ETLİK PİLİÇ RASYONLARINA LİGNOSELÜLOZ KATILMASININ, BÜYÜME PERFORMANSI, ET KALİTESİ VE AYAK TABANI YANGISI OLUŞUMU İLE BAĞIRSAK HİSTOMORFOLOJİSİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Abstract

ÖZET

ETLİK PİLİÇ RASYONLARINA LİGNOSELÜLOZ KATILMASININ, BÜYÜME PERFORMANSI, ET KALİTESİ VE AYAK TABANI YANGISI OLUŞUMU İLE BAĞIRSAK HİSTOMORFOLOJİSİ ÜZERİNE

ETKİLERİ

Erinöz S. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Programı, Doktora Tezi, Aydın, 2024 Amaç: Yapılan araştırma etlik piliçlerin rasyonlarına %0, %0,4 ve %0,8 düzeyinde lignoselüloz katılmasının büyüme performansı, et kalitesi, bağırsak histomorfolojisi ile ayak tabanı yangılarının oluşum sıklığı ve şiddeti üzerine etkilerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Kanatlı Araştırma Birimi’nde Kasım- Aralık 2022 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Toplam 270 adet günlük yaştaki Ross 308 etlik civciv, her bölmede 15 hayvan içeren altı tekrar grubundan oluşan üç deneme grubuna rastgele dağıtılmıştır. Deneme gruplarının rasyonları %0, %0,4 ve %0,8 düzeyinde lignoselüloz (Arbocel, JRS) katılarak katalogda belirtilen değerlere göre formüle edildi. Çalışmanın verileri, One Way ANOVA ve Ki- Kare testleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Elde edilen performans değerleri değerlendirildiğinde 10. günde yapılan ölçümlerde canlı ağırlık değerleri %0,8 düzeyinde lignoselüloz ilavesi yapılmış deneme grubunda diğer gruplara göre daha yüksek (p<0,05) bulunur iken denemenin 24. ve 42 günlerinde canlı ağırlık bakımından fark önemsiz bulunmuştur. Karkas randımanı değerlendirmesinde ise deneme grupları arasında fark bulunamamıştır. Altlık kalite özellikleri (pH, nem, sıcaklık) değerlendirildiğinde ise deneme grupları arasındaki fark önemsiz bulunmuştur. Rasyonlarda farklı seviyelerde lignoselüloz kullanılması göğüs eti renginde, pişme kaybında ve su tutma parametrelerinde herhangi bir değişikliğe neden olmamıştır. Göğüs eti pH'sı değerlendirildiğinde ise %0,8 düzeyinde lignoselüloz ile beslenen deneme

12 grubunun 24. saatte yapılan ölçümlerde daha düşük pH değerine (p<0,05) sahip olduğu görülür iken 72. saatte yapılan ölçümlerde ise gruplar arasında fark görülmemiştir. Rasyonlarda farklı düzeyde lignoselüloz kullanılması bağırsak viskozitesinde değişikliğe yol açmamıştır. Rasyonlarda farklı düzeyde lignoselüloz eklenmesi bazı bağırsak histomorfolojisi parametrelerinde önemli değişikliklere yol açmıştır. Duedonumda villus yüksekliği ve villus genişliğinde gruplar arasında fark görülmez iken %0,8 düzeyinde lignoselüloz eklenmiş deneme grubunun duedonum kript derinliğinin daha fazla (p<0,05) olduğu görülmüştür. Lignoselüloz ilavesi yapılmış grupların ileum villus yüksekliği, villus genişliği ve kript derinliği kontrol grubuna göre daha yüksek (p<0,05) bulunmuştur. Villus yüksekliğinin kript derinliğine oranı değerlendirildiğinde ise ileumda anlamlı bir fark görülmez iken duedonumda %0,8 düzeyinde lignoselüloz ilavesi yapılmış grubunun villus yüksekliğinin kript derinliğine oranı en düşük (p<0,05) seviyede bulunmuştur. Ayak tabanı yangısı görülme sıklığı ve şiddeti lignoselüloz ilavesi yapılmış deneme gruplarında kontrol grubuna göre daha düşük (p<0,05) bulunmuştur. Sonuç: Antinutrisyonel olarak kabul edilen lignoselülozun ticari etlik piliç yetiştiriciliğinde kullanılmasının performans parametrelerini ve göğüs eti kalitesini olumsuz yönde etkilemediği, bağırsak histomorfolojisinin bazı parametrelerinde iyileşmeler sağladığı, altlık kalitesinin stabil kaldığı ve FPD oluşma sıklığının azaldığı sonucuna varılmıştır.