Abstract:
ÖZET
ETLİK PİLİÇ RASYONLARINA LİGNOSELÜLOZ KATILMASININ,
BÜYÜME PERFORMANSI, ET KALİTESİ VE AYAK TABANI YANGISI
OLUŞUMU İLE BAĞIRSAK HİSTOMORFOLOJİSİ ÜZERİNE
ETKİLERİ
Erinöz S. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hayvan
Besleme ve Beslenme Hastalıkları Programı, Doktora Tezi, Aydın, 2024
Amaç: Yapılan araştırma etlik piliçlerin rasyonlarına %0, %0,4 ve %0,8 düzeyinde
lignoselüloz katılmasının büyüme performansı, et kalitesi, bağırsak histomorfolojisi ile ayak
tabanı yangılarının oluşum sıklığı ve şiddeti üzerine etkilerinin incelenmesi amacıyla
yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Kanatlı
Araştırma Birimi’nde Kasım- Aralık 2022 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Toplam 270
adet günlük yaştaki Ross 308 etlik civciv, her bölmede 15 hayvan içeren altı tekrar grubundan
oluşan üç deneme grubuna rastgele dağıtılmıştır. Deneme gruplarının rasyonları %0, %0,4 ve
%0,8 düzeyinde lignoselüloz (Arbocel, JRS) katılarak katalogda belirtilen değerlere göre
formüle edildi. Çalışmanın verileri, One Way ANOVA ve Ki- Kare testleri kullanılarak
değerlendirilmiştir.
Bulgular: Elde edilen performans değerleri değerlendirildiğinde 10. günde yapılan
ölçümlerde canlı ağırlık değerleri %0,8 düzeyinde lignoselüloz ilavesi yapılmış deneme
grubunda diğer gruplara göre daha yüksek (p<0,05) bulunur iken denemenin 24. ve 42
günlerinde canlı ağırlık bakımından fark önemsiz bulunmuştur. Karkas randımanı
değerlendirmesinde ise deneme grupları arasında fark bulunamamıştır. Altlık kalite özellikleri
(pH, nem, sıcaklık) değerlendirildiğinde ise deneme grupları arasındaki fark önemsiz
bulunmuştur. Rasyonlarda farklı seviyelerde lignoselüloz kullanılması göğüs eti renginde,
pişme kaybında ve su tutma parametrelerinde herhangi bir değişikliğe neden olmamıştır.
Göğüs eti pH'sı değerlendirildiğinde ise %0,8 düzeyinde lignoselüloz ile beslenen deneme
12
grubunun 24. saatte yapılan ölçümlerde daha düşük pH değerine (p<0,05) sahip olduğu
görülür iken 72. saatte yapılan ölçümlerde ise gruplar arasında fark görülmemiştir.
Rasyonlarda farklı düzeyde lignoselüloz kullanılması bağırsak viskozitesinde değişikliğe yol
açmamıştır. Rasyonlarda farklı düzeyde lignoselüloz eklenmesi bazı bağırsak histomorfolojisi
parametrelerinde önemli değişikliklere yol açmıştır. Duedonumda villus yüksekliği ve villus
genişliğinde gruplar arasında fark görülmez iken %0,8 düzeyinde lignoselüloz eklenmiş
deneme grubunun duedonum kript derinliğinin daha fazla (p<0,05) olduğu görülmüştür.
Lignoselüloz ilavesi yapılmış grupların ileum villus yüksekliği, villus genişliği ve kript
derinliği kontrol grubuna göre daha yüksek (p<0,05) bulunmuştur. Villus yüksekliğinin kript
derinliğine oranı değerlendirildiğinde ise ileumda anlamlı bir fark görülmez iken duedonumda
%0,8 düzeyinde lignoselüloz ilavesi yapılmış grubunun villus yüksekliğinin kript derinliğine
oranı en düşük (p<0,05) seviyede bulunmuştur. Ayak tabanı yangısı görülme sıklığı ve şiddeti
lignoselüloz ilavesi yapılmış deneme gruplarında kontrol grubuna göre daha düşük (p<0,05)
bulunmuştur.
Sonuç: Antinutrisyonel olarak kabul edilen lignoselülozun ticari etlik piliç yetiştiriciliğinde
kullanılmasının performans parametrelerini ve göğüs eti kalitesini olumsuz yönde
etkilemediği, bağırsak histomorfolojisinin bazı parametrelerinde iyileşmeler sağladığı, altlık
kalitesinin stabil kaldığı ve FPD oluşma sıklığının azaldığı sonucuna varılmıştır.