ÖZET
AMELİYAT SONRASI BULANTI VE KUSMA YOĞUNLUĞU/ŞİDDETİ ÖLÇEĞİ’NİN GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
Kaymaz Uyanık M. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2022.
Amaç: Ameliyat sonrası cerrahi hastalarında en sık görülen ciddi bir komplikasyon olan bulantı ve kusmanın gelişimi multifaktöriyeldir. ‘‘Büyük bir küçük sorun’’ olarak tanımlanan bu komplikasyon erken fark edilip gerekli önlemler alınarak engellenemediğinde beraberinde yeni başka komplikasyonları doğurabilir. Fiziksel ve metabolik birçok etkinin yanında hasta psikolojisine de olumsuz etkileri olabilir. Oluşabilecek her komplikasyon cerrahi başarıyı olumsuz etkileyecek, hasta memnuniyetsizliğine, taburculuk süresinin uzamasına, maliyet artışına, hemşirelik bakım gereksinimlerinin artmasına, bakım verenlerin güç ve zaman kaybına, morbidite ve yeniden hastaneye yatışa kadar birçok olumsuzluğa neden olabilir.
Öznel ve değerlendirilmesi oldukça güç olan bu bulgunun erken dönemde fark edilmesi, önlenmesi için ortak bir dil oluşturabilmek adına objektif bir yöntemle değerlendirilmesi gerekir. Bu çalışmanın amacı, yetişkinlerde ‘‘Ameliyat Sonrası Bulantı ve Kusma Şiddeti Ölçeği’’ nin geçerlilik ve güvenirliğini belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışma yüksek lisans tez kapsamında metodolojik (yöntemsel) bir çalışma olarak Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Postanestezik Bakım Ünitesi, Genel Yoğun Bakım Ünitesi, Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesi ve ağırlıklı olarak Genel Cerrahi Kliniği’nde 15 Kasım 2021- 20 Aralık 2021 tarihleri arasında genel anestezi alarak ameliyat olmuş 82 yetişkin hasta ile gerçekleştirildi. Ölçek adaptasyonu öncesi; ölçeği geliştiren yazarlarda biri olan P. S. Myles ‘ten izin alındı.
Araştırma verilerini toplamak için; Anket Formu/Veri Toplama Formu, Apfel’ in Basitleştirilmiş Ameliyat Sonrası Bulantı Kusma Risk Skoru, Nümerik Bulantı Derecelendirme Ölçeği, Nümerik Ağrı Derecelendirme Ölçeği ile Ameliyat Sonrası Bulantı ve Kusma Şiddeti Ölçeği kullanıldı. Pilot çalışmalardan yararlanarak Ameliyat Sonrası Bulantı ve Kusma Şiddeti Ölçeği ameliyat sonrası 6. ve 24. saatlerde, paralelinde Nümerik Bulantı Derecelendirme Ölçeği de aynı saatlerde değerlendirildi. Ölçek yazarları tarafından belirlenen ≥ 50 puan ameliyat sonrası bulantı-kusma şiddetini klinik olarak anlamlı, ˂ 50 puan ise ameliyat sonrası bulantı-kusma şiddetini klinik olarak anlamsız bulmaktadır.
İngilizcede geliştirilen ölçeğin dil geçerliği için yüksek lisans tez öneri komitesinin önerileriyle 10 öğretim üyesinin uzman görüşüne başvuruldu. Uzmanlar tarafında Türkçeye çeviri ve geri çeviri işlemi yapıldı. Kapsam geçerliği için 10 uzman görüşü alındı.
Çalışmada elde edilen bulgular değerlendirilirken, tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, Man-Whitney U Testi, Ki-Kare ve Pearson Korelasyon Analizi kullanıldı. Tüm sonuçlar için p<0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.
Bulgular: Ameliyat Sonrası Bulantı ve Kusma Şiddeti Ölçeği ile diğer bir objektif değerlendirme aracı olan Nümerik Bulantı Derecelendirme Ölçeği’ nin 6. saat ve 24. saatlerde paralel yapılan değerlendirme sonuçlarının anlamlı farklılık göstermekte olduğu saptandı (6. saat: Mann Whitney U=9,500; p=0,000; Mann Whitney U=2,500; p=0,00) ve aynı şekilde 24. saat değerlendirmelerinde de puanlar arası güçlü anlamlı farklılığın görüldüğü saptanmıştır (Mann Whitney U=2,500; p=0,000<0,05).
ASBK Şiddeti Ölçeği 6. ve 24. saat ham puanı ile Nümerik Bulantı Derecelendirme Ölçeği 6. ve 24. saat arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur, İki değişken arasında pozitif korelasyon mevcuttur ve paralel test uyumu sağlanmıştır (6. saat: r=0.545, p=0,000, orta şiddette korelasyon; 24. saat: r=0.845, p=0,000, çok yüksek korelasyon).
Ameliyat Sonrası Bulantı ve Kusma Şiddeti Ölçeği; Nümerik Ağrı Derecelendirme Ölçeği, Nümerik Bulantı Derecelendirme Ölçeği, cinsiyet ve ameliyat sonrası hastanede kalış günü arasında anlamlı ilişki bulunmuş fakat yaş, BKİ, ASBK öyküsü, profilaktik antiemetik, ASA, ameliyat süresi gibi birçok değişkenle aralarında anlamlı ilişki olmadığı saptandı.
Sonuç: Literatürde dört risk faktörünü bir arada tutan Apfel risk skoru ile ASBK Şiddeti Ölçeği arasında sadece kadın cinsiyet ile anlamlı ilişkili olduğu saptandı. Karşılaştırmaları yapılan değişkenlerin istatistiksel analizlerin benzer sonuçlar vermesi ve aralarında pozitif korelasyonun olması ölçeğin geçerliliğinin sağlandığı ve güvenilir olduğunun kanıtı olarak kabul edilebilir. Yapılan bu çalışmanın literatür tarafından uyumlu olduğu saptanmıştır. Ölçeğin bulantı ve kusma şiddeti belirlemeye yönelik akademik çalışmalarda, cerrahide ASBK’ sı olan hastaları erken belirlemek, tanı koymak, önlem almak ve etkin tedavi yönetimi yapmak üzere kullanılabilir bir ölçek olduğu saptandı.
Objective: The appearance of nausea and vomiting is one of the most common serious complications after postoperative surgeries. The aspects are dependent on muliple factors. Often consiered as a ‘‘the big little problem’’, it can cause new complications if the root cause is not detected early enough and necessary precautions are token. In addition to physical and metabolic effects, it can have negative effects on the patient's psychology. Any complication that may occur has a negative impact to the surgical success such as patient dissatisfaction, prolonged discharge time, increased cost, increased nursing care needs, loss of power and time for caregivers, morbidity and rehospitalization.
This finding, which is subjective and difficult to evaluate, should be recognized in the early period and evaluated with an objective method in order to create a common language to prevent it. The aim of this study is to determine the validity and reliability of the Postoperative Nausea and Vomiting Intensity Scale in adults.
Material and Methods: This study was conducted as a methodological study within the scope of the master's thesis, in Soke Fehime Faik Kocagöz State Hospital Postanesthetic Care Unit, General Intensive Care Unit, Surgical Intensive Care Unit and mainly in the General Surgery Clinic beween 15 November 2021 and 20 December 2021.The study was carried out with 82 adult patients who underwent surgery under general anesthesia. Before scale adaptation, the permission was obtained from P. S. Myles, one of the authors who developed the scale.
The research data is collected by using the following methods and sources: a Questionnaire (Data Collection Form), the Apfel's Simplified Postoperative Nausea and Vomiting Risk Score, the Numerical Nausea Rating Scale, the Numerical Pain Rating Scale and the Postoperative Nausea and Vomiting Intensity Scale were used. With using the pilot studies, the Postoperative Nausea and Vomiting Severity Scale was evaluated at the 6th and 24th hours postoperatively and the Numerical Nausea Rating Scale was evaluated at the same hours. A score of ≥ 50 points to the severity of postoperative nausea-vomiting determined by the authors of the scale as clinically significant, and ˂ 50 points for the severity of postoperative nausea-vomiting to be clinically insignificant.
For the language validity of the scale developed in English, the expert opinion of 10 faculty members was sought with the recommendations of the graduate thesis proposal committee. Translation into Turkish and back were done by the experts. For content validity, 10 expert opinions were taken.
Descriptive statistical methods, Man-Whitney U Test, Chi-Square and Pearson Correlation Analysis were used while evaluating the findings obtained in the study. A p<0.05 value was considered statistically significant for all results.
Results: A significant difference is observed between the Postoperative Nausea and Vomiting Intensity Scale and the Numerical Nausea Rating Scale at the 6th hour and the 24th hour (6th hour: Mann Whitney U=9,500; p=0,000; Mann Whitney U=2,500; p=0.00) and similarly a significant difference was observed between the scores at the 24th hour evaluations (Mann Whitney U=2,500; p=0.000<0.05).
A significant correlation was found between the 6th and 24th hour raw score of the PONV Intensity Scale and the 6th and 24th hours of the Numerical Nausea Rating Scale. There is a positive correlation between the two variables and parallel test compliance was achieved (6th hour: r=0.545, p= 0.000, moderate correlation; 24 hours: r=0.845, p=0.000, very high correlation).
Postoperative Nausea and Vomiting Intensity Scale, Numerical Pain Rating Scale, Numeric Nausea Rating Scale, gender and postoperative hospital stay were found to be significantly related, but there was no significant relationship between many variables such as age, BMI, PONV history, prophylactic antiemetic, ASA, duration of surgery. etc.
Conclusion: Considering the four risk factors in literature, only female gender was found to be significantly associated with Apfel risk score and PONV Intensity Scale. The fact that the compared variables give statistically similar results and that there is a positive relationship between them can be accepted as proof of the validity and reliability of the scale. This study was found to be compatible with the literature. In academic studies aimed at determining the severity of nausea and vomiting, the scale can be used to identify patients with PONV early in surgery, to diagnose, to take precautions, and to perform effective treatment management.
