Abstract:
COVID-19 PANDEMİ SÜRECİNDE BEBEĞİ YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM
ÜNİTESİNDE YATAN ANNELERİN BELİRSİZLİĞE TAHAMMÜLSÜZLÜK,
PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ DÜZEYLERİ VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER
Yılmaz Ö. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi
Enstitüsü, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi,
Aydın, 2023.
Amaç: Bu araştırma COVID-19 pandemi sürecinde bebeği yenidoğan yoğun bakım
ünitesinde yatan annelerin belirsizliğe tahammülsüzlük ve psikolojik iyi oluş düzeylerini
incelemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı nitelikte olan çalışmanın örneklemini, Aydın
Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi yenidoğan yoğun bakım ünitesinde
01.06.2022 – 01.12.2022 tarihleri arasında bebeği yatan 321 anne oluşturmuştur. Araştırma
verileri, Kişisel Bilgi Formu, Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği (BTÖ) ve Psikolojik İyi
Oluş Ölçeği Kısa Formu (PİOÖ) kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin tanımlayıcı
istatistiklerinde ortalama, standart sapma, medyan en düşük, en yüksek, frekans ve oran
değerleri kullanılmıştır. Değişkenlerin dağılımı Kolmogorov Simirnov test ile
değerlendirilmiştir. Normal dağılım gösteren değişkenler bağımsız t testi ve ANOVA testi
ile; normal dağılım göstermeyen değişkenler de Man Whitney U ve Kruskal Wallis testi
kullanılarak analiz edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişki ve ilişkinin gücünü belirlemek
için Sperman korelasyon ve lineer regresyon analizleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular
%95 güven aralığında %5 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. Tüm testlerde
istatistiksel anlamlılık için p değerinin 0,05’ten küçük saptanma koşulu aranmıştır (p<0,05).
Bulgular: Araştırmaya katılan annelerin yaş, medeni durum, sosyal güvence, öğrenim
durumu, çalışma durumu, meslek, aylık gelir durumu, aile tipi, kronik hastalığı olma
durumu, çocuk sayısı ile BTÖ puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı
bulunmamıştır (p>0,05). Annelerin daha önce düşük yapma durumu, çocuk sahibi olmak
10
için tedavi olma durumu, yoğun bakımdaki bebeğin planlı gebelik olma durumu, yoğun
bakımdaki bebeğin cinsiyeti, bebeğin doğum haftası, yoğun bakıma geldiği yer, bebeğin
bakımında yardımcı olacak kişi olma durumu ve daha önce yoğun bakımda yatan bebeğin
olması durumu ile BTÖ puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı
bulunmamıştır (p>0,05). BTÖ puanları ile bebeğin yoğun bakımda yatma süresi arasındaki
farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05). BTÖ puanları ile annelerin
ruhsal durumları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05).
Annelerin yaş, medeni durum, kronik hastalığı olma durumu, çocuk sayısı ile PİOÖ puan
ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). PİOÖ
puanları ile sosyal güvence arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir
(p<0,05). PİOÖ puanları ile öğrenim durumu arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı
olduğu bulunmuştur (p<0,05). PİOÖ puanları ile çalışma durumu arasındaki farkın
istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05). PİOÖ puanları ile aylık gelirler
arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir (p<0,05). PİOÖ puanları
ile aile yapısı arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05).
Annelerin daha önce düşük yapma, çocuk sahibi olmak için tedavi olma durumu, yoğun
bakımdaki bebeğin cinsiyeti, bebeğin doğum haftası ve yoğun bakıma geldiği yer ile PİOÖ
puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). PİOÖ
puanları ile yoğun bakımdaki bebeğin planlı gebelik olma durumu arasındaki farkın
istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05). PİOÖ puanları ile bebeğin
bakımında yardım edecek biri olma durumu arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı
olduğu bulunmuştur (p<0,05). PİOÖ puanları ile bebeğin yoğun bakımda yatma süresi
arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05). PİOÖ puanları
ile annelerin ruhsal durumları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu
bulunmuştur (p<0,05). Annelerin BTÖ ile PİOÖ puan ortalaması arasında negatif yönde orta
düzeyde bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,001).
Sonuç: Annelerin bebekleri yoğun bakım ünitesinde yatarken en çok çocuğunu yoğun
bakımda istediğinde görememe sorunu ile karşılaştığı belirlenmiştir. Anneler kendilerini
ruhsal olarak yüksek oranda üzgün hissetmektedirler. Annelerin BTÖ ile PİOÖ puan
ortalamaları arasında negatif yönde orta düzeyde bir ilişki olduğu, annelerin belirsizliğe
tahammülsüzlük düzeyleri yükseldikçe psikolojik iyi oluş düzeylerinin azaldığı tespit
edilmiştir.