dc.contributor.advisor |
Yıldız, Bülent |
|
dc.contributor.author |
Çıbık, Erkan |
|
dc.date.accessioned |
2021-11-25T12:58:17Z |
|
dc.date.available |
2021-11-25T12:58:17Z |
|
dc.date.issued |
2021-11-22 |
|
dc.date.submitted |
2020-12-29 |
|
dc.identifier.citation |
Çıbık, E. (2021) İşletmelerin finansal performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ile analiz edilmesi: BİST KOBİ sanayi örneği (yayınlanmmaış yüksek lisans tezi) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın |
tr_TR |
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/4475 |
|
dc.description.abstract |
Günümüzde ülkelerin ekonomilerinin en temel göstergelerinden bir tanesinin o ülkenin
üretim yapan şirketleri olduğu bilinmektedir. Ülkelerde faaliyet gösteren şirketler, üretim
alanlarını en iyi şekilde geliştirerek ülke ekonomilerine katkı sağladıkları yadsınamaz bir
gerçektir. Haliyle gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomilerinde en önemli etkiyi Küçük
ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) olarak adlandırılan şirketler göstermektedir.
KOBİ’ler ekonomiye katkılarının yanı sıra, çok farklı üretim yöntemlerini kullanmaları ve
değişimlere hızla uyum sağlayarak faaliyetlerini sürdürebilmeleri bu işletme grubunun
önemini arttırmaktadır.
Ülke ekonomilerine katkıları oldukça önemli olan KOBİ’lerin, finansal
performanslarını tespit etmek oldukça gerekli bir unsur olarak görülmektedir. Fakat finansal
performans analizlerinin sadece finansal durum tablosu kalemlerini inceleyerek veya
yorumlayarak yapılması son zamanlarda standart hale geldiği için araştırmacılar farklı
performans değerlendirme ölçütlerini kullanma gereksinimi duymuşlardır. Nitekim belirtilen
gereksinim nedeniyle şirketlerin finansal performans değerlendirmesi ve sıralama
sonuçlarının elde edildiği yöntemler dizisi olarak adlandırılan çok kriterli karar verme
yöntemleri kullanılmaya başlanmıştır. Çalışmada KOBİ’lerin finansal performansları için,
2015-2019 yıllarına ait finansal tablolarından yararlanılarak ve finansal oranlar kullanılarak
performans analizleri gerçekleştirilmiştir. Bu sebeple KOBİ’lerin finansal performans
değerlendirmeleri farklı çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılarak yapılmış ve sonuçlar
karşılaştırılmıştır. |
tr_TR |
dc.description.abstract |
Today, it is known that one of the main indicators of the economies of countries is the
production companies of that country. It is an undeniable fact that companies operating in
countries contribute to the economies of the country by developing their production areas in
the best way. Consequently, companies called Small and Medium Sized Enterprises (SMEs)
have the most important impact on the economies of developed and developing countries. In
addition to the contributions of SMEs to the economy, their use of various production
methods and their ability to continue their activities by adapting to changes rapidly increases
the importance of this business group.
It is seen as a very necessary element to determine the financial performance of SMEs,
whose contributions to the national economies are very important. However, since financial
performance analyzes have been standardized recently by examining or interpreting only
financial statement items, researchers have needed to use different performance evaluation
criteria. As a matter of fact, due to the stated requirement, multi-criteria decision-making
methods, which are called the series of methods by which the financial performance
evaluation and ranking results of companies are obtained, have been used. In the study, for
the financial performance of SMEs, performance analyzes were carried out by using the
financial statements of 2015-2019 and using financial ratios. Therefore, financial
performance evaluations of SMEs have been made using different multi-criteria decision
making methods and the results have been compared. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
ÖZET .........................................................................................................................................v
ABSTRACT..............................................................................................................................vi
ÖNSÖZ ....................................................................................................................................vii
İÇİNDEKİLER ...................................................................................................................... viii
TABLOLAR DİZİNİ...............................................................................................................xii
EKLER DİZİNİ ..................................................................................................................... xiii
SİMGELER DİZİNİ ...............................................................................................................xiv
KISALTMALAR DİZİNİ.......................................................................................................xvi
GİRİŞ .........................................................................................................................................1
1.BÖLÜM .................................................................................................................................4
1.KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTEKİ İŞLETMELER(KOBİ) VE PERFORMANS
KAVRAMI ................................................................................................................................4
1.1.KOBİ Kavramı .................................................................................................................5
1.1.1.Türkiye’de KOBİ’ler.................................................................................................5
1.1.2. Avrupa’da KOBİ’ler.................................................................................................7
1.1.3. Diğer Ülkelerde KOBİ’ler........................................................................................8
1.2. KOBİ’lerin Ortaya Çıkışı ve Tarihsel Gelişimi ..............................................................9
1.3.KOBİ’lerin Genel Özellikleri.........................................................................................11
1.3.1. KOBİ’lerin Yönetim Yapısı Özellikleri .................................................................12
1.3.2.KOBİ’lerin Personel Yapısı Özellikleri ..................................................................14
1.3.3.KOBİ’lerin Üretim Yapısı Özellikleri.....................................................................15
1.3.4.KOBİ’lerin Finansal Yapısı Özellikleri...................................................................15
1.3.5.KOBİ’lerin Pazarlama Yapısı Özellikleri................................................................16
1.4.KOBİ’lerin Güçlü Ve Zayıf Yönleri (Avantaj ve Dezavantajları).................................17
1.4.1.KOBİ’lerin Güçlü Yönleri (Avantajları).................................................................18
1.4.2.KOBİ’lerin Zayıf Yönleri (Dezavantajları).............................................................20
1.5.KOBİ’lerin Ekonomide Yeri Ve Önemi ........................................................................22
1.5.1.KOBİ’lerin Türkiye Ekonomisindeki Yeri Ve Önemi ............................................23
1.5.2.KOBİ’lerin Dünya Ekonomisindeki Yeri ve Önemi ...............................................27
1.6.KOBİ’lerde Performans .................................................................................................29
1.6.1.Performans Kavramı................................................................................................29
1.6.2.Performans Ölçümünün Önemi ve Amaçları ..........................................................31
ix
2.BÖLÜM ...............................................................................................................................34
2.KOBİ’LERDE FİNANSAL PERFORMANS VE ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ .....................34
2.1. İşletmelerde Finansal Performans Kavramı ..................................................................34
2.2.KOBİ’lerde Finansal Performans...................................................................................35
2.3.Finansal Performansın Ölçülmesinin Amaçları .............................................................35
2.4. İşletmelerde Finansal Analiz.........................................................................................36
2.5.Finansal Analizde Uygulanan Teknikler........................................................................38
2.5.1.Dikey Analiz ( Yüzde Yöntemi İle Analiz).............................................................40
2.5.2.Yatay Analiz (Karşılaştırmalı Tablolar Analizi).....................................................41
2.5.3.Eğilim (Trend) Analizi ............................................................................................43
2.5.4.Oran (Rasyo) Analizi...............................................................................................44
2.5.4.1.Likitide oranları ................................................................................................46
2.5.4.2. Finansal yapı (kaldıraç) oranları .....................................................................50
2.5.4.3.Faaliyet oranları ................................................................................................53
2.5.4.4.Kârlılık oranları.................................................................................................57
2.5.4.5.Büyüme oranları................................................................................................60
2.5.4.6.Borsa performans (piyasa) oranları...................................................................61
3.BÖLÜM ...............................................................................................................................63
3.ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME.....................................................................................63
3.1.Karar Verme Kavramı....................................................................................................63
3.1.1. Karar Vermenin Elemanları....................................................................................64
3.1.2.Karar Verme Süreci.................................................................................................65
3.1.3. Karar Verme Çeşitleri.............................................................................................67
3.2.Çok Kriterli Karar Verme ..............................................................................................69
3.2.1.Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Özellikleri .............................................71
3.2.2. Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Uygulama Alanları ve Amaçları ...............72
3.2.3.Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Avantaj ve Dezavantajları.....................73
3.2.3.1.Avantajları: .......................................................................................................73
3.2.3.1.Dezavantajları: ..................................................................................................73
3.2.4.Çok Kriterli Karar Verme Problemleri....................................................................74
3.2.4.1.Seçim problemleri.............................................................................................74
3.2.4.2.Sınıflama problemleri .......................................................................................74
3.2.4.3.Sıralama problemleri.........................................................................................75
3.3.Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ...........................................................................75
3.3.1.Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi (AHP) ..............................................................76
3.3.1.1.Analitik hiyerarşi sürecinin aşamaları ..............................................................77
3.3.2. TOPSIS Yöntemi....................................................................................................78
x
3.3.2.1. TOPSIS yönteminin aşamaları.........................................................................80
3.3.3.VIKOR Yöntemi .....................................................................................................85
3.3.3.1.VIKOR yönteminin aşamaları ..........................................................................86
3.3.4.MOORA Yöntemi ...................................................................................................90
3.3.4.1.MOORA yönteminin aşamaları ........................................................................90
3.3.5.ELECTRE Yöntemi.................................................................................................93
3.3.5.1.ELECTRE yönteminin aşamaları .....................................................................95
3.3.6.PROMETHEE Yöntemi ..........................................................................................99
3.3.6.1.PROMETHEE yönteminin aşamaları.............................................................100
3.3.7.Gri İlişkisel Analiz Yöntemi .................................................................................102
3.3.7.1.Gri ilişkisel analiz yönteminin aşamaları........................................................103
3.3.8. Veri Zarflama Analizi Yöntemi............................................................................107
3.3.8.1.Veri zarflama analizinin aşamaları .................................................................107
3.3.9. DEMATEL Yöntemi............................................................................................108
3.3.9.1.DEMATEL yönteminin aşamaları..................................................................109
3.3.10.MACBETH Yöntemi...........................................................................................109
3.3.10.1.MACBETH yönteminin aşamaları ...............................................................109
4.BÖLÜM .............................................................................................................................111
4.KOBİ SANAYİ FİRMALARININ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ
İLE PERFORMANS ANALİZİ ............................................................................................111
4.1.Araştırmanın Önemi, Amacı ve Yöntemi ....................................................................112
4.1.1.Araştırmanın Önemi ..............................................................................................112
4.1.2.Araştırmanın Amacı ..............................................................................................113
4.1.3.Araştırmanın Yöntemi...........................................................................................114
4.2.Araştırmanın Verilerin Toplanması ve Örneklemi ......................................................114
4.2.1.Araştırmanın Verilerinin Toplanması....................................................................114
4.2.2.Araştırmanın Örneklemi........................................................................................115
4.3.ÇKKV Yöntemleri ile İşletmelerin Finansal Performans Değerlendirmesi.................117
4.3.1.TOPSIS Yöntemi Uygulaması ve Bulguları..........................................................118
4.3.2. MOORA Yöntemi Uygulaması ve Bulguları .......................................................127
xi
4.3.3. VIKOR Yöntemi Uygulaması ve Bulguları .........................................................138
4.3.4.Gri İlişkisel Analiz Yöntemi Uygulaması ve Bulguları ........................................146
5.TARTIŞMA VE SONUÇ...................................................................................................158
6.KAYNAKÇA......................................................................................................................161
7.EKLER................................................................................................................................171
ÖZGEÇMİŞ ...........................................................................................................................181 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
KOBİ, Oran Analizleri, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Finansal Performans |
tr_TR |
dc.subject |
SME, Ratio Analysis, Multi Criteria Decision Making Methods, Financial Performance |
tr_TR |
dc.title |
İşletmelerin finansal performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ile analiz edilmesi: BİST KOBİ sanayi örneği |
tr_TR |
dc.title.alternative |
Analysis of the financial performances of the companies with multi-criteria decision-making methods: BIST SME industry case |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı |
tr_TR |