Amaç: Çalışmanın amacı, Sağlık İnanç Modeline Dayalı Eğitim Programının Hemşirelik Fakültesi 1. Sınıf Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite İnanç ve Davranışlarına etkisini belirlemek amacıyla randomize kontrollü deneysel araştırma yöntemi ile incelenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Araştırma, Aralık 2022- Temmuz 2023 arasında randomize kontrollü olarak sağlık inanç modeline dayalı eğitim programına katılmak isteyen hemşirelik fakültesi 1. sınıf öğrencilerinde yürütülmüştür. Çalışma deney grubunda 60, kontrol grubunda 61 olmak üzere toplam 121 öğrenci ile tamamlanmıştır. Deney grubundaki öğrencilerle sağlık inanç modeli temelli egzersiz eğitim programı 5 hafta uygulanmıştır ve 3. ay ve 6. Ay izlemleri yapılmıştır. Kontrol grubundaki öğrencilere herhangi bir girişim yapılmamıştır. Deney ve kontrol grubu verileri, Öğrenci Kişisel Bilgi Formu, Egzersiz Sağlık İnanç Modeli Ölçeği ve Uluslararası Fiziksel Aktivite Kısa Anket Formu ile toplanmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistikler, Mann Whitney-U, Ki-kare, Independent Sample T Testi, Paired Sample Testi ve ANOVA analiziyle değerlendirildi.
Bulgular: Egzersiz programı uygulanan deney grubundaki öğrencilerin ESİMÖ ön test puan ortalamaları ve standart sapma değerleri 124,63±10,57 iken, kontrol grubu öğrencilerinin ESİMÖ ön test puan ortalamaları ve standart sapma değerlerinin 119,30±12,62 olduğu belirlenmiştir. Egzersiz programı uygulaması sonrasında deney grubu öğrencilerinin ESİMÖ son test puan ortalamaları ve standart sapma değerlerinin 132,27±10,49 olup, artış olduğu saptanırken kontrol grubu öğrencilerinin egzersiz sağlık inanç modeli ölçeği puanlarında herhangi bir değişim olmadığı belirlenmiştir.
Deney grubu ESİMÖ yarar algısı (Ön test ortalama ve standart sapma değeri 41,83±5,47 iken son test ortalama ve standart sapma değeri 44,70±5,10) ve duyarlılık algısı alt boyutlarında (Ön test ortalama ve standart sapma değeri 15,08±4,26 iken son test ortalama ve standart sapma değeri 17,43±4,64) ön test ve son test arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0,05).
Sonuç: Hemşire tarafından Sağlık inanç modeline dayalı egzersiz eğitim programı uygulanan deney grubu öğrencilerinin ESİMÖ puanlarında ve UFAA ölçeğine göre fiziksel aktivitelerinde kontrol grubuna göre artış olduğu saptanmıştır. Üniversite öğrencilerinde fiziksel aktiviteyi artırmaya yönelik uygulamaların yaygınlaştırılması önerilmektedir.
Objective: The aim of the study is to examine the effect of the Health Belief Model-Based Education Program on the Physical Activity Beliefs and Behaviors of First Year Students of the Faculty of Nursing using a randomized controlled experimental research method.
Materials and Methods: The research was conducted in a randomized controlled manner between December 2022 and October 2023, among first-year students of the faculty of nursing who wanted to participate in an education program based on the health belief model. The study was completed with a total of 121 students, 60 in the experimental group and 61 in the control group. The health belief model-based exercise training program was implemented with the students in the experimental group for 5 weeks and follow-ups were made at the 3rd and 6th months. No intervention was made to the students in the control group. Experimental and control group data were collected with the Student Personal Information Form, Exercise Health Belief Model Scale and International Physical Activity Short Survey Form. Data were evaluated with descriptive statistics, Mann Whitney-U, Chi-square, Independent Sample T Test, Paired Sample Test and ANOVA analysis.
Results: While the exercise health belief model scale pretest mean and standard deviation value of the students in the experimental group, where the exercise program was applied, was 124,63±10,57, the exercise health belief model scale pretest mean and standard deviation value of the control group students was 119,30±12,62 It was determined to be. After the exercise program application, the exercise health belief model scale of the experimental group students' post-test mean and standard deviation value of the experimental group's exercise health belief model scale was 132,27±10,49 and it was determined that there was an increase, while there was no change in the exercise health belief model scale scores of the control group students has been determined.
The experimental group exercise health belief model scale benefit perception (Pre-test mean and standard deviation value is 41,83±5,47, while post-test mean and standard deviation value is 44,70±5,10) and sensitivity perception sub-dimensions (Pre-test mean and standard deviation value are 41,83±5,47). While the standard deviation value was 15,08±4,26, the post-test mean and standard deviation value was 17,43±4,64) and a statistically significant difference was found between the pre-test and post-test (p<0,05).
Conclusion: It was determined that there was an increase in the exercise health belief model scale scores and physical activities according to the international activity scale of the experimental group students, to whom the exercise training program based on the Health belief model was applied by the nurse, compared to the control group. It is recommended that practices aimed at increasing physical activity among university students be disseminated.
