Ebeveyn kontrol davranışlarının ergenlerin öz düzenleme becerileri ve duygusal sorunları üzerine etkisi

Abstract

Öz düzenleme kısaca, bireyin tepkilerinde değişiklik yapabilme kapasitesi olarak tanımlanabilir. Gelişiminde anne - babanın etkisinin olduğu belirtilen kendini düzenlemenin, ebeveyn kontrol davranışları tarafından ne şekilde etkilendiğinin anlaşılması ve bunun ergenlerin yaşadıkları duygusal sorunlara katkıda bulunup bulunmadığının görülmesi amacıyla böyle bir araştırma planlanmıştır. Bu amaçla 6., 7., 8. sınıflarda okuyan erken ergenlik dönemindeki 219 ergen ve bu gençlerin ebeveynlerinden oluşan bir katılımcı grubuna, Ergenler İçin Öz Düzenleme Ölçeği, Ebeveyn Psikolojik Kontrol Ölçeği, Ebeveyn Davranışsal Kontrol Ölçeği, Güçler ve Güçlükler Anketi uygulanmıştır. Çalışmada psikolojik ve davranışsal kontrol davranışlarının öz düzenleme becerilerinin aracı etkisiyle ergen degiskenlerini etkilediği; farklı kontrol boyutlarının farklı ergen degiskenleri ile iliskili olduğu; aracı degiskenli modelin büyük oranda doğrulandığı bulunmuştur. Buna göre, ergenler tarafından algılanan ana-baba psikolojik kontrolünün iki boyutu da ergenlerin özdenetim becerilerini, bu özdenetim becerileri de ergenlerin yaşadığı duygusal güçlükleri kısmı aracılık etkisi ile yordamaktadır. Babalara göre de psikolojik kontrol boyutlarından suçluluk yükleme boyutu duygusal sorunları tam aracı olarak yordarken sevgi esirgeme kısmi aracılık etkisi ile yordamaktadır. Ayrıca hem annelerin hem de babaların verdiği yanıtlara göre davranışsal kontrol boyutlarından "izleme" boyutu ergen duygusal güçlüklerini tam aracılık etkisiyle yordamaktadır. Self regulation can be briefly described as one's capacity to modify his or her feelings, behaviors and thoughts. This study was designed to understand how parental control effects self regulation and whether or not parental control plays a role in adolescents emotional problems. Along with this purpose, Adolescence Self Regulation Inventory, Parental Psychological Control Inventory, Parental Behavioral Control Inventory and Strength And Difficulties Inventory were administerden to 219 male adolescents, attending 6th, 7th, and 8th classes. As a result, two dimentions of parental psychological control perceived by adolescents predict adolescents emotional problems by the partial mediation effect of adolescents self regulation abilities. A ccording to fathers data, while Guilt Induction, which is a psychological control dimention, predict adolescents emotional problems by the full mediation effect of self regulation abilities, Love Withdrawal dimention predict emotional problems by the partial effect of the self regulation abilities. Again, according to fathers data, Monitoring, which is a behavioral control dimention, predict adolescents emotional problems by the full mediation effect of self regulation abilities.