Abstract:
MEKANİK VENTİLATÖRE BAĞLI VE SPONTAN SOLUNUM YAPAN
HASTALARDA KORUYUCU YATIŞ POZİSYONLARININ HEMODİNAMİK
PARAMETRELERE ETKİSİ
Korkaya Ö. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik
Esasları Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2023.
Amaç: Araştırma mekanik ventilatöre (MV) bağlı ve spontan solunum yapan hastalarda
koruyucu yatış pozisyonlarının hemodinamik parametrelere etkisini incelemek amacı ile
yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Araştırma, tek gruplu son test tasarımlı yarı deneysel olarak, 15.11.2021-
15.05.2022 tarihleri arasında, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Hastanesi’nin Dahiliye
Yoğun Bakım (YB) Ünitesi’nde yapıldı. Araştırmanın örneklemini YB ‘da yatan MV bağlı
(n=30) ve spontan solunum yapan (n=30) hastalar oluşturdu. Veriler, hasta tanıtım formu ve
hemodinamik parametreler izlem formu ile toplandı. Hastalara 3 gün 09-17 saatleri arasında 2
saatte bir sağ lateral, semi Fowler’s, sol lateral ve supine pozisyonları uygulandı ve sonrasında
10. dakikada, 1. saatte ve 2. saatte nabız hızı, solunum sayısı, sistolik kan basıncı (SKB),
diastolik kan basıncı (DKB) ve oksijen satürasyonu (SpO₂) ölçüldü. Veriler analizinde sayı,
aritmetik ortalama, standart sapma, ki-kare, bağımsız gruplarda t testi ve tek yönlü ANOVA
testi kullanıldı.
Bulgular: Çalışmamızda MV’ye bağlı hastaların yaş ortalaması 69,33±9,50 olup, %56,7’si
erkek, çoğu (%60) hipertansiyon hastasıdır. Spontan solunum yapan hastaların yaş ortalaması
70,03±14,75 olup, %53,3’ü kadın, çoğu (%46,7) hipertansiyon hastasıdır. Hem MV’ye bağlı
hem de spontan solunum yapan hastaların pozisyon değişikliklerinin farklı sürelerinde
karşılaştırılan nabız hızı ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı
(p>0.05). Spontan solunum yapan hastalarda 2. gün sağ lateral pozisyonunun 1 saatinde ölçülen
SKB ortalamasının diğer pozisyonlardaki SKB ortalamalarına göre istatistiksel olarak anlamlı
derecede azaldığı belirlenirken (p<0.05), MV’ye bağlı hastaların farklı pozisyonlardaki SKB
ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı (p>0.05). Spontan solunum
yapan hastalarda 2. gün semi Fowler’s pozisyonunun 1. saatinde ölçülen DKB ortalaması, diğer
x
pozisyonlardaki DKB ortalamalarına göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde arttığı
belirlenirken (p<0.05), MV’ye bağlı hastaların farklı pozisyonlardaki DKB ortalamaları
arasında istatistiksel olarak anlamlı fark belirlenmedi (p>0.05). Spontan solunum yapan
hastalarda 3. gün semi Fowler’s pozisyonunun 1. saatinde ölçülen solunum sayısı ortalamasının
diğer pozisyonlardaki solunum sayısı ortalamalarına göre istatistiksel olarak anlamlı derecede
arttığı saptanırken (p<0.05), MV’ye bağlı hastaların farklı pozisyonlardaki solunum sayısı
ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p>0.05). MV’ye bağlı
hastalarda 3. gün sağ lateral pozisyonunun 10. dakikasında ölçülen SpO₂ ortalamasının diğer
pozisyonlarındaki değerlere göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek olduğu
belirlenirken (p<0.05), spontan solunum hastaların farklı pozisyonlarında SpO₂ ortalamalarının
istatistiksel olarak değişmediği belirlendi (p>0.05).
Sonuç: Hastalara uygulanan pozisyonların nabız hızını değiştirmediği, spontan solunum yapan
hastalarda SKB’nın sağ lateral pozisyonda, DKB ve solunum sayısının semi Fowler’s
pozisyonunda değiştiği, MV’ye bağlı hastalarda SpO₂ değerinin sağ lateral pozisyonunda
değiştiği, ancak bu değişimlerin süreklilik göstermediği sonucuna ulaşıldı.