Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve portföy yatırımlarının ekonomik etkileri: Seçilmiş gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler üzerine bir analiz

DSpace Ana Sayfası
→
Tez
→
Doktora
→
Öğe Göster

dc.contributor.advisor	Evlimoğlu, Umut
dc.contributor.author	Tütüncü Hasbi, Derya
dc.date.accessioned	2022-10-04T08:00:37Z
dc.date.available	2022-10-04T08:00:37Z
dc.date.issued	2022
dc.date.submitted	2022
dc.identifier.citation	Tütüncü Hasbi, D. (2022). Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve portföy yatırımlarının ekonomik etkileri: Seçilmiş gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler üzerine bir analiz. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Aydın.	tr_TR
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11607/4785
dc.description.abstract	1980 yılı sonrası finansal küreselleşme akımı ile birlikte, doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve portföy yatırımları, dünya genelinde büyüme göstermiştir. Söz konusu yıllarda yabancı yatırımlar, gelişmekte olan ülkelerin sahip olduğu üretim faktörlerinden ve yer altı kaynaklarından faydalanmak amacıyla gelişmiş ülkelerden diğer ülkelere doğru gerçekleşmekteydi. 2000'li yıllarda ise bu yatırımlar gelişmiş ülkeler tarafından da yoğun olarak talep edilmeye başlamıştır. Literatür incelendiğinde, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülke ekonomileri üzerinde, doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve portföy yatırımlarının etkilerinin birlikte çok fazla incelenmediği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, yabancı yatırımların (doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve portföy yatırımları), gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomilerine olan etkilerini ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında analize konu olan 15 gelişmiş ülke ve 15 gelişmekte olan ülkenin, 1993-2018 yılları arasındaki ekonomik verileri incelenmiştir. Çalışma panel veri analiz yöntemini kullanarak gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının, gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomileri üzerinde pozitif etkileri saptanmıştır. Diğer yandan portföy yatırımlarının ise seçilen değişkenler üzerinde herhangi bir etkisi görülmemiştir.	tr_TR
dc.description.abstract	With the financial globalization trend after 1980, foreign direct investment and portfolio investments have grown worldwide. In those years, foreign investments were made from developed countries to other countries in order to benefit from the production factors and underground resources of the developing countries. In the 2000s, these investments started to be demanded by developed countries. However, it is seen that the effects of foreign direct investment and portfolio investments on both developed and developing countries economies are not frequently examined together in the literature. The aim of this study, foreign investment( foreign direct investment and foreign portfolio investment) is to demonstrate the effects of advanced and emerging economies. In the study, the economic data of the economies of 15 developed and 15 developing countries, which will be subject to the analysis, between 1993 and 2018 were examined. The study was carried out using the panel data analysis method. As a result of the analysis, the positive effects of foreign direct investments on the economies of developed and developing countries were determined. On the other hand, portfoli investments did not have any effect on the selected variables.	tr_TR
dc.description.tableofcontents	İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI...............................................................................iv ÖZET....................................................................................................................................... v ABSTRACT ...........................................................................................................................vi ÖNSÖZ..................................................................................................................................vii ŞEKİLLER DİZİNİ..............................................................................................................xiii TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................xiv GRAFİKLER DİZİNİ .........................................................................................................xvii KISALTMALAR DİZİNİ ..................................................................................................xviii GİRİŞ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 6 1. FİNANSAL LİBERALİZASYON VE YABANCI SERMAYE HAREKETLERİ............ 6 1.1. Finansal Liberalizasyon ............................................................................................... 6 1.1.1. Finansal Liberalizasyona Yönelik Teorik Yaklaşımlar..................................... 8 1.1.1.1. McKinnon-Shaw hipotezi ..................................................................... 8 1.1.1.2. Yapısalcı yaklaşım .............................................................................. 11 1.1.1.3. Neo-Keynesyen yaklaşım.................................................................... 13 1.1.1.4. Post-Keynesyen yaklaşım ................................................................... 14 1.2. Yabancı Sermaye Hareketleri .................................................................................... 16 1.2.1. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ......................................................... 18 1.2.1.1. Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının tarihsel gelişimi ............... 19 1.2.1.2. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları türleri .................................... 22 1.2.1.3. Tam rekabet piyasası varsayımına dayanan doğrudan yabancı sermaye yatırımları türleri ...................................................................... 30 1.2.1.4. Eksik rekabet piyasası varsayımına dayanan doğrudan yabancı sermaye yatırımları teorileri.................................................................... 34 1.2.1.5. Diğer doğrudan yabancı sermaye yatırımları teorileri ........................ 45 ix 1.2.1.6. Doğrudan yabancı sermaye kararını kaynak ülke açısından etkileyen faktörler................................................................................... 50 1.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırım Endeksleri....................................................... 60 1.3.1. Doğrudan yabancı sermaye yatırımı performans endeksi ............................... 60 1.3.2. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Potansiyel Endeksi.......................... 61 1.4. Uluslararası Portföy Yatırımları ................................................................................ 62 1.4.1. Uluslararası Portföy Yatırımları Kapsamı....................................................... 62 1.4.2. Uluslararası Portföy Yatırım Araçları ............................................................. 64 1.4.3. Uluslararası Portföy Yatırımlarının Belirleyicileri.......................................... 65 1.4.4. Uluslararası Portföy Yatırımı Süreci ............................................................... 67 1.4.5. Uluslararası Portföy Yatırımları Teorileri ....................................................... 68 1.4.5.1. Geleneksel portföy yatırımı teoremi ................................................... 68 1.4.5.2. Modern portföy yatırımı teoremi......................................................... 69 1.4.5.3. Sermaye varlıklarını fiyatlama teoremi (CAPM)................................ 71 1.4.5.4. Arbitraj fiyatlama teoremi (APT)........................................................ 72 1.4.5.5. Etkin piyasa teoremi............................................................................ 72 1.5. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Portföy Yatırımları Arasındaki Farklar 73 1.6. Büyüme Teorilerinde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Uluslararası Portföy Yatırımları .................................................................................................. 75 2. BÖLÜM............................................................................................................................ 81 2. DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE PORTFÖY YATIRIMLARININ MAKROEKONOMİK ETKİLERİ ........................................... 81 2.1. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ev Sahibi Ülke Ekonomisine Etkileri.. 81 2.1.1. Milli Gelir, Ekonomik Büyüme ve Kalkınma Etkisi....................................... 82 2.1.2. İstihdam ve Ücretlere Etkisi ............................................................................ 85 2.1.2.1. İstihdama nicel etkileri........................................................................ 89 2.1.2.2. İstihdama nitel etkileri......................................................................... 90 2.1.3. Ödemeler Bilançosuna Etkisi .......................................................................... 92 x 2.1.4. Teknoloji Transferi ve Verimliliğe Etkisi........................................................ 94 2.1.5. Rekabete Etkisi ................................................................................................ 97 2.1.6. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Olumsuz Etkileri........................ 99 2.2. Uluslararası Portföy Yatırımlarının Ev Sahibi Ülkeye Etkileri............................... 101 2.3. Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelere Yönelik DYSY ve Uluslararası Portföy Yatırımları ............................................................................................................. 103 2.4. Gelişmiş Ülkeler ...................................................................................................... 107 2.4.1. Gelişmiş Ülkelerin Ekonomik Göstergeleri................................................... 108 2.4.2. Gelişmiş Ülkelere Yönelik DYSY Girişleri .................................................. 112 2.4.3. Gelişmiş Ülkelere Yönelik Portföy Yatırımları............................................. 115 2.5. Gelişmekte Olan Ülkeler ......................................................................................... 117 2.5.1. Gelişmekte Olan Ülkelerin Ekonomik Göstergeleri...................................... 117 2.5.2. Gelişmekte Olan Ülkelere Yönelik DYSY Girişleri ..................................... 123 2.5.3. Gelişmekte Olan Ülkelere Yönelik Portföy Yatırımları................................ 127 3. BÖLÜM.......................................................................................................................... 130 3. DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE PORTFÖY YATIRIMLARININ BÜYÜME VE İŞSİZLİĞE ETKİSİNİN AMPİRİK AÇIDAN İNCELENMESİ......................................................................................................... 130 3.1. Ampirik Literatür..................................................................................................... 130 3.2. Ekonometrik Yöntem............................................................................................... 141 3.2.1. Yatay Kesit Bağımlılığı (YKB)..................................................................... 141 3.2.2. Birim Kök Testi ............................................................................................. 143 3.2.3. Eş Bütünleşme Katsayılarının Homojenliğinin Test Edilmesi ...................... 145 3.2.4. Çoklu Yapısal Kırılmalı Panel Eş Bütünleşme Testi..................................... 146 3.2.5. Uzun Dönem Eş Bütünleşme Katsayılarının Tahmin Edilmesi .................... 147 3.3. Seçilmiş Gelişmiş ve Gelişmişte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Portföy Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Etkileri................... 148 3.3.1. Gelişmiş Ülkelere Etkilerinin Ekonometrik Analizi...................................... 148 3.3.1.1. Veri seti, model ve yöntem ............................................................... 149 xi 3.3.1.2. Yatay kesit bağımlılığı ...................................................................... 150 3.3.1.3. Birim kök testi................................................................................... 151 3.3.1.4. Eş bütünleşme katsayılarının homojenliğinin test edilmesi .............. 157 3.4.1.5. Çoklu yapısal kırılmalı panel eş bütünleşme testi............................. 157 3.3.1.6. Uzun dönem eş bütünleşme katsayılarının tahmin edilmesi ............. 159 3.3.2. Gelişmekte Olan Ülkelere Etkilerinin Ekonometrik Analizi......................... 161 3.3.2.1. Veri seti, model ve yöntem ............................................................... 161 3.3.2.2. Yatay kesit bağımlılığı ...................................................................... 163 3.3.2.3. Birim kök testi................................................................................... 164 3.3.2.4. Eş bütünleşme katsayılarının homojenlik testi.................................. 168 3.3.2.5. Çoklu yapısal kırılmalı panel eş bütünleşme testi............................. 169 3.3.2.6. Uzun dönem eş bütünleşme katsayılarının tahmin edilmesi ............. 171 3.4. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının İşsizliğe Etkilerinin İncelenmesi ....... 171 3.4.1. Gelişmiş Ülkelere Etkilerinin Ekonometrik Analizi...................................... 172 3.4.1.1. Veri seti model ve yöntem ................................................................ 172 3.4.1.2. Yatay kesit bağımlılığı ...................................................................... 173 3.4.1.3. Birim kök testi................................................................................... 173 3.4.1.4. Eş bütünleşme katsayılarının homojenliğinin test edilmesi .............. 178 3.4.1.5. Çoklu yapısal kırılmalı panel eş bütünleşme testi............................. 178 3.4.1.6. Uzun dönem eş bütünleşme katsayılarının tahmin edilmesi ............. 179 3.4.2. Gelişmekte Olan Ülkelere Etkilerinin Ekonometrik Analizi......................... 180 3.4.2.1. Veri seti model ve yöntem ................................................................ 180 3.4.2.2. Yatay kesit bağımlılığı ...................................................................... 181 3.4.2.3. Birim kök testi................................................................................... 182 3.4.2.4. Eş bütünleşme katsayılarının homojenliğinin test edilmesi .............. 185 3.4.2.5. Yapısal kırılmalı panel eş bütünleşme testi....................................... 185 3.4.2.6. Uzun dönem eş bütünleşme katsayılarının tahmin edilmesi ............. 186 xii 4. TARTIŞMA VE SONUÇ.............................................................................................. 189 5. KAYNAKLAR............................................................................................................... 195 ÖZGEÇMİŞ ....................................................................................................................... 221	tr_TR
dc.language.iso	tur	tr_TR
dc.publisher	Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü	tr_TR
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	tr_TR
dc.subject	Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları, Portföy Yatırımları, Ekonomik Büyüme, Gelişmiş Ülkeler, Gelişmekte Olan Ülkeler.	tr_TR
dc.subject	Foreign Direct Investment, Portfolio Investment, Economic Growth, Developed Countries, Developing Countries.	tr_TR
dc.title	Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve portföy yatırımlarının ekonomik etkileri: Seçilmiş gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler üzerine bir analiz	tr_TR
dc.title.alternative	The economic effects of foreign direct capital investments and portfolio investments: An analysis on the chosen developed and developing countries	tr_TR
dc.type	doctoralThesis	tr_TR
dc.contributor.department	Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı	tr_TR