Aydın ili Efeler ilçesi kestanelerinde (castanea sativa mill.) anaç seleksiyonu üzerinde araştırmalar

Abstract

Amaç: Bu araştırma Aydın İli Efeler İlçesi kestanelerinde kestanenin doğal yetişme alanları ve üretim alanlarının taranarak kestane anaç adaylarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Yöntem: 2019-2021 yılları arasında yürütülen bu çalışmada Efeler İlçesine bağlı Musluca, Terziler, Eğrikavak ve Köşk İlçesine bağlı Akçaköyde yaklaşık 40 km2 kestane üretim alanı ve orman alanı taranmış, hastalık ve zararlılardan etkilenmemiş verim gücü yüksek 11 adet yabani kestane ağacı tespit edilmiş ve işaretlenmiştir. Tespit edilen ağaçlardan elde edilen tohumların tohum özelliği belirlenerek katlama, tohum ekimi ve fidan dikimi işlemleri yapılmıştır. Çöğür fidanlarında vejetasyon süresince gözleme dayalı ölçümler yapılmış, vejetasyon sonunda gelişim değerleri kaydedilmiştir. 2021 yılı vejetasyon dönemi başlangıcında fenolojik gözlemler yapılmıştır. Elde edilen tüm veriler ile varyans analizleri yapılmış, ortalama değerler tartılı derecelendirme tablosunda değerlendirilerek istenilen özelliklere ait tiplerin aldığı puanlar belirlenmiştir. Bulgular: İstenilen özelliklere ait 11 genotipin almış olduğu puanlar 364 ile 884 aralığında değişim göstermiştir. En düşük puanı EK 7 kodlu genotip (364 puan), en yüksek puanı ise EK 5 kodlu genotip (884 puan) almıştır. EK 5 genotipine (884 puan) en yakın puan alan genotipler EK 6 (872 puan) ve EK 3 (852 puan) kodlu genotipler olmuştur. Sonuç: gelişim değerleri ve gözleme dayalı değerler dikkate alındığında EK 3, EK 5 ve EK 6 kodlu genotipler çalışma sonucunda anaç adayı olmak adına ümitvar nitelikte bulunmuştur

Aim: This research was carried out in order to determine Chestnut rootstock candidates by screening the natural growing and production areas of chestnuts in Efeler District of Aydın province. Materials and Methods: This study was carried out between 2019-2021, approximately 40 km2 chestnut production area and forest area in Musluca, Terziler, Eğrikavak in Efeler District and Akçaköy in KöĢk District were scanned, 11 wild chestnut trees with high yield and were not affected by diseases and pests were identified and marked. The characteristics of the seeds obtained from the identified trees were determined and the processes of stratification, seed planting and sapling planting were carried out. Observational measurements were made during the vegetation period in the seedlings and the growth values were recorded at the end of the vegetation. Phenological observations were made at the beginning of the vegetation period in 2021. Variance analysis was performed with all the data obtained, the mean values were evaluated in the weighted ranked method and the scores of the genotypes with desired characteristics were determined. Results: The scores of 11 genotypes with desired characteristics varied between 364 to 884. The EK 7 coded genotype had the lowest score (364 point), and the EK 5 coded genotype (884 point) had the highest score. EK 6 (872 point) and EK 3 (852 point) were the genotypes with the closest scores to EK 5 genotypes. Conclusion: Considering the developmental values and observational values, the EK 3, EK 5 and EK 6 coded genotypes were found to be promising as rootstock candidates in our study.