Abstract:
Amaç: Bu çalışma şizofreni hastalarının primer bakım vericilerinin bakım yükünü, tükenmişlik düzeylerini ve başetme yöntemlerini belirlemek amacıyla kesitsel olarak yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma Aydın ilindeki Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı yataklı servis ve polikliniklerinde, Aydın Devlet Hastanesinde yataklı servis ve polikliniklerinde ve Aydın Toplum Ruh Sağlığı Merkezinde 183 hastayla Aralık-2018 ve Haziran 2022 tarihleri arasında yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında hastaların ve bakım vericilerin sosyodemografik özelliklerine ilişkin formun yanı sıra Algılanan Aile Yükü Ölçeği (AAYÖ), Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ), Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBÇTÖ) uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 22.0 (Statistical Package for the Social Sciences) paket programından yararlanılarak normal dağılım varsayımı Kolmogorov-Smirnov testi ile kontrol edilmiştir. Bağımsız grup karşılaştırmalarında Mann Whitney U testi ve Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştr. Nicel değişkenler arası ilişkiler Spearman Korelasyon Analizi ile incelenmiştir. p˂0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.
Bulgular: Araştırmada bakım vericilerin % 73.2’ sinin kadın , %42.6’ sının hastanın eşi, %41.5’ inin emekli, %73.8’ inin başka ruhsal hastalığının olmadığı belirlenmiştir. Bakım vericilerin bakım yükü toplam puan ortalaması 20.77±15.13 olarak bulunmuştur. Bakım vericilerin en yüksek tükenmişlik düzeyi kişisel başarı alt boyutunda görülmüştür. Bakım vericilerin stresle baş etmede en sık başvurdukları yöntemin boyun eğici yaklaşım olduğu bulunmuştur. Hasta ile geçirilen süre arttıkça bakım yükünün arttığı, kişisel başarı puanlarının arttığı baş etmede ise kendine güvenli yaklaşım, boyun eğici yaklaşım ve sosyal desteğe başvurmanın arttığını görülmüştür.
Sonuç: Tüm bulgular değerlendirildiğinde, bakım vericilerin sorunlar karşısında uygun baş etme yöntemleri hakkında kapsamlı ve düzenli bir eğitim programı ve danışmanlık almalarının, tükenmişlik düzeylerini ve dolayısıyla bakım yükünü azaltabileceği sonucuna varılmıştır.
