SİMENTAL DÜVELERDE DOĞUMDAN PUBERTASA KADAR SERUM ANTİ MÜLLERİAN HORMON (AMH) VE PROGESTERON (P4) DÜZEYLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Abstract

Amaç: Sunulan doktora tez çalışmasında, düvelerin doğumundan pubertasa ulaşana kadarki süreçte Anti-Müllerian hormon (AMH) seviyelerinin belirlenmesi ve damızlık hayvan seçimindeki belirleyiciliği araştırılacaktır. Progesteron (P4) düzeyleri buzağıların pubertasa ulaşma yaşlarını belirlemek için kullanılacaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmada 10 baş sağlıklı kombine verimli Simental ırkı (Fleckvich) dişi buzağı kullanıldı. Serum AMH ve P4 düzeylerini belirlemek amacıyla sağlıklı doğan buzağılardan, doğduğu gün, dördüncü aya kadar ayda bir, dördüncü aydan sonra yaklaşık 18. aya kadar on beş günde bir kan örnekleri alındı. Serum örnekleri ölçümler yapılana kadar -20 °C'de saklandı. Hormon ölçümleri ticari kit kullanılarak ELISA yöntemi ile yapıldı. Çiftleşme olgunluğuna erişen hayvanlar tohumlandı. Gebelik muayenesi, tohumlama sonrası 30. günde ultrason ile yapıldı. İstatistiksel değerlendirmelerde Statistical Package for the Social Sciences 22.0 programı kullanıldı. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 10 buzağının pubertasa ulaşma yaşları ortalaması 382.5±14.87 gün olarak belirlendi. Buzağılar erken (<400 gün) ve geç (>400 gün) pubertasa ulaşanlar olarak iki gruba ayrıldığında, erken pubertasa ulaşan grupta pubertas yaş ortalaması 347.5±4.61 gün, geç pubertasa ulaşan grupta ise 435±8.66 gün olarak belirlendi. AMH'nin pubertas öncesi ortalama (0,80±,033) değerlerinin pubertas sonrası ortalamasına (0,74±0,028) göre istatistiksel olarak önemli düzeyde (p=0,006) yüksek olduğu belirlendi. Erken pubertasa ulaşan grupta serum AMH değerinin 0.82±0,02, geç pubertasa ulaşan grupta ise 0.74±0.01 ng/ml olduğu tespit edildi. Yapılan istatistiki değerlendirmede erken pubertasa ulaşan grupta AMH değerlerinin daha yüksek olduğu (p<0.001) tespit edildi. Ayrıca tohumlama sonrası 30. günde yapılan gebelik muayenesinde çalışmaya dahil edilen 10 hayvandan 9'unun ilk tohumlamada, diğer hayvanın 2. tohumlamada gebe kaldığı belirlendi. Sonuç: Simental ırkı düvelerde serum AMH seviyelerinin, erken pubertasa ulaşan düvelerde, geç pubertasa ulaşan düvelere kıyasla daha yüksek olduğu; yine pubertas öncesi AMH değerlerinin pubertas sonrasına göre daha yüksek olduğu dolayısıyla folikül rezervinin kullanılmaya başlandığı pubertas sonrasında düşmeye başladığı sonucuna varıldı.