Özet:
RAT PANKREASINDA 4-NONĠLFENOL TOKSĠKASYONUNA KARġI GALLĠK
ASĠT VE LĠKOPENĠN KORUYUCU ETKĠSĠNĠN ARAġTIRILMASI
Menderes S. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HistolojiEmbriyoloji Yüksek Lisans Programı (Veteriner), Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2025.
Amaç: Bu çalıĢmada 4-nonilfenol (4-NF), verilmiĢ ratlarda gallik asit (GA) ve likopenin (L),
pankreastaki koruyucu etkisinin olup olmadığının histolojik olarak araĢtırılması amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: ÇalıĢma kapsamında 36 adet Sprague dawley rat kullanıldı. Deneme;
kontrol grubu, 4-NF grubu, GA grubu, likopen grubu, GA + 4-NF grubu ve L + 4-NF grubu
(n=6) olmak üzere altı grup halinde yürütüldü. 28 gün sonunda ratların pankreasları alınarak
rutin doku takibinden sonra parafinde bloklandı. Proje kapsamında; her bir gruptan 100 µm
ara ile 6 µm‘lik seri kesitler alınarak, genel histolojik inceleme için Hematoksilen-Eozin
(HE), Periyodik-asit Schiff (PAS), Triple boyama yöntemleri uygulandı. Pankreasın endokrin
bölümünde bulunan hücrelerin apoptotik hücre yoğunluğunu, adacık sayısını, adacık çapını ve
alanını hesaplamak için streptavidin-biyotin-perokidaz boyama yöntemi uygulandı. Elde
edilen veriler Kruskal Wallis testine tabi tutularak gerekli istatistiksel analizler yapıldı.
Bulgular: Triple, PAS ve HE boyama yöntemleri kullanılarak boyanan kesitlerde, kontrol,
GA ve likopen gruplarının benzer histomorfolojik görünüme sahip olduğu, dokunun olması
gerektiği gibi normal bir görünümde olduğu, 4-NF grubundaki kesitlerde hücresel
dejenerasyonların olduğu, L + 4-NF ve GA + 4-NF gruplarındaki kesitlerde hücresel
dejenerasyonların azaldığı tespit edildi. Streptavidin-biyotin-peroksidaz boyama yönteminden
elde ettiğimiz bulgularda da, 4-NF grubunda apoptozisin arttığı, adacıkların sayısının azaldığı
ve boyutlarının küçüldüğü görüldü. Yapılan istatistiksel analizde de bu verilerimiz
doğrulandı.
Sonuç: Bu çalıĢma ile 4-NF‘nin pankreas dokusuna zarar verdiği, buna karĢın GA ve
likopenin koruyucu etki göstererek bu zararı azaltmaya çalıĢtığı sonucuna ulaĢıldı.
Anahtar Kelimeler: 4-Nonilfenol, Gallik Asit, Likopen, Pankreas, Rat.
