Belirsizliğe tahammülsüzlük, sorun çözme ve intihar arasındaki ilişki: Bir durumsal aracılık modeli

Abstract

Bu çalışmanın amaçları, intihar açısından risk grubunda yer alan ve kontrol grubundaki bireylerin intihar davranışlarını incelemek; belirsizliğe tahammülsüzlük ile intihar olasılığı arasındaki ilişkide sorun çözmenin aracı rolünü incelemek; belirsizliğe tahammülsüzlüğün sorun çözme üzerinden intihar olasılığı ile dolaylı ilişkisinde sosyal destek, zaman perspektifi ve dini başaçıkmanın düzenleyici rolünü incelemektir. Bu amaçlar doğrultusunda çalışmanın örneklemini onkoloji (120), gastroenteroloji (120), psikiyatri (120) hasta grubu ve kontrol grubu (120) olmak üzere 480 kişi oluşturmaktadır. Örneklemin demografik özellikleri incelendiğinde; en genç grubun Psikiyatri, en yaşlı grubun Onkoloji olduğu, kadınların, çalışmayanların, evlilerin ve gelir-giderin birbirini karşıladığını belirtenlerin çoğunlukta olduğu son olarak hasta grupların tanı ve tedavi süreleri açısından 6 aydan daha uzun süreye sahip oldukları görülmüştür. Çalışmaya Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Onkoloji ve Gastroenteroloji, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın Devlet Hastanesi ve Aydın Atatürk Devlet Hastanesi Psikiyatri polikliniklerine başvuran hastalar dâhil edilmiştir. Katılımcılardan veriler Demografik Bilgi Formu, Gözden Geçirilmiş Sorun Çözme Envanteri-Kısa Formu, İntihar Olasılığı Ölçeği, İntihar Davranışı Soru Formu, Zimbardo'nun Zaman Perspektifi Envanteri, Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Dini Başa Çıkma Ölçeği-Kısa Formu aracılığıyla toplanmıştır. Çalışmanın analiz sonuçları, Psikiyatri grubunda yer alan katılımcıların intihar düşüncesi ve girişimi göstermede daha fazla olduğunu, sorun çözmenin belirsizliğe tahammülsüzlük ile intihar olasılığı arasındaki ilişkiye anlamlı olarak aracılık ettiğini, belirsizliğe tahammülsüzlüğün sorun çözme üzerinden intihar olasılığı ile dolaylı ilişkisinin sosyal destek ve geçmiş olumsuz, şimdi kaderci ve şimdi hazcı zaman perspektifleri tarafından düzenlendiğini ortaya koymuştur. Son olarak, çalışmadan elde edilen bulgular alanyazın ışığında tartışılmış, çalışmaya dair sınırlılıklar ele alınmış, çalışmanın sağladığı klinik doğurgulardan bahsedilmiş ve gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

The aims of current study are to examined the suicidal behaviors of individuals in the control group and in the risk group for suicide; the mediating role of problem solving in the relationship between intolerance to uncertainty and suicide probability; the moderating roles of social support, time perspective, and religious coping in the indirect relationship between intolerance to uncertainty and the suicide probability through problem solving. In line with this purposes the sample of the study consists of 480 individuals, including oncology (120), gastroenterology (120), psychiatry (120) patient group and control group (120). When the demographic characteristics of the sample are examined; It was seen that the youngest group was Psychiatry, the oldest group was Oncology, women, unemployed, married and those who stated that their income and expenses matched each other, and lastly, the patient groups had more than 6 months in terms of diagnosis and treatment times. Patients who applied to Aydın Adnan Menderes University Polyclinic of Oncology and Polyclinic of Gastroenterology, Aydın Adnan Menderes University Polyclinic of Psychiatry, Aydın State Hospital Polyclinic of Psychiatry and Aydın Atatürk State Hospital Polyclinic of Psychiatry were included in the study. Data from the participants were collected through Demographic Form, Revised Social Problem Solving Inventory-Short Form, Suicide Probability Scale, Suicidal Behavior Questionnaire, Zimbardo Time Perspective Inventory, Intolerance of Uncertainty Scale, Multidimensional Scale of Perceived Social Support, Religous Coping Scale-Short Form. The analysis results of the study revealed that the participants in the Psychiatry group were more likely to show suicidal ideation and attempt; that problem solving significantly mediated the relationship between intolerance to uncertainty and suicide probability; and that social support and past negative, present fatalistic, and present hedonistic time perspectives significantly moderated the indirect relationship between intolerance to uncertainty and the suicide probability through problem solving. Finally, the findings obtained from the study were discussed in the light of the literature, the limitations of the study were addressed, the clinical implications of the study were mentioned, and suggestions were made for future studies.