Özet:
ÖZET
BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDEKİ REFAKATÇİLERİN KRONİK BÖBREK
HASTALIĞI FARKINDALIĞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Dinleyen F. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç
Hastalıkları Hemşireliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2020
Bu araştırma, halkın kronik böbrek hastalığı (KBH) farkındalığını ve etkileyen faktörleri
belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Korelasyonel-analitik tipte planlanan araştırmaya, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
Uygulama ve Araştırma Hastanesi kliniklerinde yatarak tedavi gören hastaların; 18 yaş
üzeri, okuma yazma, anlama-konuşma problemi olmayan, kendisinde ve 1. derece
yakınlarında KBH bulunmayan, araştırmaya katılmayı kabul eden 302 refakatçi dâhil
edilmiştir.
Araştırma verileri, yapılandırılmış soru formu ve “ KBH Bilgi Anketi=Choronic Kidney
Disease Knowledge Questionnaire” ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın
yapılacağı kurumdan izin ve etik kurul onayı alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde
Mann-Whitney U testi, spearman's korelasyon analizi ve kruskal wallıs H testi kullanılmış,
p<0,05 düzeyi anlamlı kabul edilmiştir.
Katılımcıların yaş ortalamasının 41,96±12,02 (min:18 max:65) yıl, %66,6’sının kadın,
çoğunluğunun evli (%79,1) ve %58,3’nün çalışmadığı, yaklaşık üçte birinin ilkokul mezunu
(%35,1) olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların, %54,3’ünün gelir-gider durumunun denk
olduğu, %43,4’ünün şehir merkezinde yaşadığı saptanmıştır. Katılımcıların kronik böbrek
hastalığı bilgi anketinden aldıkları toplam bilgi puan ortalaması 11.79 olarak belirlendi.
Çok değişkenli analiz sonucunda, eğitim düzeyi yüksek olanların ve kişisel diyabet ya da
hipertansiyonu olanların bilgi puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Katılımcıların
cinsiyet, medeni durum, çalışıp çalışmama, gelir durumu, sigara- alkol kullanım durumu,
spor/yürüyüş yapıp yapmama durumu ve internet kullanıp kullanmama durumları arasında
KBH bilgi düzeyi arasında anlamlı fark bulunmamıştır.
Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanmasında “dil geçerliliği” yöntemi ve ön uygulama yapılmıştır.
Dil geçerliliği için; yeminli bir profesyonel çeviri şirketi tarafından ölçek İngilizce’den
Türkçe’ye çevrilmiştir. Ön uygulama olarak; 20 refakatçinin maddelere ilişkin düşünceleri
ve maddelerin anlaşılıp anlaşılamadığı değerlendirilmiştir. Aynı zamanda iç tutarlık
x
(Cronbach Alfa) analizi yapılmıştır. Ölçeğin cronbach alfa (α) değeri 0,757 olarak
bulunmuştur.
Araştırma sonuçlarına göre, katılımcıların KBH farkındalığının orta düzeyde
olduğunu söylemek mümkündür. Halkın bilgi düzeyinin arttırılması Türkiye’de KBH’nın
erken tanı ve takip yönetiminde faydalı olabilir.
Anahtar Kelimeler: Kronik Böbrek Hastalığı, Farkındalık,
xi
ABSTRACT
CHRONIC KİDNEY DISEASE AWARENESS OF COMPANIES IN A UNIVERSITY
HOSPITAL AND FACTORS AFFECTING.
Dinleyen F. Aydın Adnan Menderes University, Institute of Health Sciences,
Department of Internal Medicine Nursing Program, Master 's Thesis, Aydın, 2020.
This study was carried out to determine the public awareness of Chronic Kidney Disease
and influencing factors of awareness.
In this corelational -analytical study, 302 attendants of patients, who were hospitalized in
Aydın Adnan Menderes University Application and Research Hospital clinics, who were
over the age of 18 and did not have literacy, comprehension and speech problems and who
had no CKD in themselves and in their first degree relatives were included.
The research data were obtained using the structured questionnaire and the "Chronic Kidney
Disease Knowledge Questionnaire" scale. Permission and ethics committee approval were
obtained from the institution where the study conducted. Mann-Whitney U test, Spearman's
correlation analysis and kruskal Wallis H test were used to evaluate the data, p <0.05 was
considered significant.
It is determined that the average age of the participants is 4196 ±12,02 (min: 18 max: 65)
years, %66,6 of them are women, most of them are married (%79,1) and %58,3 are not
working, about one third are primary school graduates (%35,1), %54,3 of the participants
have an equivalent income-expense status, and %43,4 live in the city center. The total
knowledge score of the participants from the chronic kidney disease information
questionnaire was found to be 11.79.
In multivariate analysis, it is found that those with a high level of education and those with
diabetes or hypertension diagnosis had higher knowledge scores. No significant difference
is found between the participants' gender, marital status, employment status, income status,
smoking-alcohol use, sports or walking status, and whether they use the internet or not in
terms of chronic kidney disease knowledge level.
Language validity" method and pre-application were made in the adaptation of the scale to
Turkish. For language validity; The scale was translated from English to Turkish by a sworn
professional translation company. As a pre-application; The thoughts of 20 attendants on the
items and whether the items were understood or not were evaluated. At the same time,
xii
internal consistency (Cronbach Alpha) analysis was performed. The Cronbach's alpha (α)
value of the scale was found to be 0.757.
According to the research results, it is possible to say that the CKD awareness of the
participants is moderate. Increasing public awareness of CKD may be useful for early
diagnosis and follow-up management in Turkey.
Keywords: Chronic Kidney Disease, Awareness, Validity and Reliability