Denizli ili özel işletme koşullarında yetiştirilen holştayn ırkı sığırların süt verimi ve döl verimi özellikleri üzerine bazı çevresel faktörlerin etkisi

Abstract

Bu çalışma, Denizli İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği'ne bağlı beş farklı özel sığırcılık işletmesinde yetiştirilen Holştayn sığırların döl verimi ve süt verimi özelliklerinin düzeylerinin belirlenmesi ve bu verim özellikleri üzerindeki bazı çevresel faktörlerin etkilerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın materyalini 2004-2012 yılları arasında işletmede yetiştirilen Holştayn sığır ırkı düve ve ineklerden elde edilen verim kayıtları oluşturmuştur. Araştırma döneminde, süt verimi özellikleri için 228 inek ve düveye ait 567 adet laktasyon, döl verimi özellikleri için ise 414 adet tohumlama kaydı değerlendirmeye alınmıştır. Holştayn düvelerde önemli döl verimi parametrelerine ait ortalama değerler sırasıyla; gebelik süresi 273,63 gün, ilk tohumlama-gebelik aralığı 31,73 gün, ilk gebelik yaşı 547,65 gün, ilk buzağılama yaşı 821,28 gün, ilk tohumlama yaşı 515,92 gün, gebelik başına tohumlama sayısı 1,49 olarak saptanmıştır. Holştayn ineklerde önemli döl verimi parametrelerine ait ortalama değerler ise sırasıyla; gebelik süresi 274,88 gün, doğum-ilk tohumlama aralığı 98,30 gün, ilk tohumlama-gebelik aralığı 135,28 gün, servis periyodu 163,22 gün, buzağılama aralığı 431,83 gün, gebelik başına tohumlama sayısı 2,18 olarak belirlenmiştir. İncelenen süt verimi özelliklerinden laktasyon süresi 305,27 gün, gerçek süt verimi 8140,73 litre, 2×305 güne göre düzeltilmiş süt verimi ortalaması 7892,67 litre ve kuruda kalma süresi 61,10 gün olarak bulunmuştur. Holştayn düvelerde işletmenin gebelik süresine etkisi önemsiz, ilk tohumlama-gebelik aralığı ve ilk buzağılama yaşına etkisi önemli (P<0,05), ilk gebelik yaşı ve gebelik başına tohumlama sayısına etkisi önemli (P<0,01), ilk tohumlama yaşına etkisi ise önemli (P<0,001); buzağılama yaşının gebelik süresine etkisi önemsiz, ilk tohumlama-gebelik aralığı, ilk gebelik yaşı, ilk buzağılama yaşı, ilk tohumlama yaşı ve gebelik başına tohumlama sayısına etkisi önemli (P<0,001); buzağılama yılının ilk gebelik yaşı, ilk buzağılama yaşı ve gebelik başına tohumlama sayısına etkisi önemsiz, gebelik süresine etkisi önemli (P<0,05), ilk tohumlama-gebelik aralığı ve ilk tohumlama yaşına etkisi önemli (P<0,001); buzağılama mevsiminin gebelik süresi, ilk tohumlama-gebelik aralığı, ilk gebelik yaşı, ilk buzağılama yaşı, ilk tohumlama yaşı ve gebelik başına tohumlama sayısına etkisi önemsiz olarak bulunmuştur. Holştayn ineklerde işletmenin gebelik süresi, gerçek süt verimi ve kuruda kalma süresine etkisi önemsiz, doğum-ilk tohumlama aralığı, ilk tohumlama-gebelik aralığı, servis periyodu, buzağılama aralığı ve laktasyon süresine etkisi önemli (P<0,05), gebelik başına tohumlama sayısı ve 2×305 güne göre düzeltilmiş süt verimi ortalamasına etkisi önemli (P<0,01); laktasyon sırasının gebelik süresi, doğum-ilk tohumlama aralığı, servis periyodu, buzağılama aralığı, gebelik başına tohumlama sayısı, laktasyon süresi, gerçek süt verimi, 2×305 güne göre düzeltilmiş süt verimi ve kuruda kalma süresine etkisi önemsiz, ilk tohumlama-gebelik aralığına etkisi önemli (P<0,01); buzağılama yılının doğum-ilk tohumlama aralığı ve gebelik başına tohumlama sayısına etkisi önemsiz, servis periyodu ve buzağılama aralığına etkisi önemli (P<0,05), gebelik süresi, ilk tohumlama-gebelik aralığı, laktasyon süresi, gerçek süt verimi, 2×305 güne göre düzeltilmiş süt verimi ve kuruda kalma süresine etkisi önemli (P<0,001); buzağılama mevsiminin gebelik süresi, doğum-ilk tohumlama aralığı, servis periyodu, buzağılama aralığı, gebelik başına tohumlama sayısı ve 2×305 güne göre düzeltilmiş süt verimine etkisi önemsiz, ilk tohumlama-gebelik aralığı ve gerçek süt verimine etkisi önemli (P<0,01), laktasyon süresi ve kuruda kalma süresine etkisi önemli (P<0,001) olarak belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlar, Denizli İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği'ne bağlı özel sığırcılık işletmelerinde yetiştirilen Holştayn ineklerin süt ve döl verimi özelliklerinin bu ırk için bildirilen norm değerlere yakın olduğunu, Holştayn düvelerin döl verimi parametrelerinin bazılarının ise istenilen düzeylerden düşük olduğunu göstermiştir. İşletmelerde, çevresel faktörlerin etkileri dikkate alınarak seleksiyon ve ayıklama programları uygulanabilir. Tüm bu değerlendirmelere bağlı olarak özel işletme koşullarında yetiştirilen Holştayn düve ve ineklerin döl ve süt verim özelliklerinin geliştirilmesi, saha çalışmalarının artırılması gerektiği ve bu teknik ve akademik çalışmalar doğrultusunda verim düzeylerinin yükseltilebileceği sonucuna varılmıştır. This study was carried out to determine the level of fertility and milk production and to investigate the effects of some environmental factors to reproduction and milk production traits of Holstein cows reared in five private farms which are memberships of Denizli Province Cattle Breeders' Association of Holstein. The material of the study consisted of production records of Holstein Friesian cows reared between the years of 2004-2012 in five farms. Total 567 lactation and 414 artificial insemination records belonging 228 heifers and cows for the milk production and reproductive traits were evaluated among the research period. The means of the gestation length, first-pregnancy insemination interval, first gestation age, age at first calving, first age of insemination and the number of inseminations per pregnancy reproductive traits of Holstein heifers were found 273.63 days, 31.73 days, 547.65 days, 821.28 days, 516.92 days and 1.49 respectively. Some important reproductive traits as the means of the gestation length, parturation-first insemination interval, first insemination-pregnancy interval, service period, calving interval and number of inseminations per pregnancy of Holstein cows were found 274.88 days, 98.30 days, 135.28 days, 163.22 days, 431.83 days and 2.18 respectively. The investigated milk production characteristics of the cows were found as follow: Lactation length 305.27 days, actual milk yield 8140.73 liters, 2×305 days corrected milk yield 7892.67 liters and dry period 61.10 days, respectively. The effect of farm to the gestation length was found non-significant while was found statistically significant to the first insemination-pregnancy interval first pregnancy age (P<0.05), first parturition age and number of insemination per pregnancy (P<0.01), first insemination age (P<0.001) for Holstein heifers. The effect of parturation age to gestation period was found non-significant, first insemination-pregnancy interval first pregnancy age, first parturation age, fist insemination age and insemination per pregnancy (P<0.001) was found significant. The effect of calving year effect was found non-significant to the first pregnancy age, first calving age and number of insemination per pregnancy while were found significant to the gestation length (P<0.05), first insemination, pregnancy interval and first insemination age (P<0.001); the effect of calving season effect was found statistically non-significant to the gestation length, first insemination- pregnancy interval, first pregnancy age, first calving age, first insemination age and number of insemination pregnancy. The effect of farm was found non-significant to gestation length, actual milk yield and dry period and found significant to parturation-first insemination interval, the first insemination-pregnancy interval, service period, calving interval and lactation length (P<0.05), number of inseminations per pregnancy, 2×305 day corrected milk yield (P<0.01). The order of lactation had a non-significant effect to the gestation length, parturition-first insemination interval, service period, calving interval, number of inseminations per pregnancy, lactation length, actual milk yield, 2×305 days corrected milk yield and dry period while a significant effect found on first insemination-pregnancy interval (P<0.01) for Holstein cows. The effect of parturition year was found non-significant to the parturition-first insemination interval and number of inseminations per pregnancy, and was found significant effect to the service period, calving interval, (P<0.05), gestation period, first insemination-pregnancy interval, lactation length, actual milk yield, 2×305 days corrected milk yield and dry period (P<0.001); the calving season effect was found non-significant to the pregnancy period, parturition-first insemination interval, service period, calving interval, number of inseminations per pregnancy, and 2×305 day corrected milk yield; while were found significant effect to the first insemination-pregnancy interval and actual milk yield (P<0.01), lactation length and dry period (P<0.001) respectively. The results obtained in this study shows that the fertility and milk production traits of Holstein cows were similar with the desired levels of Holstein breed, while the heifers' some reproductive trait levels were found lower. Selection and culling programs could be applied with taking care with the environmental factors in the enterprises. It is concluded that depending on all of these assessments, it should be developing of the fertility and milk production traits of Holstein cows and heifers reared in the private farm conditions, increasing field studies, and productive levels should be rise with this technical and academic research.