KADINLARIN JİNEKOLOJİK KANSERLERE YÖNELİK FARKINDALIKLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER: DENİZLİ İLİ ÖRNEĞİ

Abstract

Amaç: Araştırma kadınların jinekolojik kanserlere yönelik farkındalıklarını etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma analitik-kesitsel olarak, Aralık 2020-Aralık 2021 tarihleri arasında, Denizli il merkezine bağlı 65 adet Aile Sağlığı Merkezine kayıtlı olan 20-65 yaşları arasındaki 650 kadınla yürütülmüştür. Araştırmanın verileri Tanıtıcı Bilgi Formu ve Jinekolojik Kanserler Farkındalık Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verileri Statistical Package For Social Science (SPSS) 25.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, değişkenlerin karşılaştırılmasında Pearson ki-kare, Mann Whitney U, One Way ANOVA ve Kruskal Wallis testleri ile post-hoc analizinde Bonferroni testi kullanılmıştır. Bulgular: Kadınların yaş ortalaması 41,061±12,15, %37,80’i ilkokul mezunu, %57,70’i bir işte çalışmaktadır. Kadınlar en sık görülen jinekolojik kanser türünün (%29,70) rahim ağzı kanseri olduğunu ifade etmişlerdir. Kadınların %28,90’ı kanser tarama testi yaptırmış, yaptırılan tarama testinin %57,90’ı pap smear taraması olduğu belirlenmiştir. Jinekolojik Kanserler Farkındalık Ölçeği toplam puan ortalaması 158,34±16,84, “Jinekolojik Kanserlerde Erken Tanı ve Bilgi Farkındalığı” alt ölçek puan ortalaması 17,30±2,09, “Jinekolojik Kanser Riskleri Farkındalığı” alt ölçek puan ortalaması 29,97±4,93, “Jinekolojik Kanserlerden Korunma Farkındalığı” alt ölçek puan ortalaması 23,80±3,32, “Jinekolojik Kanserlerde Rutin Kontrol ve Ciddi Hastalık Algısı Farkındalığı” alt ölçek puan ortalaması 87,28±12,10 olarak bulunmuştur. Kadınların jinekolojik kanserlere yönelik farkındalıklarını yaş, eğitim, çalışma durumu, sosyal güvence, gelir durumu, eşin eğitim durumu, gebelik sayısı, menopoz durumu, aile planlaması yöntemi kullanımı, alkol ve sigara kullanımı, egzersiz yapma, ailede kanser x öyküsü, kanserlere ilişkin bilgi sahibi olması, tarama testi yaptırma durumunun etkilediği tespit edilmiştir (p<0,05). Sonuç: Bu çalışmadaki kadınların jinekolojik kanserlere yönelik farkındalıklarını etkileyen bir çok faktör olduğu tespit edilmiştir. Jinekolojik kanserlerlere yönelik farkındalığı artırmaya yönelik toplumdaki kadınların statüsünün artırılması ve sağlıklı yaşama yönelik davranışların kazandırılması gerekmektedir.