Adipoz Kaynaklı Mezenkimal Kök Hücrelerin İn Vitro Folikülogenez sürecine olan katkısının araştırılması

Abstract

ADİPOZ KAYNAKLI MEZENKİMAL KÖK HÜCRELERİN İN VİTRO FOLİKÜLOGENEZ SÜRECİNE OLAN KATKILARININ ARAŞTIRILMASI

Demirkan B. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Histoloji ve Embriyoloji (Tıp) Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2023. Amaç: Önerilen bu çalışma ile, adipoz dokudan izole edilen mezenkimal kök hücrelerin dondurulup-çözülmüş ovaryum dokuları ile ko-kültürlerinin in vitro folikülogenez sürecinin verimi ve kalitesi üzerine olan etkilerini incelemeyi amaçlamaktayız. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma kapsamında, 8-10 haftalık dişi farelerden AK-MKH’ler izole edilmiştir ve karekterizasyonu yapılmıştır. Ovaryum dokuları 3 haftalık dişi farelerden elde edilmiştir, vitrifikasyon yöntemi ile dondurulup-çözülmüş ve agar pedleri yardımıyla AK-MKH’ler ile beraber yada ayrı ayrı 14 gün 3D ovaryum kültürü yapılmıştır. Kültürün başlangıcından itibaren kültüre alınan foliküller invert mikroskop altında görüntülenerek fotoğraflanmıştır ve folikül çapları ölçülmüştür. Deney sonunda, kontrol ve çalışma gruplarına ait ovaryum doku parçaları histopatolojik açıdan değerlendirilmiştir ayrıca QPCR yöntemi ile Gdf9, Bmp15,Bcl-xl, Bax ve Bcl-2’nin mRNA ekspresyon düzeyleri incelenmiştir. Deneyler sonucunda elde edilen veriler tek yönlü varyans analizi olan (ANOVA) ile GraphPad Prism 8.0.2 kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Deney sonunda vitrifikasyon işlemi uygulanan grupta canlı folikül sayısının azaldığını ancak histolojik olarak değerlendirildiğinde primordiyal ve primer folikül yapısı korunmuştur. Virtifikasyon+ msc(+) grubunda in vitro folikülogenez sürecinin sağlandığı ve sekonder, antral folikül oluşumu mikroskobik olarak izlenmiştir. Kültür sürecinde 6.güne kadar folikül çapı istatistiksel olarak anlamlı derecede artmıştır (P<00.5). Vitrifikasyon+ msc(-) grubunda ise sekonder ve antral folikül gözlemlenmemiştir. Folikül çapı 10.günde anlamlı olarak azalmıştır (P<00.1). Vitrifikasyon+ msc(+)’nin Gdf9, Bmp15’un ekspresyonu vitrifikasyon ve vitrifikasyon+ msc(-)’den yüksektir. Apoptoz belirteçlerine bakıldığında kök hücreden salgılanan sitokinler sayesinde granüloza hücresi ve stromal hücre apoptozunu inhibe etmiştir. Kontrol, virtifikasyon, vitrifikasyon+ msc(-) gruplarının AMH seviyesi vitrifikasyon+ msc(+) grubuna göre daha azdır. Sonuç: Bu çalışmada kültüre alındığında düşük hayatta kalma oranına sahip olan dondurulup-çözülmüş ovaryum dokusunundan elde edilen foliküllerin AK-MKH’lerin ko-külütürünün ovaryum kriyoprezervasyonu sürecinde foliküller üzerinde oluşan etkileri tedavi edeceğini ve hayatta kalma oranlarını arttırabilmektedir.