Özet:
SIĞ KIZARTMA YAPILAN İNCİR (Ficus carica) ÇEKİRDEĞİ YAĞI VE AYÇİÇEK
YAĞI İLE BESLENEN RATLARDA MEYDANA GELEN OKSİDATİF HASARIN
İNCELENMESİ
Kübra B. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizyoloji (TIP)
Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2024.
Amaç: İncir çekirdeği yağı ve ayçicek yağı antioksidan içeriği yüksek yağlardır. İncir çekirdeği
yağında linolenik asit oranı, ayçiçeği yağında ise linoleik asit oranı en yüksektir. Ancak bu
yağların kızartılınca antioksidan düzeyinin ne gibi etkileneceği bilinmemektedir. Bu yağlar sığ
kızartma yöntemiyle kızartılacaktır ve bu kızartılmış yağlarla beslenen ratlarda meydana gelen
oksidatif hasarlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Günümüzde beslenmeye verilen önemin
artmasıyla birlikte kullanılan sağlıklı yağların da tercihi artmıştır. Yapılacak olan çalışmanın
yağların tercihine, literatüre ve bundan sonraki yapılacak olan çalışmalara ışık tutacağı ve yol
göstereceği düşünülmektedir. Konu ile gerçekleştirilecek ileriki çalışmalar sonucunda
multidisipliner çalışmalar artacak ve bilimin ışığında daha fazla çalışma ile insanlığa yararlı
bilgiler sunulacaktır. Ortaya çıkacak sonuçların yapılacak diğer bilimsel çalışmalara katkı
sağlamasını da amaçlamaktayız.
Gereç ve Yöntem: Deney için 18 adet Wistar Albino sıçan 3 gruba ayrıldı (n=6). Ayçiçek yağı
Komili’den ve incir çekirdeği yağı Oneva’dan alındı. Yağlara 15 dakika sığ kızartma işlemi
uygulandı. Sığ kızartma işlemi yapılan yağlar şişelere paketlendi. Grup1’de ki deney
hayvanlarına 30 gün boyunca orogastrik gavaj yöntemiyle 3 ml/kg ayçiçek yağı (Komili)
verildi. Grup 2’de ki deney hayvanlarına 30 gün boyunca orogastrik gavaj yöntemiyle 3 ml/kg
incir çekirdeği yağı (Oneva) verildi. Kontrol grubundaki deney hayvanları hiçbir işleme tabi
tutulmadı. Gruplardan 0. Gün- 15. Gün – 30. Gün tartım sonuçları alındı. 30 gün sonra deney
gruplarındaki hayvanlardan kan ve doku örnekleri alınarak hayvanlara anestezi altında servikal
xiii
dislokasyon ile sakrifikasyon yapıldı. Kan, karaciğer ve böbrek dokuları incelendi.
Biyokimyasal ve hispatolojik sonuçlar istatiksel yöntemlerle incelendi.
Bulgular: Bu çalışmada, kontrol grubuna oranla İY ve AY gruplarının AST ve ALT düzeyleri
yükselmiştir. Ayçiçek yağının değerleri anlamlı düzeyde daha yüksek görülmüştür.
Karaciğerde hasar İY grubunda daha yüksektir. Kontrol grubuna oranla İY ve AY gruplarının
GPx ve CAT düzeyleri azalmıştır. Ayçiçek yağının GPx ve CAT düzeyleri anlamlı düzeyde
daha çok azaldığı tespit edilmiştir. TNF-alfa ve IL-1B düzeyi kontrol grubuna göre 2 grupta da
artmış olup AY grubunda daha çok arttığı gözlendi. MDA düzeyi, 2 grupta da yükselmiştir. İY
ve AY gruplarındaki MDA düzeyindeki yükselme lipit peroksidasyon oluştuğunun
göstergesidir. Patolojik sonuçlarda da biyokimyasal sonuçlara paralel anlamlı sonuçlar
çıkmıştır. İY Grubu karaciğerde dejenerasyon, portal enflamasyon odaksal nekroz ve apoptoz,
peritonal nekroz sinüzidial dilatasyon ve sentrilobüler nekroz ayçiçek yağı grubuna göre daha
düşük seviyede olduğu saptanmıştır. Fibrozis, glomerüler nekroz ve skleroz gözlenmemiştir.
Sonuç: Bu çalışmada; sığ kızartılmış incir çekirdeği yağının sığ kızartılmış ayçiçek yağına
oranla daha olumlu sonuç vermesinden dolayı karaciğer ve böbreğe daha az hasar veren incir
çekirdeği yağının kızartmalarda tercih edilmesi tavsiye edilmektedir.