dc.contributor.advisor |
Arslantaş, Hülya |
|
dc.contributor.author |
Boyar, Ümmü |
|
dc.date.accessioned |
2023-08-09T05:51:42Z |
|
dc.date.available |
2023-08-09T05:51:42Z |
|
dc.date.issued |
2023 |
|
dc.date.submitted |
2023-01-30 |
|
dc.identifier.citation |
BOYAR Ümmü, Ergenlerde Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet, Depresyon ve Başetme İlişkisi, Aydın, 2023 |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp |
|
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/5025 |
|
dc.description.abstract |
ÖZET
ERGENLERDE SİBER ZORBALIK, SİBER MAĞDURİYET, DEPRESYON VE
BAŞETME İLİŞKİSİ
Boyar Ü, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ruh Sağlığı
ve Hastalıkları Hemşireliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2023
Amaç: Bu çalışma Denizli Merkezefendi ilçesindeki lise öğrencilerinde siber zorbalık, siber
mağduriyet, depresyon ve başetme ilişkisini belirlemek amacıyla kesitsel olarak yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma evrenini Denizli ili Merkezefendi ilçesindeki ortaöğretim
kurumlarında bulunan 5686 öğrenci, örneklemi ise 466 öğrenci oluşturmuştur. Kayıplar
nedeniyle 445 öğrenci ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplamak için
Sosyodemografik Özelliklere İlişkin Soru Formu, Siber Zorbalık Ölçeği, Siber Mağduriyet
Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği ve Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği
kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler; kategorik değişkenler için sayı ve yüzde, nicel
değişkenler için ortalama±standart, minimum, maksimum ve range olarak verilmiştir.
Verilerin normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov-Smirnov testi ile kontrol edilmiştir.
Ölçek toplam puanlarının bağımsız gruplar arası karşılaştırmalarında Mann-Whitney U testi,
Kruskall-Wallis H testi ve Tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Ölçek
toplam puanları arasındaki ilişkiler Spearman Korelasyon Analizi ile incelenmiştir. p˂0,05
değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların sosyodemografik özellikleri incelendiğinde % 58,4’ ünün (n=260)
kadın, % 41,6’ sının (n=185) erkek olduğu, yaş ortalamalarının ise 15,99±1,13 olduğu
belirlenmiştir. Katılımcıların cinsiyet, okul türü ve gelir düzeylerine göre Siber Zorbalık
Ölçeği toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (Sırasıyla:
p=0,003; p<0,001; p=0,049). Katılımcıların okul türüne göre Siber Mağduriyet Ölçeği
toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0,001).
Katılımcıların cinsiyetine göre Beck Depresyon Ölçeği toplam puanları arasında istatistiksel
olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0,001). Yapılan korelasyon analizinde Başa Çıkma
xi
Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği toplam puanı ile Siber Mağduriyet Ölçeği toplam puanı
arasında negatif yönde zayıf düzeyde (r= -0,103; p=0,031),Siber Zorbalık Ölçeği toplam
puanı ile Siber Mağduriyet Ölçeği toplam puanı arasında negatif yönde orta düzeyde (r= -
0,562; p<0,001),Siber Zorbalık Ölçeği toplam puanı ile Beck Depresyon Ölçeği toplam
puanı arasında pozitif yönde zayıf düzeyde(r= 0,209; p<0,001) ve Siber Mağduriyet Ölçeği
toplam puanı ile Beck Depresyon Ölçeği toplam puanı arasında negatif yönde zayıf düzeyde
anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r= -0,374; p<0,001).
Sonuç: Çalışmaya katılan erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre daha fazla siber zorbalık
davranışı gösterdikleri, öğrencilerin yaşları arttıkça siber zorbalık davranışının da arttığı,
siber zorbalığa uğrayan kız öğrencilerin daha fazla depresyon yaşadığı, kız öğrencilerin
daha fazla baş edebilme durumu olduğu, yaş arttıkça baş edebilme durumunun da arttığı
bulunmuştur. Anne eğitim durumu ve baba eğitim durumu ilkokul ve altı olanların daha az
siber zorbalık yaptıkları daha fazla siber mağduriyet yaşadıkları, bilgisayar kullanımı 5 saat
ve üzeri olanların siber zorbalık davranışı göstermelerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur.
Çalışmaya katılan ergenlerin büyük çoğunluğunun kendini çökkün ve mutsuz hissettiği
bulunmuştur. Ergenlerin siber mağduriyetleri arttıkça başetme becerilerinin azaldığı
belirlenmiş olup siber mağduriyete uğrayanların daha çok dini başetme yöntemini kullandığı
bulunmuştur. Ayrıca siber zorbalık yapan katılımcıların daha az siber mağduriyet
yaşadıkları saptanmıştır. Öğrencilere siber mağduriyete uğramaları durumunda ne tarz
başetme yöntemlerini kullanacakları ve hukuksal yollar konusunda eğitimler verilmesi
önerilir. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY ..................................................................................................................i
TEŞEKKÜR ............................................................................................................................ii
İÇİNDEKİLER.......................................................................................................................iii
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ ..........................................................................vii
TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................viii
ÖZET....................................................................................................................................... x
ABSTRACT ..........................................................................................................................xii
1. GİRİŞ................................................................................................................................... 1
2. GENEL BİLGİLER............................................................................................................. 4
2.1. Ergenlik ............................................................................................................................ 4
2.1.1. Ergenlik Evreleri............................................................................................................ 4
2.1.1.1. Erken Ergenlik Dönemi.............................................................................................. 5
2.1.1.2. Orta Ergenlik Dönemi ................................................................................................ 5
2.1.1.3. Geç Ergenlik Dönemi ................................................................................................. 6
2.1.2. Ergenlerde Psikososyal Gelişim.................................................................................... 6
2.1.3. Ergenlerde Bilişsel Gelişim........................................................................................... 7
2.2. Zorbalık ............................................................................................................................ 7
2.3. Siber Zorbalık................................................................................................................... 9
2.3.1. Siber Zorbalık Çeşitleri ............................................................................................... 12
2.3.2. Siber Zorbalığın Etkileri.............................................................................................. 14
2.4. Siber Mağduriyet............................................................................................................ 15
2.5. Depresyon....................................................................................................................... 15
2.6. Baş Etme......................................................................................................................... 16
iv
2.7. Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet, Depresyon ve Başetme İlişkisi ................................ 19
2.8. Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet, Depresyon ve Baş Etme Konusunda Yurtdışında
Yapılmış Araştırmalar .................................................................................................. 20
2.9. Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet, Depresyon ve Baş Etme Konusunda Yurtiçinde
Yapılmış Araştırmalar .................................................................................................. 21
2.10. Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet ve Depresyon Olgularında Psikiyatri
Hemşiresinin Rolü........................................................................................................ 22
3. GEREÇ VE YÖNTEM...................................................................................................... 24
3.1. Araştırmanın Şekli .......................................................................................................... 24
3.2. Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Özellikleri ...................................................................... 24
3.3. Araştırmanın Zamanı ...................................................................................................... 24
3.4. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi................................................................................. 24
3.5. Araştırmaya Alınma ve Dışlanma Kriterleri................................................................... 25
3.5.1.Araştırmaya Alınma Kriterleri...................................................................................... 25
3.5.2. Araştırmadan Dışlanma Kriterleri ............................................................................... 25
3.6. Veri Toplama Araçları..................................................................................................... 25
3.6.1. Sosyodemografik Özelliklere İlişkin Soru Formu....................................................... 25
3.6.2. Siber Zorbalık Ölçeği (SZÖ)....................................................................................... 26
3.6.3. Siber Mağduriyet Ölçeği (SMÖ)................................................................................. 26
3.6.4. Beck Depresyon Envanteri (BDÖ).............................................................................. 27
3.6.5. Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği (BÇTDÖ)........................................ 27
3.7. Araştırmanın Soruları ..................................................................................................... 28
3.8. Verilerin Toplanması....................................................................................................... 29
3.9. Verilerin Değerlendirilmesi ............................................................................................ 30
3.10. Araştırmanın Sınırlılıkları............................................................................................. 30
3.11. Araştırmanın Etik Yönü................................................................................................ 30
4. BULGULAR ..................................................................................................................... 32
v
5. TARTIŞMA ....................................................................................................................... 56
5.1. Katılımcıların Demografik Özelliklerine Göre Siber Zorbalık Ölçeği, Siber
Mağduriyet Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği ve Başa Çıkma Tutumlarını
Değerlendirme Ölçeği Toplam Puan Ortalamalarının Karşılaştırılmasının
Tartışılması................................................................................................................... 56
5.2. Katılımcıların Anne Eğitim Durumu, Baba Eğitim Durumu ve Aile Tutumlarına Göre
Siber Zorbalık Ölçeği, Siber Mağduriyet Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği ve Başa
Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği Toplam Puan Ortalamalarının
Karşılaştırılmasının Tartışılması .................................................................................. 60
5.3. Katılımcıların Bilgisayar, Sosyal Medya Kullanımı ve İnternet Kullanım Amaçlarına
Göre Siber Zorbalık Ölçeği, Siber Mağduriyet Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği ve
Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği Toplam Puan Ortalamalarının
Karşılaştırılmasının Tartışılması .................................................................................. 61
5.4. Katılımcıların Çökkün Mutsuz Hissetme, Uzmana Başvurma, Baş Edebilme
Durumu, Siber Zorbalığa Uğradığını Ebeveynlere Söyleme ve Siber Zorbalığa
Uğrama Sonrası Yardım Alma Durumuna Göre Siber Zorbalık Ölçeği, Siber
Mağduriyet Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği ve Başa Çıkma Tutumlarını
Değerlendirme Ölçeği Toplam Puan Ortalamalarının Karşılaştırılmasının
Tartışılması................................................................................................................... 64
5.5. Katılımcıların Siber Zorbalık Ölçeği ve Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme
Ölçeği ve Alt Ölçek Puanları Puan Ortalamaları Arasındaki İlişkinin Tartışılması..... 66
5.6. Katılımcıların Siber Mağduriyet Ölçeği ve Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme
Ölçeği ve Alt Ölçek Puanları Puan Ortalamaları Arasındaki İlişkinin Tartışılması..... 69
5.7. Katılımcıların Beck Depresyon Envanteri ve Başa Çıkma Tutumlarını
Değerlendirme Ölçeği ve Alt Ölçek Puanları Puan Ortalamaları Arasındaki İlişkinin
Tartışılması................................................................................................................... 71
5.8. Katılımcıların Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet ve Beck Depresyon Toplam Puanları
Arasındaki Korelasyon Analizi Sonuçlarının Tartışılması........................................... 75
6. SONUÇ VE ÖNERİLER................................................................................................... 77
6.1. Sonuç .............................................................................................................................. 77
vi
6.2. Öneriler........................................................................................................................... 83
KAYNAKLAR ...................................................................................................................... 84
EKLER .................................................................................................................................. 96
Ek 1. Sosyodemografik Özelliklere İlişkin Soru Formu ....................................................... 96
Ek 2. Siber Zorbalık Ölçeği................................................................................................... 99
Ek 3. Siber Mağduriyet Ölçeği............................................................................................ 101
Ek 4. Beck Depresyon Envanteri......................................................................................... 102
Ek 5. Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği ( COPE)......................................... 106
Ek 6.Veli Onam Formu........................................................................................................ 110
Ek 7. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Etik Kurul Yazısı........... 112
Ek 8. Denizli İl Milli Eğitim Müdürlüğü Kurum İzin Yazısı .............................................. 113
Ek 9. Siber Zorbalık Ölçeği, Siber Mağduriyet Ölçeği Kullanım İzni................................ 114
Ek10. Beck Depresyon Ölçeği Kullanım İzni ..................................................................... 115
Ek11. Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği Kullanım İzni................................ 118
BİLİMSEL ETİK BEYANI................................................................................................. 119
ÖZ GEÇMİŞ........................................................................................................................ 120 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/embargoedAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Başetme, Depresyon, Ergenlik, Siber Mağduriyet, Siber Zorbalık |
tr_TR |
dc.title |
Ergenlerde Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet, Depresyon ve Başetme İlişkisi |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği |
tr_TR |