dc.contributor.advisor |
Adana, Filiz |
|
dc.contributor.author |
Öztaban Şerife |
|
dc.date.accessioned |
2024-04-03T07:54:44Z |
|
dc.date.available |
2024-04-03T07:54:44Z |
|
dc.date.issued |
2024 |
|
dc.date.submitted |
2024-02-08 |
|
dc.identifier.citation |
Şerife ÖZTABAN
T.C.
AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
HALK SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ ANABİLİM DALI
HALK SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ DOKTORA PROGRAMI
BAKIM VERİCİ PSİKOEĞİTİMİNİN DEPRESYON HASTALARININ
İYİLEŞME DÜZEYLERİ İLE BAKIM VERİCİLERİN AİLE YÜKÜ VE
DUYGU DIŞAVURUMUNA ETKİSİ
ŞERİFE ÖZTABAN
DOKTORA TEZİ
DANIŞMAN
Prof. Dr. FİLİZ ADANA
Bu tez Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından
HF 23007proje numarası ile desteklenmiştir.
AYDIN-2024 |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/5160 |
|
dc.description.abstract |
Amaç: Bu çalışmanın amacı, yatarak tedavi görmekte olan depresyon hastaları ve bakım
vericilerine uygulan bakım verici psikoeğitiminin depresyon hastalarının depresif belirtileri
ve iyileşme düzeylerine, bakım vericilerin yük algıları ve duygu dışavurumuna etkisini
değerlendirmektir.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, randomize kontrollü deneysel nitelikte bir araştırmadır.
Araştırmanın örneklemini “Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri
Servisi”nde F32 [ICD 10 koduna göre Depresif Bozukluk (Nöbet)] ile F33 (ICD 10 koduna
göre [Yineleyici Depresif Bozukluk(Nöbet)] tanılarıyla yataklı serviste takip edilen ve
araştırmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan deney (n=46) ve kontrol grubunu (n=46)
oluşturan toplam 92 depresyon hastası ve bakım vericisi ile yapılmıştır. Deney grubunda yer
alan hasta ve bakım vericilere haftada iki kez, birebir ve yüz yüze olarak, altı oturumdan
oluşan psikoeğitim verilmiştir. Araştırmaya alınan hastalar ve bakım vericilere tanıtıcı bilgi
formu, Hastalara Beck Depresyon Ölçeği ve İyileşme Değerlendirme Ölçeği, bakım
vericilere Duygu Dışavurumu Ölçeği ve Zarit Aile Yükü Ölçeği eğitim öncesi, eğitimden bir
ay sonra ve üç ay sonra uygulanmıştır. Araştırmanın verileri Statistical Packagefor the
Social Sciences paket programı ile analiz edilmiş ve araştırmanın değişkenleriaçısından
deney ve kontrol grubu karşılaştırılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; aritmetik
ortalama, standart sapma, medyan, sıklık, yüzdelik); normal dağılım gösteren
karşılaştırmalarda Student t test, Paired Samples test, pearson Ki-kare testi; normal dağılım
dışı karşılaştırmalarda Mann Whitney U, Wilcoxon test; başlangıç analizleri olarak normal
dağılım değerlendirilmesinde Kolmogorov-Smirnov testi, tekrarlı ölçümlerde Varyans
xi
Analizi kullanılmıştır. Araştırmanın gerçekleştirilmesi için gerekliolan etik kurul izni,
kurum izni, ölçek kullanım izni ve katılımcı yazılı onayları alınmıştır.
Bulgular: Araştırmada deney grubunda psikoeğitimden bir ay sonra ve üç ay sonra Beck
Depresyon Ölçeği Toplam Puanlarının kontrol grubuna göre anlamlı şekilde azaldığı,
İyileşme Değerlendirme Ölçeği Toplam Puanlarının kontrol grubuna göre anlamlı şekilde
arttığı saptanmıştır (p<0,05). Araştırmada deney grubunda yer alan bakım vericilerin Duygu
Dışavurumu Ölçeği Toplam Puanlarının psikoeğitimden bir ay sonra ve üç ay sonra duygu
dışavurumu puanlarının kontrol grubuna göre daha düşük olduğu bulunmuştur (p<0,05).
Araştırmada deney grubunda yer alan bakım vericilerin Zarit Aile Yükü Ölçeği Toplam
Puanlarının psikoeğitimden bir ay sonra ve eğitimden üç ay sonra kontrol grubuna göre yük
algılarının azaldığı saptanmıştır(p<0,05).
Sonuç: Bu sonuçlar bakım verici psikoeğitimin depresyon hastalarında depresif belirtilerini
azalttığı, iyileşme düzeyini arttırdığı; bakım vericilerin duygu dışavurum düzeyleri ve aile
yükünü azaltmada etkili olduğunu göstermiştir. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
KABUL VE ONAY ..................................................................................................................i
TEŞEKKÜR ............................................................................................................................ii
İÇİNDEKİLER.......................................................................................................................iv
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ ...........................................................................vi
ŞEKİLLER DİZİNİ..............................................................................................................viii
TABLOLAR DİZİNİ..............................................................................................................ix
ÖZET....................................................................................................................................... x
ABSTRACT ..........................................................................................................................xii
1. GİRİŞ................................................................................................................................... 1
1.1. Problemin Tanımı ve Önemi............................................................................................. 1
1.2. Araştırmanın Amacı.......................................................................................................... 3
1.3. Araştırmanın Hipotezleri .................................................................................................. 4
2. GENEL BİLGİLER............................................................................................................. 5
2.1. Psikoeğitim....................................................................................................................... 5
2.2. Bakım Verici Psikoeğitimi................................................................................................ 6
2.3. Depresyon......................................................................................................................... 9
2.3.1. Epidemiyolojisi............................................................................................................ 10
2.3.2. Etiyolojisi .................................................................................................................... 11
2.3.3. Tanı ve Sınıflandırma .................................................................................................. 13
2.3.4. Tedavisi........................................................................................................................ 15
2.4. İyileşme Kavramı ........................................................................................................... 17
2.4.1. İyileşme Süreci ve Hemşirelik..................................................................................... 19
2.5. Depresyon ve Aile Yükü................................................................................................. 21
v
2.6. Depresyon ve Duygu Dışavurumu ................................................................................. 24
2.7. Bakım Verici Psikoeğitimi ile İlgili Yapılan Çalışmalar................................................. 27
2.8. Bakım Verici Psikoeğitiminde Hemşirenin Rolü............................................................ 29
3. GEREÇ VE YÖNTEM...................................................................................................... 32
3.1. Araştırmanın Tipi............................................................................................................ 32
3.2. Araştırmanın Yapıldığı Zaman........................................................................................ 32
3.3. Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Özellikleri ...................................................................... 32
3.4.Araştırmanın Evren ve Örneklemi................................................................................... 33
3.5. Araştırmaya Dahil Edilme Kriterleri .............................................................................. 33
3.6. Araştırmanın Dışlama Kriterleri..................................................................................... 34
3.7. Araştırmadan Çıkarılma Kriterleri.................................................................................. 34
3.8. Veri Toplama Formları.................................................................................................... 35
3.9. Randomizasyon .............................................................................................................. 37
3.10. Araştırmanın Uygulama Süreci .................................................................................... 38
3.10.1. Deney Grubu Uygulama Süreci................................................................................. 40
3.11. Depresyon Hastalarına Yönelik Psikoeğitim İçeriğinin Oluşturulması........................ 42
3.12. Depresyon Hastalarının Bakım Vericilerine Yönelik Psikoeğitim İçeriğinin
Oluşturulması............................................................................................................... 43
3.13. Araştırmanın Bağımlı ve Bağımsız Değişkenleri ......................................................... 43
3.14. Araştırmanın Etik Yönü................................................................................................ 44
3.15. İstatistiksel Yöntemler.................................................................................................. 44
3.16. Araştırmanın Güçlükleri ............................................................................................... 45
3.17. Araştırmanın Güçlü Yanları.......................................................................................... 45
4. BULGULAR ..................................................................................................................... 46
5. TARTIŞMA ....................................................................................................................... 57
6. SONUÇ VE ÖNERİLER................................................................................................... 64
vi
6.1. Sonuçlar.......................................................................................................................... 64
6.2. Öneriler........................................................................................................................... 65
KAYNAKLAR ...................................................................................................................... 66
EKLER .................................................................................................................................. 99
Ek 1. Etik kurul Onay İzni(Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü Sağlık
Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu)......... 99
Ek 2. Etik Kurul Sonuç Raporu (Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Hemşirelik
Fakültesi).................................................................................................................... 100
Ek 3. Kurum İzni (Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Hastanesi Başhekimliği) ............ 101
Ek 4. Adnan Menderes Üniversitesi Psikiyatri Servisi Ana Bilim Dalı Başkanı İzni ......... 102
Ek 5. Veri Toplama Formu................................................................................................... 103
Ek 6. Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu(Hastalar İçin)................................................. 114
Ek 7. Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu(Bakım Vericiler İçin)..................................... 116
Ek 8. Ölçek Kullanım İzinleri.............................................................................................. 119
Ek 9. Depresyon Hastalarına Yönelik Psikoeğitim Kitapçığı Eğitimi ................................ 121
Ek 10. Depresyon Hastalarının Bakım Vericilerine Yönelik Psikoeğitim Kitapçığı Eğitimi135
BİLİMSEL ETİK BEYANI................................................................................................. 149
ÖZ GEÇMİŞ........................................................................................................................ 150
vii
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ
BDÖ : Beck Depresyon Ölçeği
DDÖ : Duygu Dışavurumu Ölçeği
EE(Expressed Emotion) : Duygu Dışavurumu
EKT : Elektrokonvülsif Tedavi
FDA : Food and Drug Administration
İDÖ : İyileşme Değerlendirme Ölçeği
MAO : Monoamin Oksidaz İnhibitörleri
Max : Maksimum
Min : Minimum
SNRI : Serotonin Norepinefrin Geri Alım İnhibitörleri
SPSS : Statistical Package for Social Sciences
SS : Standart Sapma
SSRI : Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri
TDK : Türk Dil Kurumu
WHO : World Health Organization
x̄ : Aritmetik Ortalama
χ
2
: Ki kare
viii
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1. Consort akış planı..................................................................................................... 39
ix
TABLOLAR DİZİNİ
Tablo 1. Depresyon hastalarına verilen psikoeğitim programının içeriği, oturum sayı ve
süreleri.......................................................................................................................... 41
Tablo 2. Depresyon hastalarının bakım vericilerine verilen psikoeğitim programının
içeriği, oturum sayı ve süreleri..................................................................................... 41
Tablo 3. Araştırmaya katılan hastaların sosyo-demografik özelliklerinin gruplara göre
karşılaştırılması (N=92). .............................................................................................. 47
Tablo 4. Araştırmaya katılan bakım vericilerin sosyo-demografik özelliklerinin gruplara
göre karşılaştırılması (N=92). ...................................................................................... 49
Tablo 5. Araştırmaya katılan hasta ve bakım vericilerin sosyo-demografik özelliklerinin
gruplara göre karşılaştırılması (N=92)......................................................................... 52
Tablo 6. Araştırmaya katılan hastaların Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ)Toplam
Puanlarının gruplara göre karşılaştırılması (N=92). .................................................... 53
Tablo 7. Araştırmaya katılan hastaların İyileşme Değerlendirme Ölçeği (İDÖ) Toplam
Puanlarının gruplara göre karşılaştırılması (N=92). .................................................... 54
Tablo 8. Araştırmaya katılan bakım vericilerin Duygu Dışavurumu Ölçeği (DDÖ)
ToplamPuanlarının karşılaştırılması (N=92)................................................................ 55
Tablo 9. Araştırmaya katılan bakım vericilerin Zarit Aile Yükü Ölçeği toplam
puanlarının gruplara göre karşılaştırılması (N=92)...................................................... 56 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Adnan Menderes Üniversitesi Halk Sağlığı Hemşireliği |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Depresyon, Duygu Dışavurumu, İyileşme, Psikoeğitim, Yük |
tr_TR |
dc.title |
BAKIM VERİCİ PSİKOEĞİTİMİNİN DEPRESYON HASTALARININ İYİLEŞME DÜZEYLERİ İLE BAKIM VERİCİLERİN AİLE YÜKÜ VE DUYGU DIŞAVURUMUNA ETKİSİ |
tr_TR |
dc.type |
doctoralThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Adnan Menderes Üniversitesi Halk Sağlığı Hemşireliği |
tr_TR |