Gelişmekte Olan Ülkelerde Savunma Harcamaları, Kamu Harcamaları Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Panel Veri Analizi

Abstract

Bu çalışmada, 1997-2021 yılları arasında Türkiye dahil 37 gelişmekte olan ülkenin ekonomik büyüme, kamu harcamaları, askeri harcamalar ve beklenen yaşam süresi gibi makroekonomik değişkenleri panel veri analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı, bu değişkenlerin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini analiz ederek, gelişmekte olan ülkeler için uygulanabilir kamu politikalarına dair çıkarımlarda bulunmaktır. Analiz sürecinde, Breusch-Pagan LM ve Pesaran CD testleri kullanılarak ülkeler arasında anlamlı bir yatay kesit bağımlılığı olduğu tespit edilmiştir. Birim kök testleri (Levin, Lin ve Chu; Im, Pesaran ve Shin; ADF-Fisher; PP-Fisher) ile değişkenlerin durağanlık durumları incelenmiş ve değişkenlerin bir kısmının birinci farkları alındığında durağan hale geldiği belirlenmiştir. Eşbütünleşme testleri sonucunda, değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin var olduğu görülmüştür. Model seçiminde Hausman testi uygulanmış ve rassal etkiler modeli (RE) tercih edilmiştir. Ancak, heteroskedastisite sorununun varlığı nedeniyle en güvenilir tahminleri elde etmek amacıyla Feasible Generalized Least Squares (FGLS) yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, beklenen yaşam süresi ve kamu harcamalarının ekonomik büyümeyi pozitif yönde ve anlamlı bir şekilde etkilediğini göstermektedir. Bunun yanı sıra, askeri harcamaların da büyüme üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar, Neo-Klasik iktisat teorisinin devlet harcamalarının büyümeyi olumsuz etkileyebileceği yönündeki görüşüyle çelişmekte ve Benoit hipotezini desteklemektedir. Benoit hipotezine göre, savunma harcamaları sanayi gelişimini teşvik edebilir, teknolojik ilerlemeyi destekleyebilir ve ekonomik büyümeye katkı sağlayabilir. Bu çalışmanın bulguları, askeri harcamaların ekonomik büyüme üzerinde doğrudan pozitif bir etkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak, bu etkinin sürdürülebilir olabilmesi için askeri harcamaların sanayi ve teknoloji yatırımlarıyla entegre edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Çalışmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda, gelişmekte olan ülkeler için politika önerileri sunulmaktadır. Kamu kaynaklarının eğitim, sağlık ve altyapı gibi büyümeyi doğrudan destekleyen alanlara yönlendirilmesi gerekmektedir. Savunma harcamaları, ekonomik büyümeyi teşvik edecek sanayi ve teknoloji yatırımları ile bütünleştirilmeli ve bütçe dengesi içinde sınırlandırılmalıdır. Ülkeler arasındaki ekonomik yapıların farklılık gösterdiği göz önünde bulundurularak, politika yapıcıların homojen çözümler yerine ülkeye özgü stratejiler geliştirmesi gerekmektedir. Sonuç olarak, bu çalışma askeri harcamaların ekonomik büyümeyi desteklediğini göstermekte ve Benoit hipotezini doğrulamaktadır. Ancak, askeri harcamaların tek başına ekonomik büyümenin ana unsuru olarak değerlendirilmemesi, bütçe kaynaklarının verimli şekilde kullanılması gerektiği de unutulmamalıdır.