Bu araştırma, ebeveynlerin çocuk kavramına yüklediği anlamları belirlemek ve
çocuğa yüklenen anlam bağlamında ebeveynlerin çocuk haklarına yönelik tutumları ile
çocuklarının öz düzenleme beceri düzeylerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma
“Tamamen Karma Sıralı Eşit Statülü Tasarım” isimli karma yöntem deseniyle
gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubuna maksimum çeşitlilik örnekleme
yöntemiyle belirlenen 2020-2021 eğitim öğretim yılında Aydın ili Efeler ilçesine bağlı özel
ve/veya devlet anasınıfı/anaokullarında 60-72 aylık çocuğu olan 297 anne dahil edilmiştir.
Çalışmada veri toplama aracı olarak 4-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Öz-Düzenleme Becerileri
Ölçeği (Anne Formu), Ebeveyn Çocuk Hakları Tutum Ölçeği ve yapılandırılmış görüşme
soruları kullanılmıştır. Ebeveynlerin çocuk kavramına yüklediği anlama ilişkin nitel veriler
betimsel analiz aracılığıyla incelenmiştir. Ebeveynlerin çocuk haklarına yönelik tutumlarına
ve çocuklarının öz düzenleme becerilerine ilişkin nicel veriler ile bu değişkenlerin çocuk
kavramına yüklenen anlam bağlamında incelenmesi ise SPSS.21 paket programı
kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda çocukların sırasıyla yatırım aracı,
gelişim, mülkiyet, haklarıyla birey ve masum olarak anlamlandırıldıkları; literatürde yer
alan küçük yetişkin, günahkâr, Allah emaneti ve yansıtıcı kategorilerinin ise çocuklara
yüklenen anlamlar arasında bulunmadığı belirlenmiştir. Çocuğa yükledikleri anlam
bağlamında ebeveynlerin çocuk haklarına yönelik tutumlarına bakıldığında, çocuğa
yüklenen anlamdan bağımsız olarak bakım ve korunma tutumlarının yüksek, devlet desteği
ve güvencesi tutumlarının ise orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Kendi kendine karar
verme tutumlarının ise çocuğa yüklenen anlama göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir.
Çocuklarını yatırım aracı, mülkiyet ve haklarıyla birey olarak anlamlandıran annelerin kendi
kendine karar verme tutum puanlarının yüksek, gelişim ve masum olarak anlamlandıran
vi
annelerin ise orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Çocuğa yüklenen anlam bağlamında
çocukların öz düzenleme becerilerine bakıldığında, yalnızca yatırım aracı olarak
anlamlandırılan çocukların öz düzenleme becerilerinin yüksek, gelişim, mülkiyet, birey ve
masum olarak anlamlandırılan çocukların ise orta düzeyde olduğu belirlenmiştir.
This research is conducted to determine the meanings that parents attribute to the
concept of the child and examine parents’ attitudes towards children’s rights and children’s
self-regulation skill levels concerning the meaning attributed to the child. A mixed-method
design, namely, “Fully Mixed Concurrent Equal Status Design,” is adopted in this regard.
The examined study group included 297 mothers with 60 to 72 months old children who go
to private and/or public kindergartens in Aydın province Efeler district in the 2020-2021
academic year based on the maximum variation sampling method. For the data collection,
the techniques of Instrument for Measuring Self-Regulation Skills of 4-6 Years Old
Children (Mother Form), Parental Attitudes Scale for Children’s Rights, and structured
interviews were used. The qualitative data on the meaning that parents attribute to the
concept of the child were analyzed through the descriptive analysis method. The
quantitative data on parents’ attitudes towards children’s rights and their children’s self regulation skills and the analysis of these variables in the context of the meaning attributed
to the concept of the child were analyzed using the SPSS.21 software. Results of this
research indicate that children are regarded as investment, development, property, individual
with rights, and innocent, respectively. However, in this study, categories of the small adult,
piacular, relic of the creator, and reflective are not among the observed meanings attributed
to children, although they can be found in the literature. Considering parents’ attitudes
towards children’s rights in the context of the meaning they attribute to the child, it is found
that, regardless of the meaning attributed to the child, the attitudes of care and protection are
high. In contrast, the attitudes of state support and assurance are moderate. It is also reported
that the self-decision-making attitudes differ with the change in the meaning attributed to
the child. The self-decision-making attitude scores of the mothers who considered their
viii
children as an investment tool, property, or individual with rights were high, whereas it was
moderate for the mothers who consider their children as development or innocent. When
children’s self-regulation skills are examined in the context of the meaning attributed to the
child, it has been found that the self-regulation skills of children who are only regarded as
an investment tool are high. On the other hand, the children considered to be a development,
property, individual, or innocent are moderate.
