Gıda sektöründe doğrusal programlama tekniği ile üretim planlaması: sirke üretimi uygulaması

DSpace Ana Sayfası
→
Tez
→
Yüksek Lisans
→
Öğe Göster

dc.contributor.advisor	Şenkayas, Hüseyin
dc.contributor.author	Arık, Elif
dc.date.accessioned	2021-11-26T11:55:13Z
dc.date.available	2021-11-26T11:55:13Z
dc.date.issued	2021-11-08
dc.date.submitted	2021-05-29
dc.identifier.citation	Arık, E. (2021) Gıda sektöründe doğrusal programlama tekniği ile üretim planlaması: sirke üretimi uygulaması (yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın	tr_TR
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11607/4563
dc.description.abstract	İşletmelerin insan istek ve ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla mal veya hizmet sunma faaliyeti olan üretim, işletmelerin etkinliğini sürdürebilmeleri için önemli bir yere sahiptir. Üretim yapan işletmelerin kıt kaynakları verimli bir şekilde kullanmaları ve rakip işletmelere karşı güçlü bir tavır sergilemeleri, belirli bir üretim planlaması içinde gerçekleştirilmektedir. Üretim planlaması kıt kaynaklar bakımından karışık ve çözümlenebilmesi uzun zaman alması sebebiyle doğrusal programlama tekniği ile çözümleme yapılması daha kolay olmaktadır. Doğrusal programlama, işletmelerin kıt kaynaklarını kullanarak optimâl (en iyi) sonuca ulaştırmayı hedefleyen matematiksel bir tekniktir. İnsan yaşamının sürdürebilirliğini sağlamak için gıda ürünlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu da gıda sektörünün dünyada büyük bir alana sahip olduğunu göstermektedir. Gıda ürünlerinin arasında tarihi çok eski yıllara dayanan sirke, kullanım alanlarının yaygınlığı nedeniyle en çok üretimi ve tüketimi yapılan ürünü olmuştur. Bu çalışma, sirke üreten bir işletmenin üretim planlama faaliyetleri ele alınarak doğrusal programlama tekniği ile matematiksel bir model oluşturulmuştur. Çalışmada, doğrusal programlama tekniği Lindo 6.1 paket programı kullanılarak kârın maksimize edildiği 1 aylık üretim planlaması elde edilmiştir. Sirke üretim işletmesinin var olan kaynaklarında yaşanan bir değişikliğin olduğu durumlarda, amaç denklemine olan kârlılık durumunu hesaplamak için duyarlılık analizi de yapılmıştır.	tr_TR
dc.description.abstract	Production, which provides goods or services in order to meet the human demands and needs of the enterprises, has an important place for the enterprises to maintain their effectiveness. Producing companies' efficient use of scarce resources and a strong attitude towards competitors are realized within a certain production planning. Since production planning is complicated in terms of scarce resources and takes a long time to analyze, it is easier to analyze with linear programming technique. Linear programming is a mathematical technique that aims to achieve optimâl (best) results by using scarce resources of businesses. Food products are needed to ensure the sustainability of human life. This shows that the food industry has a large area in the world. Vinegar, which dates back to very old years, has been the most produced and consumed product due to the widespread use of its products. In this study, the production planning activities of a company producing vinegar are developed and a mathematical model is created with linear programming technique. In the study, using the linear programming technique Lindo 6.1 package program, a 1- month production planning was obtained in which profit was maximized. In cases where there is a change in the existing resources of the vinegar production company, a sensitivity analysis was also performed to calculate the profitability of the goal equation.	tr_TR
dc.description.tableofcontents	İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI ...........................................................................................iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ............................................................................iv ÖZET....................................................................................................................................v ABSTRACT.........................................................................................................................vi ÖNSÖZ................................................................................................................................vii SİMGELER DİZİNİ.............................................................................................................xi ŞEKİLLER DİZİNİ..............................................................................................................xvii ÇİZELGELER......................................................................................................................xiii GÖRSELLER DİZİNİ..........................................................................................................xiv GRAFİKLER DİZİNİ..........................................................................................................xv EKLER DİZİNİ....................................................................................................................xvi KISALTMALAR DİZİNİ....................................................................................................xvii GİRİŞ ...................................................................................................................................1 1. BÖLÜM .........................................................................................................................4 1. ÜRETİM VE ÜRETİM PLANLAMA.............................................................................4 1.1. Üretim Kavramı........................................................................................................4 1.2. Üretim Sistemi...........................................................................................................5 1.3. Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması.....................................................................8 1.3.1. Geleneksel Üretim Sistemlerine Göre Sınıflandırma......................................9 1.3.1.1. Üretim yöntemine göre sınıflandırma.................................................9 1.3.1.2. Ürün cinsine göre sınıflandırma .........................................................10 1.3.1.3. Ürün miktarına göre sınıflandırma .....................................................11 1.3.2. Modern Üretim Sistemlerine Göre Sınıflandırma...........................................12 1.4. Üretim Planlaması.....................................................................................................13 1.5. Üretim Planlama ve Kontrol Süreci..........................................................................15 ix 1.6. Üretim Planlamasının Amacı ve Önemi...................................................................18 1.7. Üretim Sistemlerine Göre Planlama..........................................................................19 1.7.1. Sürekli Üretim Sisteminde Üretim Planlama..................................................19 1.7.2. Kesikli Üretim Sisteminde Üretim Planlama..................................................21 1.8. Üretim Planlamasının Yararları ve Zararları.............................................................21 1.9. Üretim Planlamasının Karar Verme Seviyeleri.........................................................22 1.9.1. Stratejik Üretim Planlama Seviyesi.................................................................23 1.9.2. Taktik Üretim Planlama Seviyesi....................................................................24 1.9.3. Operasyonel Üretim Planlama Seviyesi..........................................................24 2. BÖLÜM .........................................................................................................................27 2. GIDA SEKTÖRÜ VE SİRKE ÜRETİMİ ........................................................................27 2.1. Gıda Sektörünün Tanımlanması................................................................................27 2.1.1. Gıda Sektöründe Üretim Planlama..................................................................29 2.1.2. Gıda Güvenliğinde Riskler..............................................................................30 2.2. Sirke’ nin Tarihçesi ve Tanımlanması ......................................................................32 2.3. Sirke Üretim Yöntemleri...........................................................................................34 2.3.1. Jeneratör (Damlama) Yöntemi........................................................................34 2.3.2. Daldırma (Derin) Yöntemi..............................................................................35 2.3.3. Orleans Yöntemi.............................................................................................36 2.4. Sirke’ nin Türkiye ve Dünya’ da ki Genel Durumu..................................................37 3. BÖLÜM ..........................................................................................................................42 3. DOĞRUSAL PROGRAMLAMA....................................................................................42 3.1. Doğrusal Programlama Tanımı.................................................................................42 3.2. Doğrusal Programlama Tekniğinin Tarihçesi...........................................................43 3.3. Doğrusal Programlama Gelişim Süreci....................................................................43 3.4. Doğrusal Programlama Yönteminin Uygulanabilme Şartları...................................44 3.5. Doğrusal Programlamada Genel Varsayımlar...........................................................44 x 3.6. Doğrusal Programlamanın Uygulama Alanları.........................................................46 3.7. Doğrusal Programlama Modelinin Matematiksel Unsuruları...................................46 3.8. Doğrusal Programlama Çözüm Yöntemleri..............................................................49 3.8.1. Grafik Yöntemi...............................................................................................49 3.8.2. Simpleks Yöntemi...........................................................................................54 3.9. Duyarlılık Analizi......................................................................................................55 4. BÖLÜM ..........................................................................................................................57 4. GIDA SEKTÖRÜNDE DOĞRUSAL PROGRAMLAMA TEKNİĞİ İLE ÜRETİM PLANLAMASI: SİRKE ÜRETİM UYGULAMASI...........................................................57 4.1. İşletmenin Tanıtılması...............................................................................................57 4.2. İşletmenin Sirke Üretim Süreci ve Aşamaları...........................................................57 4.3. İşletme İçin Modelin Oluşturulması..........................................................................61 4.3.1. Maliyetin Hesaplanması..................................................................................62 4.3.2. Makine Kısıtları...............................................................................................66 4.3.3. Hammadde Kısıtları........................................................................................68 4.3.4. Ürünlerin Alt ve Üst Kısıtlarının Tespiti........................................................69 4.3.5. Üretim Kısıtı....................................................................................................70 4.3.6. Pozitiflik Kısıtı................................................................................................70 4.3.7. Modelin Çözümü ve Yorumu .........................................................................71 5. TARTIŞMA VE SONUÇ ..............................................................................................82 6. KAYNAKLAR ................................................................................................................86 7. EKLER............................................................................................................................92 ÖZGEÇMİŞ........................................................................................................................103	tr_TR
dc.language.iso	tur	tr_TR
dc.publisher	Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü	tr_TR
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	tr_TR
dc.subject	Üretim Planlama, Doğrusal Programlama, Sirke Üretimi, Gıda Sektörü, Lindo 6.1	tr_TR
dc.subject	Production Planning, Linear Programming, Vinegar Production, Food Industry, Lindo 6.1	tr_TR
dc.title	Gıda sektöründe doğrusal programlama tekniği ile üretim planlaması: sirke üretimi uygulaması	tr_TR
dc.title.alternative	Production planning with linear programming technique in food industry: vinegar production practice	tr_TR
dc.type	masterThesis	tr_TR
dc.contributor.department	Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı	tr_TR