dc.contributor.advisor |
Dam, Mehmet Metin |
|
dc.contributor.author |
Aras, Bünyamin |
|
dc.date.accessioned |
2022-08-10T10:35:57Z |
|
dc.date.available |
2022-08-10T10:35:57Z |
|
dc.date.issued |
2022 |
|
dc.date.submitted |
2022 |
|
dc.identifier.citation |
Aras, B. (2022). Türkiye'de Kentleşme ve Sanayileşmenin Çevre ve Sağlık
Üzerindeki Etkileri: Ekonometrik Bir Analiz. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü: Aydın. |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4732 |
|
dc.description.abstract |
Amaç: Kentleşme ve sanayileşme insanoğlunun, birlikte yaşama, temel ihtiyaçlarını
karşılamak ve doğaya karşı mücadele verme refleksi ile başlamış olmakla birlikte özellikle
sanayileşme; Sanayi Devrimi sonrasında ihtiyaç fazlası ve pazara yönelik üretim faaliyetine
dönmüştür. Bu üretim mekanizması beraberinde büyük nüfus kitlelerini barındıran kentleşme
olgusunu ortaya çıkarmıştır.
Sanayileşme ve kentleşme ihtiyaç duyduğu hammadde ve enerji tüketimi birlikte çevre
ve sağlık üzerinde temel belirleyici fonksiyonlar haline gelmiştir. Dolayısıyla bu çalışma
1970-2018 yılları arasında Türkiye’de sanayileşme ile kentleşmenin çevre ve sağlık
üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada uzun ve kısa dönem tahminleri için Artırılmış
Otoregresif Dağıtılmış Gecikme (ARDL) yöntemi ve seriler arasındaki nedensellik ilişkisi
için ise Dumitrescu Hurlin panel nedensellik testi kullanılmıştır.
Bulgular: Model I’de, kentleşme ve gelirin CO2 emisyonları üzerindeki etkisi pozitif ve
istatistiksel olarak anlamlı olduğu analiz sonucunda anlaşılmıştır. Bu durum; kentleşme ve
gelirdeki %1 birimlik artış CO2 emisyonlarını sırasıyla %0,008 ve %0,475 oranında arttırdığı
şeklinde netleşmiştir. Sanayileşme ve küreselleşmenin olasılık değeri istatistiki olarak anlamlı
olmadığı için bu iki değişken hakkında herhangi bir yorum yapılamamaktadır. Model II’de,
kentleşme ve CO2 emisyonlarının doğumda beklenen yaşam süresi üzerindeki etkisi pozitif ve
istatistiki olarak anlamlıdır. Kentleşme ve CO2 emisyonlarındaki %1 birimlik artış doğumda
beklenen yaşam süresini sırasıyla %0,002 ve %0,085 oranında arttırdığı tespit edilmiştir.
Sanayileşme, gelir ve küreselleşmenin olasılık değeri istatistiki olarak anlamlı olmadığı için
bu üç değişken hakkında herhangi bir yorum yapılamamaktadır.
Kısa dönem analizinde ise her iki modelde ECT katsayısının işareti negatif ancak
olasılık değeri anlamlı olmadığı için kısa dönem analizi yorumlanamamaktadır.
x
Granger nedensellik test sonuçları incelendiğinde küreselleşme, kentleşme ve CO2
emisyonlarından doğuşta yaşam beklentisine ve küreselleşmeden CO2 emisyonlarına doğru
çift yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Diğer taraftan kentleşmeden CO2
emisyonlarına, gelirden küreselleşmeye, sanayileşmeden küreselleşmeye ve kentleşmeden
küreselleşmeye tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunurken gelir ve sanayileşmeden CO2
emisyonlarına, gelir ve sanayileşmeden doğuşta yaşam beklentisine, sanayileşme ve
kentleşmeden gelire ve kentleşmeden sanayileşmeye doğru herhangi bir nedensellik ilişkisi
tespit edilememiştir.
Sonuç: Bu çalışmada 1970-2018 yılları arasında Türkiye’de kentleşme ve sanayileşmenin
CO2 emisyonları ve doğumda yaşam beklentisi üzerindeki etkisini ölçmek için iki model
kurulmuş; I Modelde kentleşme ve gelirin ile CO2 emisyonlarını arttırdığı, II Modelde ise CO2
emisyonları ve kentleşmenin doğumda yaşam beklentisi üzerinde pozitif bir ilişkisi olduğu
sonucuna ulaşılmıştır. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI......................................................................................................................i
TEŞEKKÜR........................................................................................................................................................ii
İÇİNDEKİLER..................................................................................................................................................iii
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ .............................................................................................. v
ŞEKİLLER DİZİNİ.........................................................................................................................................vii
TABLOLAR DİZİNİ.....................................................................................................................................viii
ÖZET....................................................................................................................................................................ix
ABSTRACT.......................................................................................................................................................xi
1. GİRİŞ................................................................................................................................................................ 1
2. GENEL BİLGİLER...................................................................................................................................... 4
2.1. Sanayileşme ................................................................................................................................................ 4
2.2. Kentleşme .................................................................................................................................................. 11
2.3. Çevre ........................................................................................................................................................... 16
2.4. Sağlık .......................................................................................................................................................... 26
2.5. Sanayileşme ve Kentleşmenin Çevre Üzerindeki Etkisi.............................................................. 28
2.6. Sanayileşme ve Kentleşmenin Sağlık Üzerindeki Etkisi............................................................. 30
3. GEREÇ VE YÖNTEM ............................................................................................................................. 32
3.1. İlgili Literatür Özeti................................................................................................................................ 32
3.1.1. Kentleşmenin Çevre ve Sağlık Üzerindeki Etkisi...................................................................... 32
3.1.2. Sanayileşmenin Çevre ve Sağlık Üzerindeki Etkisi .................................................................. 43
3.2. Veri Seti ve Model.................................................................................................................................. 49
3.3. Ekonometrik Yöntem............................................................................................................................. 53
3.3.1. Birim Kök Testleri............................................................................................................................... 54
3.3.2. ARDL Yaklaşımı................................................................................................................................. 55
3.3.3. Granger Nedensellik Testi................................................................................................................. 57
iv
4. BULGULAR................................................................................................................................................ 58
4.1. Birim Kök Test Sonuçları..................................................................................................................... 58
4.2. ARDL Test Sonuçları............................................................................................................................. 59
4.3. Granger Nedensellik Test Sonuçları.................................................................................................. 62
5. TARTIŞMA.................................................................................................................................................. 65
6. SONUÇ VE ÖNERİLER.......................................................................................................................... 67
KAYNAKLAR................................................................................................................................................. 71
BİLİMSEL ETİK BEYANI.......................................................................................................................... 82
ÖZ GEÇMİŞ ..................................................................................................................................................... 83 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Çevre Kirliliği, Kentleşme, Sanayileşme, Türkiye, Yaşam Beklentisi |
tr_TR |
dc.title |
Türkiye'de Kentleşme Ve Sanayileşmenin Çevre Ve Sağlık Üzerindeki Etkileri: Ekonometrik Bir Analiz |
tr_TR |
dc.title.alternative |
Effects Of Urbanization And Industrialization On Environment And Health In Turkey: An Econometric Analysis |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çevre Sağlığı Anabilim Dalı |
tr_TR |