“Sığ Kızartma Yapılan İncir (Ficus carica) Çekirdeği Yağı ve Ayçiçek Yağı ile Beslenen Ratlarda Meydana Gelen Oksidatif Hasarın İncelenmesi

Abstract

SIĞ KIZARTMA YAPILAN İNCİR (Ficus carica) ÇEKİRDEĞİ YAĞI VE AYÇİÇEK YAĞI İLE BESLENEN RATLARDA MEYDANA GELEN OKSİDATİF HASARIN İNCELENMESİ Kübra B. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizyoloji (TIP) Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2024. Amaç: İncir çekirdeği yağı ve ayçicek yağı antioksidan içeriği yüksek yağlardır. İncir çekirdeği yağında linolenik asit oranı, ayçiçeği yağında ise linoleik asit oranı en yüksektir. Ancak bu yağların kızartılınca antioksidan düzeyinin ne gibi etkileneceği bilinmemektedir. Bu yağlar sığ kızartma yöntemiyle kızartılacaktır ve bu kızartılmış yağlarla beslenen ratlarda meydana gelen oksidatif hasarlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Günümüzde beslenmeye verilen önemin artmasıyla birlikte kullanılan sağlıklı yağların da tercihi artmıştır. Yapılacak olan çalışmanın yağların tercihine, literatüre ve bundan sonraki yapılacak olan çalışmalara ışık tutacağı ve yol göstereceği düşünülmektedir. Konu ile gerçekleştirilecek ileriki çalışmalar sonucunda multidisipliner çalışmalar artacak ve bilimin ışığında daha fazla çalışma ile insanlığa yararlı bilgiler sunulacaktır. Ortaya çıkacak sonuçların yapılacak diğer bilimsel çalışmalara katkı sağlamasını da amaçlamaktayız. Gereç ve Yöntem: Deney için 18 adet Wistar Albino sıçan 3 gruba ayrıldı (n=6). Ayçiçek yağı Komili’den ve incir çekirdeği yağı Oneva’dan alındı. Yağlara 15 dakika sığ kızartma işlemi uygulandı. Sığ kızartma işlemi yapılan yağlar şişelere paketlendi. Grup1’de ki deney hayvanlarına 30 gün boyunca orogastrik gavaj yöntemiyle 3 ml/kg ayçiçek yağı (Komili) verildi. Grup 2’de ki deney hayvanlarına 30 gün boyunca orogastrik gavaj yöntemiyle 3 ml/kg incir çekirdeği yağı (Oneva) verildi. Kontrol grubundaki deney hayvanları hiçbir işleme tabi tutulmadı. Gruplardan 0. Gün- 15. Gün – 30. Gün tartım sonuçları alındı. 30 gün sonra deney gruplarındaki hayvanlardan kan ve doku örnekleri alınarak hayvanlara anestezi altında servikal xiii dislokasyon ile sakrifikasyon yapıldı. Kan, karaciğer ve böbrek dokuları incelendi. Biyokimyasal ve hispatolojik sonuçlar istatiksel yöntemlerle incelendi. Bulgular: Bu çalışmada, kontrol grubuna oranla İY ve AY gruplarının AST ve ALT düzeyleri yükselmiştir. Ayçiçek yağının değerleri anlamlı düzeyde daha yüksek görülmüştür. Karaciğerde hasar İY grubunda daha yüksektir. Kontrol grubuna oranla İY ve AY gruplarının GPx ve CAT düzeyleri azalmıştır. Ayçiçek yağının GPx ve CAT düzeyleri anlamlı düzeyde daha çok azaldığı tespit edilmiştir. TNF-alfa ve IL-1B düzeyi kontrol grubuna göre 2 grupta da artmış olup AY grubunda daha çok arttığı gözlendi. MDA düzeyi, 2 grupta da yükselmiştir. İY ve AY gruplarındaki MDA düzeyindeki yükselme lipit peroksidasyon oluştuğunun göstergesidir. Patolojik sonuçlarda da biyokimyasal sonuçlara paralel anlamlı sonuçlar çıkmıştır. İY Grubu karaciğerde dejenerasyon, portal enflamasyon odaksal nekroz ve apoptoz, peritonal nekroz sinüzidial dilatasyon ve sentrilobüler nekroz ayçiçek yağı grubuna göre daha düşük seviyede olduğu saptanmıştır. Fibrozis, glomerüler nekroz ve skleroz gözlenmemiştir. Sonuç: Bu çalışmada; sığ kızartılmış incir çekirdeği yağının sığ kızartılmış ayçiçek yağına oranla daha olumlu sonuç vermesinden dolayı karaciğer ve böbreğe daha az hasar veren incir çekirdeği yağının kızartmalarda tercih edilmesi tavsiye edilmektedir.