Özet:
Amaç: Ülkemizdeki hayvan yetiştiriciliğinin başlıca sorunlarından biri yenidoğanların yüksek morbidite ve mortalitesidir. Bunun da en önemli nedenlerinden biri kaliteli bir kolostrumun yenidoğanlar tarafından zamanında ve yeterince alınamamasıdır. Bu çalışma Trakya Bölgesi’ndeki koyun ve keçilerde kolostrum kalitesi ve bunu etkileyen olası faktörleri saptamak amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Gereç ve Yöntem: Trakya bölgesinde Keşan, İpsala ve Tekirdağ’da en az 100 baş damızlık dişi hayvan bulunan 18 koyun (Ovis aries) ve 18 keçi (Capra hircus) işletmesinden sağlıklı ve yaşayan bir yavruya sahip 15’er, toplam 270 koyun (Kıvırcık ve Merinos) ve 270 keçi (Kıl Keçisi) kullanıldı. Kolostrum %Brix değerleri dijital refraktometre ile saptandı. Bir anket formu ile de olası faktörler konusunda veriler toplandı. Veriler SPSS 22.0 programıyla tanımlayıcı istatistik, frekans, bağımsız gruplar için t-Testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile değerlendirildi.
Bulgular: Koyun ve keçilerin ortalama kolostrum Brix değerleri ve varyasyonları birbirine yakındı (Sırasıyla: 24,39 4,16, Min 16,80-Max 37,40 ve 24,304,83, Min 17,20-Max 36,90). Doksan dört (%34,81) koyun ve 107 (%39,63) keçinin %Brix değerleri bu türler için kaliteli bir kolostrumun göstergesi olarak kabul edilen %22’nin altındaydı. İki türde de kolostrum Brix değerleri işletmeler arasında önemli farklılıklar gösterdi (p<.05). Merinosların kolostrum Brix değerleri kıvırcıklarınkinden daha yüksekti. İki türde de yaş, parite, doğum zamanı ile mastitis ve doğumdan önce sağma/memede sızıntı öyküsünün bilinme durumu ile keçilerde sürü bakımını kimin yaptığı kolostrum Brix değerlerinde etkiliydi (p<.001).
Sonuç: Trakya bölgesindeki koyun ve keçilerin önemli bir kısmında kolostrum Brix değerleri istenilen düzeylerde değildir. Bu durum, yenidoğan morbidite ve mortalitesi açısından son derece önemli olduğu için, kolostrum kalitesi değerlendirmesinin her işletmede yapılması ve gerektiğinde uygun ek önlemlerin alınması önemli olacaktır.
