise negatif kontrole göre anlamlı bir artışa neden olduğu pozitif kontrole göre ise, bu artışın önemli olmadığı saptanmıştır. Bunun yanında, uzun süreli PERC'e maruz kalmanın insan periferal lenfositlerinde RI ve MI'si negatif kontrole göre istatistiki olarak önemli derecede azaltmadığı ve DNA replikasyonunu pozitif kontrol kadar olumsuz yönde etkilemediği hesaplanmıştır. Ayrıca, PERC'e uzun süreli maruz kalmanın insan periferal lenfositlerinde mikronukleus oluşumunu uyardığı ve mikronukleuslu hücre oranının kontrole nazaran daha yüksek olduğu bulunmuştur. In this study, the in vitro effects of 3 different concentrations it Perchloroethylene (PERC) 1mM, 3mM and 5mM on human lenfosites of the individuals who are working in dry cleaning enterprises in Aydın and who are exposed to (PERC) for a long time, are surveyed. In the study, Sister Chromatid Exchange (SCE), chromosomal aberration (CA) and cytokinesis block micronucleus (MN) techniques are used and mitotic index (MI) and proliferation index (PI) are calculated. In addition, whether the pure PERC has cytotoxic effect or not is surveyed via Brine Shrimp (Artemiasalina) Letality Assay. In the end, it is concluded that the concentration ranges of used PERC (10, 100 and 1000 ppm) aren't cytotoxic effect on Artemia salina larvas. It is detected that in the 3 different concentrations (1mM, 3mM and 5mM) in the SCE, CA and MN accurance, there is a reasonable increase resulting from desege. In the 3 different concentrations (1mM, 3mM and 5mM) of PERC applied to peripheral blood lymphocytes. In addition it is seen that RI and MI values with an increase resulting from the desege again, reduce with a statistically significant amount and DNA replication is effected negatively. As a result of these values; it is detected that PERC creates on in vitro genotoxic risk on peripheral blood lymphocytes. Being exposed to PERC in dry cleaning enterprises for a long time dosen't cause a reasonable increase in SCE and CA numbers general according to negative control and this dechine is observed as statistically significant. Yet, it has a significant increase in MN number according to negative control whereas it is not significant according to positive control. Besides, it is calculated that acccording to negative control; being exposed to PERC for a long time dosen't cause a statistically significant decline in human peripheral lymphocytes RI and MI and it dosen't effect DNA replication negatively as much as positive control does. Moreover being exposed to PERC for a long time stimulates micronucleus occurance in human peripheral lymphocytes and it is found that the rate of cells with micronucleus is higher than the one in the control.