Evcil Gebe Kedilerde Akut Faz Protein Seviyelerindeki Değişikliklerin Belirlenmesi

Abstract

EVCİL GEBE KEDİLERDE AKUT FAZ PROTEİN SEVİYELERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLERİN BELİRLENMESİ

Ulaş Ç. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Veterinerlik Doğum ve Jinekolojisi Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2025. Amaç: Bu çalışmada, gebe kedilerde Akut Faz Proteinlerin (AFP) gebelik boyunca ve doğum sonrası konsantrasyonlarındaki değişimlerin araştırılması amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Çalışma, çiftleşme tarihi bilinen ve çiftleşme sonrası 28-30. günlerde ultrasonografik (USG) muayene ile gebe oldukları belirlenen 5 Sphynx ve 5 British ırkı kedi ile gerçekleştirildi. Her bir kediden gebeliğin erken (28-30. gün), orta (40-45. gün), geç dönemlerinde (doğumun son haftası) ve doğum sonrası 24. saatte kan örnekleri alındı. Kan örneklerinden santrifüj edilerek elde edilen serum örneklerinde ELISA yöntemi ile Alfa-1-asit glikoprotein (AGP), Serum amiloid A (SAA), Haptoglobin (Hp), spektrofotometrik yöntem ile de Seruloplazmin (Cp) konsantrasyonları belirlendi. Yavru sayılarının AFP konsantrasyonu üzerine etkisini belirlemek amacıyla kediler ayrıca az (1-3) ve çok (4 ve üzeri) yavru olarak gruplandırılarak da değerlendirildi. Verilerin zamanla gösterdiği değişimler tekrarlayan varyans analizi ve gruplar arası karşılaştırmada tek yönlü ANNOVA yöntemi kullanıldı. Bulgular: Elde edilen bulgulara göre, gebelik dönemleri arasında AGP, SAA, Hp ve Cp konsantrasyonlarında istatistiksel bir fark tespit edilmedi (p>0,05). Doğum sonrası 24. saatte sadece Hp konsantrasyonunun orta gebelik dönemine göre anlamlı düzeyde azaldığı belirlendi (p<0,05). Erken gebelik dönemine göre SAA konsantrasyonunun anlamlı olarak az yavrulu kedilerde doğum sonrası 24 saatte düşük (p<0,05), çok yavrulu kedilerde yüksek (p<0,05) olduğu belirlendi. Haptoglobin konsantrasyonu ise doğum sonrası 24. saatte orta gebelik dönemine göre anlamlı seviyede düşük olduğu tespit edildi (p<0,05). Yavru sayısına göre gruplar arası fark SAA ve Hp konsantrasyonlarında doğum sonrası 24 saatte belirlendi (p<0,05). Sonuç: Gebe kedilerde AFP’lerinin feto-maternal sağlık ve gelişim yönünden değerlendirilebilecek biyobelirteçler olabileceği görülmüştür. Ancak, bu proteinlerin spesifik olarak gebeliğe bağlı değişimini daha iyi anlamak ve klinik uygulamalarda kullanılabilirliğini değerlendirmek için daha geniş popülasyonlarda tekrarlanması ve farklı türlerde yürütülmüş benzer çalışmalarla kıyaslanmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tür araştırmalar evcil hayvanların gebelik fizyolojisinin daha iyi anlaşılmasına ve gerekli hallerde prognozun belirlenmesine katkı sağlayarak anne ve yavru sağlığının iyileştirilmesinde görev alabilir.