YAŞLI BİREYLERDE UMUTSUZLUK, DEPRESYON DÜZEYLERİ VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER

Abstract

YAŞLI BİREYLERDE UMUTSUZLUK, DEPRESYON DÜZEYLERİ VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER Zirek R. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2024. Amaç: Bu çalışmada, 65 yaş üstü bireylerde umutsuzluk, depresyon düzeyleri ve ilişkili faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma kesitsel tipte bir çalışmadır. Çalışma Muğla il merkezinde bulunan 1 Nolu Aile Sağlığı Merkezinde yapılmıştır. Araştırmada veri toplama zaman aralığı Eylül 2023 ve Eylül 2024 tarihleri arasındadır. Araştırmanın evrenini Muğla Merkez 1 Nolu Aile Sağlığı Merkezinde bulunan 5 Aile Hekimliği nüfusuna kayıtlı 2528, 65 yaş üstü birey oluşturmuştur. Araştırmada örneklem büyüklüğü 375'tir. Çalışmadaki veriler; araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan 'Kişisel Bilgi Formu' Geriatrik Depresyon Ölçeği-Kısa Formu ve Beck Umutsuzluk Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Veriler bilgisayar ortamında değerlendirilmiştir. Araştırmanın başlangıcında Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan etik kurul izni alınmıştır. Kurum izni, ve katılımcılardan yazılı onam alındı ve araştırmaya katılım gönüllülük esasına dayandırılmıştır. Araştırmada kullanılan 'Geriatrik Depresyon Ölçeği-Kısa Formu (GDÖ-15)' ile 'Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ)' ölçekleri kullanımı için izin alınmıştır. Bulgular: Katılımcıların Geriatrik Depresyon Ölçeği-Kısa Formu ve Beck Umutsuzluk Ölçeği ortalamaları sırasıyla 4,28±3,15(3,00); 7,21±6,27(5,00) bulunmuştur. Katılımcıların eğitim durumu, medeni durumu, gelir durumu, birlikte yaşadığı kişilere göre Geriatrik Depresyon Ölçeği puanları ve Beck Umutsuzluk Ölçeği puanlarının farklılaştığı görülmüştür. Sonuç: Araştırmaya katılan yaşlıların umutsuzluk ve depresyon düzeylerinin kişisel özelliklerinden etkilendiği bulunmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda; konuyla ilgili daha kapsamlı ve farklı örneklem gruplarını içeren araştırmaların yapılması, umutsuzluk ve depresyonla başa çıkmada çeşitli müdahale ve destek yöntemlerini uygulanması, yaşlıların duygularını ifade etmeleri konusunda desteklenmesi önerilebilir.