Sağlık İnanç Modeline Dayalı Eğitim Programının Üniversite Öğrencilerinin Human Papilloma Virüs Enfeksiyonu Ve Aşılama İle İlgili Bilgi ve Sağlık İnanç Düzeylerine Etkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışma; Sağlık İnanç Modeline dayalı eğitim programının üniversite öğrencilerinin Human Papilloma Virüs enfeksiyonu ve aşılama ile ilgili bilgi ve sağlık inanç düzeylerine etkisini belirlemeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Araştırma ön test son test yarı deneysel tiptedir. Araştırma Eylül 2022-Haziran 2024 tarihleri arasında Aydın Adnan Menderes Üniversitesinde bir meslek yüksekokulunda yapıldı. Araştırmanın evreni 335 öğrenci örneklemi ise 235 öğrenciden oluştu. Beş bölüm içinden kura çekilerek üç bölüm deney grubunu, iki bölüm ise kontrol grubunu oluşturdu. Bu uygulama ile öğrenciler arasında bulaşı engellemek amaçlandı. Araştırmada Öğrencileri Tanıtıcı Bilgi Formu, Human Papilloma Virüs Enfeksiyonu ve Aşılanmasına ilişkin Sağlık İnanç Modeli ölçeği ve Human Papilloma Virüsü Bilgi Ölçeği kullanıldı. Araştırmanın uygulama aşamasında deney grubunda olan öğrencilere Human Papilloma Virüs Enfeksiyonu ve Aşılanmasına ilişkin bilgi ve inanç düzeylerinin geliştirilmesi kapsamında 6 oturum eğitim verildi. Altı oturumluk eğitimin başında, eğitimden bir ay sonra ve eğitimden 3 ay sonra anket uygulanarak veri toplandı. Araştırmanın verileri Statistical Package for the Social Sciences Version 21 programı ile analiz edildi. Araştırmada normal dağılım Gauss Eğrisi, minimum ve maksimum puan genişliği, Kolmogorov Smirnov testleri ile değerlendirildi. Araştırma verileri tanımlayıcı istatistikler, Pearson Ki-kare testi, Paired Samples testi, Mann Whitney U, Likelihood Ratio, Friedman, İndependent Sample-t Test kullanıldı. P<0,05 düzeyindeki değerler istatistiksel olarak önemli kabul edildi. Araştırmanın uygulama aşamasından önce kurum izni, etik kurul izni, ölçek kullanım izni ve katılımcılardan yazılı onam alındı. Bulgular: Çalışmada öğrencilerin HPV enfeksiyonu ve HPV aşısına yönelik bilgi düzeylerinin çok düşük olduğu belirlendi. Deney grubundaki öğrencilerin eğitim sonrası 1.izlem ve eğitim sonrası 2.izlem Genel HPV Bilgisi, HPV Tarama Testi Bilgisi, Genel HPV Aşı Bilgisi, Mevcut HPV Aşılama Programına Yönelik Bilgi altölçek puanları eğitim öncesi puanlarına göre yüksek bulundu. (p<0,005). Kontrol grubunun eğitim sonrası 1.izlem ve eğitim sonrası 2.izlem Genel HPV Bilgisi puanı eğitim öncesi puanına göre ve eğitim sonrası 2.izlem Mevcut HPV Aşılama Programına Yönelik Bilgi puanı eğitim öncesi ve eğitim sonrası 1.izlem puanlarına göre yüksek bulundu (p<0,005). Eğitim sonrası birinci izlem uygulamasında deney grubunda Genel HPV Bilgisi, HPV Tarama Testi Bilgisi, Mevcut HPV Aşılama Programına Yönelik Bilgi alt boyut puanları kontrol grubuna göre yüksekti (p<0,005). Eğitim sonrası birinci izlem uygulamasında deney grubunda Genel HPV Aşı Bilgisi alt boyut puanları kontrol grubuna göre yüksek bulundu (p>0,005). Eğitim sonrası ikinci izlem uygulamasında deney grubunda HPV Tarama Testi Bilgisi, Mevcut HPV Aşılama Programına Yönelik Bilgi alt boyut puanları yüksek bulundu (p>0,005). Deney grubunun eğitim öncesi Algılanan Ciddiyet, Algılanan Yarar, Algılanan Engel, Algılanan Duyarlılık altölçek puanları, eğitim sonrası 1.izlem ve eğitim sonrası 2.izlem Algılanan Ciddiyet, Algılanan Yarar, Algılanan Engel, Algılanan Duyarlılık altölçek puanlarına göre düşük bulundu (p<0,005). Kontrol grubunun eğitim öncesi Algılanan Ciddiyet, Algılanan Yarar, Algılanan Engel, Algılanan Duyarlılık altölçek puanları, eğitim sonrası 1.izlem ve eğitim sonrası 2.izlem Algılanan Ciddiyet, Algılanan Yarar, Algılanan Engel, Algılanan Duyarlılık altölçek puanlarına göre düşük bulundu (p<0,005). Deney grubunda eğitim öncesi Algılanan Ciddiyet (1,88±0,98) ve Algılanan Yarar (1,75±0,84) altboyut puanları; kontrol grubunda Algılanan Ciddiyet (2,15±0,86) ve Algılanan Yarar (2,06±0,76) altboyut puanlarına göre düşük, eğiitim sonrası birinci izlemde ise yüksek bulundu (p<0,005). Eğitim sonrası ikinci izlem uygulamasında deney grubunda Algılanan Yarar ( 2,44±0,74) ve Algılanan Duyarlılık (2,50±0,77) altboyut puanları; kontrol grubunda Algılanan Yarar ( 2,24±0,85) ve Algılanan Duyarlılık (2,26±0,88) altboyut puanlarına göre yüksek bulundu. Sonuç: Eğitim sonunda katılımcıların HPV, HPV aşısı, HPV tarama testleri konusunda bilgi ve inançları anlamlı düzeyde gelişti. Bu sonuçlar eğitimsel çabaların önemini göstermektedir.