Amaç: Bu çalışmanın amacı Akdeniz iklim koşullarına uygun makarnalık buğday çeşitlerinin kıyı ege bölgesi koşullarında verim, verim öğeleri ve kalite özelliklerinin ile aminoasit değerlerinin belirlenmesidir.
Materyal ve Yöntem: Bu deneme, 2023 yılı kışlık ürün yetiştirme periyodunda Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Uygulama ve Araştırma Çiftliğinde yürütülmüştür. Deneme materyali olarak: Alatay, Çeşit 1252, Poyraz, Şölen 2002 ve Yaren olmak üzere 5 farklı makarnalık buğday çeşitleri kullanılarak yapılmıştır. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur.
Bulgular: Çalışmadan elde edilen başakta tane sayısı ortalamasının 45 adet/başak olduğu, tane verimi ortalama değerinin 658,96 tane olduğu belirlenmiştir. Başak uzunluğu açısından çalışmada elde edinilen değere bakıldığında ortalama değerin 6,5 cm olduğu, M2 deki başak sayısı ortalama değerinin ise 557 adet olduğu bulunmuştur. Tanede kalite parametreleri incelendiğinde protein oranı ortalama %13,88, nişasta oranı ise ortalama %57,3 olduğu belirlenmiştir. Tanede aminoasit oranları bakımından en iyi sonuçlar: Histidin 0,258, Arjinin 0,563, Treonin 0,388, Lizin 0,293, Metionin 0,263, İzolösin 0,555, Lösin 1,153 Fenilalanin 0,705 ve Valin 0,573 olarak ölçülmüştür.
Sonuç: Başakta tane bakımında Şölen 2002, Tane verimi açısından Alatay, Poyraz ve Şölen 2002, Başak uzunluğu bakımından Çeşit 1252, M2 de başak sayısı bakımından Poyraz ve Yaren, Protein oranı açısından Çeşit 1252 çeşidini, nişasta oranı açısından Çeşit 1252 ve Şölen 2002 çeşitleri iyi sonuç vermişler. Eğer Histidin, Arjinin, Treonin ve Lizin aminoasitleriyle açısında değerlendirme yapılırsa Poyraz, Metionin, İzolösin, Lösin ve Fenilalanin aminoasitleriyle ilgili yorumlanacaksa Çeşit 1252 çeşidini önerebiliriz. Valin aminoasidi açısından ise Yaren çeşidini sunabiliriz.
Purpose: The aim of this study is to determine the yield, yield elements, quality characteristics and amino acid values of durum wheat varieties suitable for Mediterranean climate conditions in the coastal Aegean region.
Materials and Methods: This experiment was carried out at Aydın Adnan Menderes University Faculty of Agriculture Application and Research Farm during the winter crop growing period of 2023. It was used 5 different types of durum wheat as Alatay, Çeşit 1252, Poyraz, Şölen 2002 and Yaren. The experiment was set up according to the randomized blocks trial design with 4 replications.
Results: It was determined that the average number of grains per spike was 45 pieces/ear, and the average value of grain yield was 658,96 grains. it was found in the study in terms of spike length, it was found that the average value was 6.5 cm, and the average value of the number of ears in M2 was 557 pieces. In terms of the quality parameters of the grain, the protein rate was found to be 13.88% on average, while the starch rate was determined to be 57.3% on average. Histidin, Arjinin, Treonin, Lizin, Metionin, Lösin, İzolösin, Fenilalanin, and Valin values were found as 0,258, 0,563, 0,388, 0,293, 0,263, 0,555, 1,153, 0,705 and 0,573 respectively.
Conclusion: We recommend Şölen 2002 for grain per spike, Alatay, Poyraz and Şölen 2002 for grain yield, and Variety 1252 for spike length. Poyraz and Yaren in terms of number of ears per m², Variety 1252 in terms of protein ratio, and Variety 1252 and Şölen 2002 in terms of starch ratio. They gave good results. If we look at the amino acids histidine, arginine and tryptophan and compare them to the amino acids poyraz, methionine, isoleucine, leucine and phenylalanine, we can recommend variety 1252. We can offer variety yaren in terms of valine.
