Abstract:
İNDOMETAZİN İLE MİDE ÜLSERİ OLUŞTURULAN RATLARDA AYVA YAPRAĞI
(Cydonia vulgaris) EKSTRESİNİN KORUYUCU ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI
Tozoğlı F. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Veterinerlik
Biyokimyası Programı, Doktora Tezi, Aydın, 2024.
Amaç: Bu çalışmada deneysel olarak mide ülseri oluşturulan ratlarda ayva yaprağı (Cydonia
vulgaris) ekstresinin koruyucu etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 49 erkek Spraque Dawley rat kullanılmıştır. Öncelikle ayva
yaprakları (Cyndonia vulgaris) uygun şartlarda toplanıp sıvı azotla parçalanarak etanolde
çözülmüştür. Ekstraksiyon işleminden sonra, ekstrenin içerik tayini FT-IR ve GC-MS
analizleriyle yapılmıştır. Deney için her biri 7 rattan oluşan 7 grup oluşturulmuştur. Gruplar;
kontrol grubu, indometazin grubu (25mg/kg), lansoprazol (30mg/kg)+indometazin (25mg/kg)
grubu, sadece 500 mg ayva yaprağı ekstresi grubu, indometazin (25mg/kg) ile ayva yaprağı
ekstresinin üç farklı dozunu (100, 250 ve 500 mg) alan gruplar olarak oluşturulmuştur. Tüm
maddeler belirtilen doz ve miktarlarda oral olarak verildikten 15 dakika sonra kontrol ve 500
mg ayva yaprağı alan grup hariç tüm ratlara indometazin uygulanmıştır. İndometazin’ in
verilmesinden 6 saat sonra ratlar, anestezi altında kalplerinden 5 ml kan alınarak ötenazi
edilmiş ve mideleri çıkarılmıştır. Dokular histopatolojik olarak hematoksilen eozin ile
boyanarak değerlendirilmiş, biyokimyasal olarak ise interlökin 1 beta (IL-1β), ve tümör nekroz
faktör-alfa (TNF-α), düzeyleri ticari kit kullanılarak ELİSA yöntemiyle, malondialdehit
(MDA), süperoksit dismutaz (SOD), katalaz (KAT) glutatyon (GSH), miyeloperoksidaz (MPO)
ve glutatyon peroksidaz (GPx) düzeyleri spektrofotometrik yöntemle belirlenmiştir.
Bulgular: Kontrol ve 500 mg ayva yaprağı grubunda midede herhangi bir harabiyet
gözlenmezken indometazin uygulanan ratların midelerinde % 5,56 harabiyet tespit edildi.
İndometazin ile birlikte Cydonia vulgaris (100mg/kg-250mg/kg-500mg/kg) uygulanan ratların
midesindeki yüzde harabiyet ise sırasıyla %2,07 %1,58 ve %0,1 olarak tespit edildi.
İndometazin uygulaması, IL-1β, TNF α, MDA ve MPO düzeylerini artırırken, SOD, GSH ve
GPx düzeylerini anlamlı derecede düşürdü. Öte yandan, indometazin ile birlikte Cydonia
xv
vulgaris verilen ratların SOD, KAT, GSH ve GPx düzeylerinin kontrole göre arttığı, IL-1β,
TNF-α, MDA ve MPO düzeylerinin ise azaldığı görüldü. Bütün parametreler birlikte
değerlendirildiğinde 250 ve 500mg/kg dozların koruyucu etkili olduğu en etkili dozun 500
mg/kg Cydonia vulgaris olduğu belirlendi. Sadece 500 mg ayva yaprağı uygulanan grubun
mide dokularında herhnagi bir toksik etki görülmedi.
Sonuç: Bulgularımız, Cydonia vulgaris’in, indometazinin neden olduğu gastrik ülser ve
oksidatif strese karşı koruyucu etkili olduğunu göstermektedir.