Özet:
NEONATAL BUZAĞILARDA CRYPTOSPORİDİUM’ UN YAYGINLIĞI VE
ÇİFTLİK YÖNETİMİ İLE İLİŞKİSİ
Toprak Çınar Z, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü,
Veterinerlik Parazitolojisi, Doktora Tezi, Aydın, 2023.
Amaç: Bu çalışmada Denizli ilindeki neonatal buzağılarda Cryptosporidium spp. türlerinin
yaygınlığının belirlenmesinin yanında, çiftlik yönetimi ile ilişkisinin aydınlatılması
amaçlanmaktadır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte gerçekleştirilen araştırma, Mart 2021 ve Ekim 2021
tarihleri arasında, Denizli ilindeki 26 farklı büyükbaş hayvan üretme-yetiştirme çiftliğinde
bulunan 250 neonatal dönemdeki buzağıdan dışkı numunesi alınarak ve çiftliklere dair bilgiler
kaydedilerek gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda alınan numuneler Kinyoun’un Asit-Fast
Boyama yöntemi ile mikroskobik olarak incelenmiş, ardından PCR ve Nested PCR
yöntemleri kullanılarak Cryptosporidium spp. türlerinin varlığı belirlenmiştir. Verilerin
analizinde tanımlayıcı istatistik olarak pearson ki-kare testi kullanılmıştır.
Bulgular: Denizli ilinde neonatal buzağılarda Cryptosporidium spp.’nin yaygınlığı
Kinyoun’un Asit-Fast boyama sonuçlarına göre %38,8 iken PCR ve Nested PCR analizleri
sonuçlarına göre %68,4 olarak belirlenmiştir. Yaş arttıkça enfeksiyonun görülme oranının
azaldığı, en yüksek 1-10 günlük (%84) yaşta görüldüğü, dişi buzağılarda (%87,4) erkek
buzağılara oranla daha fazla görüldüğü, doğar doğmaz hiperimmun serum (E. coli) kullanan
buzağılarda daha az oranda (%46,2) rastlanıldığı tespit edilmiştir.
Sonuç: PCR ve Nested PCR yöntemi, Kinyoun’un Asit-Fast Boyama yöntemine göre daha
duyarlıdır. Denizli ili neonatal buzağılarda Cryptosporidium spp. yaygınlığı oldukça yüksektir
(%68,4). Enfeksiyon ile ilişkili epidemiyolojik faktörler oldukça değişken ve çeşitli olması
sebebiyle etki eden etmenleri ortaya koymak ve koruyucu hekimlik uygulamalarını doğru
şekilde sürdürebilmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Halk sağlığını
korumak adına “Tek Sağlık” stratejisi benimsenmelidir
