Özet:
Amaç: Bu araştırma, monosodyum glutamat (MSG) nanopartiküllerinin kronik toksisitesine maruz kalan yaşlı ratlarda kırmızı pancar bitkisinde (Beta vulgaris) bulunan betanin (C24H26N2O13) etkili maddesinin koruyucu etkilerini incelemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmada yaşlı sıçan kullanılmıştır. Toplamda 48 sıçan rastgele 4 farklı gruba ayrılmıştır. 28 gün süren çalışmanın sonucunda sıçanlar derin anestezialtında sakrifiye edilmiştir. Total antioksidan kapasite (TAK), total oksidan kapasite (TOK), paraoksanaz (PON), thiol seviyeleri, malondialdehit (MDA) ve nitrik oksit (NO) sıçan kan serumunda spektrofotometrik yöntem ile çalışılmıştır. Oksidatif Stres İndeksi (OSİ), TAK’ın ve TOK’a oranlanması ile hesaplanmıştır. Aspartat aminotransferaz (AST), alanin aminotransferaz (ALT), alkalen fosfataz (ALP) ve total bilirübin elisa kiti kullanılarak kolorimetrik yöntem ile ölçülmüştür. Karaciğer patolojik değerlendirmesi hematoksilen eozin boyama yöntemi ile ışık mikroskop altında incelendikten sonra mikrofotoğrafları alındı. Normal dağılıma uygunluk testi Shapiro Wilk Testi ile değerlendirildi. Değişimlerin anlamlı olup olmadığı one-way ANOVA yöntemi saptanmıştır (p<0,05). Anlamlı çıkan verilerde post-hoc testi (Duncan) kullanıldı.
Bulgular: TAK, TOK, OSİ, ALT, PON, MDA ve thiol seviyeleriserum düzeylerinde gruplar arası farkın istatistiksel olarak anlamlı düzeyde olduğu saptandı (p˂0,05 ). AST, ALP, NO ve total bilirübin serum düzeylerinde gruplar arası farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptandı (p›0,05). Kontrol grubuna kıyasla MSG grubunda TOS, OSİ, thiol ve MDA seviyesinde anlamlı yükselme olurken, TAK ve PON seviyesinde anlamlı düşüş meydana gelmiştir. Kontrol grubuna kıyasla MSG+betanin grubunda ALT seviyesinde anlamlı yükselme meydana gelmiştir. AST, ALP, total bilirübin ve NO seviyelerinde kontrol grubuna kıyasla MSG grubunda artış meydana gelmiştir. Ancak istatistiksel olarak anlamlı değildir. Histopatolojik bulgular incelendiğinde MSG grubunda yaygın olmayan hafif hidropik dejenerasyon ve MSG+betanin grubunda ise hemen hemen normal histolojik görünüm belirlenmiştir.
Sonuç: Betaninin antioksidan etkiyi arttırabileceği ve MSG’nin neden olduğu histopatolojik hasarı azalttığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Yaşlanma sürecinde farklı dozlarda uzun süreli betanin kullanımının antioksidan etkilerinin belirlenmesi için ileriki çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.