Whey proteinlerinin yara iyileşmesini hızlandırdığı bilinmektedir. Ancak asit veya enzim (sweet) kullanılarak üretilen whey proteinlerinin yara iyileşmesindeki rolü açık değildir. Bu araştırmada deve asit ve sweet whey proteinlerinin yara iyileşmesi üzerine etkinlikleri araştırılıp inek asit ve sweet whey proteinleri ile karşılaştırıldı. Yerli çiftliklerden alınan çiğ deve ve inek sütleri kremadan arındırıldı. Elde edilen yağsız sütten HC1 kullanılarak asit whey, peynir mayası rennet kullanılarak sweet whey elde edildi. Kazein uzaklaştırıldıktan sonra whey, 72 saat diyaliz edilip dondurularak kurutuldu ve SDS-PAGE ile analiz edildi. Yara iyileşmesi için 96 kuyulu mikroplakaya HT-29 insan kolon kanser hücreleri ekilip 1 gün inkübasyondan sonra hücreler arasına çizik atılarak hücresiz alanlar oluşturuldu. Kuyucuklara deve ve inek sütünden asit ve sweet whey proteinleri (0-1000 µg/ml) eklenerek hücresiz alanlardaki kapanma 48 saate kadar gözlemlendi. Sonuçlar ANOVA ve Bonferroni post-hoc test ile analiz edildi. Uygulanan whey protein dozları yara iyileşmesini negatif kontrole (0 µg/ml) göre istatistiksel olarak anlamlı derecede (P<0,05) arttırdı. Fakat uygulanan en yüksek doz (1000 µg/ml) ile negatif kontrol arasında anlamlı bir fark gözlenmedi (P>0,05). Asit whey sweet whey’e göre yara iyileşmesini anlamlı derecede (P<0,05) artırdı. En yüksek yara iyileşme yüzdesi (%64,69) 48 saatte 10 µg/ml deve asit whey ile gözlendi. İnek sweet whey proteinlerinin deve sweet whey’e göre yara iyileşmesini istatistiksel olarak anlamlı derecede (P<0,05) artırdığı görüldü. Bu çalışmada deve ve inek sütü whey proteinlerinin yara iyileşmesini artırdığı, muamele süresi ile yara iyileşmesi arasında doğru orantı olduğu, deve asit whey’in sweet whey’e göre daha fazla iyileşme sağladığı, inek sweet whey’in deve sweet whey’e göre daha fazla iyileşme sağladığı saptandı. Bu anlamda deve asit whey ve inek sweet whey proteinleri yara iyileşmesini teşvik edici olarak kullanım alanı bulabilir.
Objective: Whey proteins are known to accelerate wound healing. However, the role of whey
proteins produced using acid or enzyme (sweet) in wound healing is not clear. In this study,
the effectiveness of camel acid and sweet whey proteins on wound healing was investigated
and compared with cow acid and sweet whey proteins.
Material and Methods: Raw camel and cow milks bought from local farms were freed from
cream. Acid whey was obtained from the skimmed milk using HCl, and sweet whey was
obtained using rennet. After the casein was removed, the whey was dialyzed for 72 hours,
freeze-dried and analyzed by SDS-PAGE. For wound healing, HT-29 human colon cancer
cells were seeded in a 96-well microplate and after 1 day of incubation, cell-free areas were
created by scratching between the cells. By adding acid and sweet whey proteins (0-1000
µg/ml) from camel and cow's milk to the wells, closure in cell-free areas was observed up to
48 hours. Results were analyzed by ANOVA and Bonferroni post-hoc test.
Results: The applied whey protein doses increased the wound healing statistically
significantly (P<0.05) compared to the negative control (0 µg/ml). However, no significant
difference was observed between the highest dose administered (1000 µg/ml) and the negative
control (P>0.05). Acid whey significantly (P<0.05) increased wound healing compared to
sweet whey. The highest wound healing rate (64.69%) was observed with 10 µg/ml camel
acid whey in 48 hours. It was observed that cow sweet whey proteins increased wound
healing significantly (P<0.05) compared to camel sweet whey.
Conclusion: In this study, it was found that camel and cow's milk whey proteins increased
wound healing. There was a direct relationship between treatment time and wound healing.
Camel acid whey provided more healing than sweet whey. Cow sweet whey was more
effective than camel sweet whey. In this sense, camel acid whey and cow sweet whey proteins
can find use as promoting agents in wound healing.
