Osmanlı için büyük dönüşümlerin yaşandığı Tanzimat dönemi ile birlikte maliye
alanında birtakım değişiklikler yapılmış ve vergi sistemi düzene oturtulmak istenmiştir.
Vergi vermekle yükümlü olan kişilerin kazançlarına oranla vergi vermeleri amacıyla 1840
yılı ile birlikte muhassıl adlı görevliler aracılığıyla mahalle ve köylerde vergilerin
belirlenmesi ve toplanması amaçlanmıştır.
Bu çalışmanın amacı, Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunan Temettuat
Defterlerinin ışığında Selanik Kazasına bağlı olan Vardar-ı Sagir nahiyesinin sosyal ve
ekonomik yapısını açığa çıkarmaktır. Selanik Kazasına bağlı bulunan Vardar-ı Sagir
nahiyesinin 1845 tarihli 23 adet Temettuat Defterine ulaşılmıştır. Bu tezimize konu olan
XIX. yüzyıl tarihinde Vardar-ı Sagir nahiyesinin çiftlik ve köylerinde oldukça yoğun bir
şekilde tarım ve hayvancılık ile meşgul olunduğu görülmüştür. Bu bölgenin çiftlik ve
köylerinde mezru olarak adlandırılan yani işlenen topraklarda buğday, arpa, burçak, keten
ve bostan gibi ürünler yetiştirilmiştir. Bölgede ki hane reislerinin büyük çoğunluğunun
ziraat ile meşgul olduğu, diğer bir çoğunluğun ise ticaret ile meşgul olduğu görülmüştür.
Temettuat Defterleri vasıtasıyla çalıştığımız Vardar-ı Sagir nahiyesinin meslekleri
incelenerek sosyal yaşamı, bir sene önceki ödediği yıllık vergi ve Temettuat miktarına
ulaşarak da ekonomisi hakkında bilgi sahibi olunmuştur.
Along with the Tanzimat period, in which major transformations were experienced
for the Ottoman Empire, a number of changes were made in the field of finance and the tax
system was required to be put in order. It was aimed to determine and collect taxes in
neighborhoods and villages through officials called muhassil(tax collector) as of the year
1844 in order to tax people who were obliged to pay taxes according to their earnings.
The aim of this study is to reveal the social and economic structure of the
Nahiya(sub-district) of Vardar-ı Sagir, which is connected to the Thessaloniki district, in
the light of the dividend books found in the Ottoman archive of the Prime Minister's Office.
23 Dividend books dated 1845 were reached belonging to the nahiya of Vardar-ı Sagir,
which was connected to the Thessaloniki district. XIX Century which is subject to this
study, it is seen that the farms and villages of Vardar-ı Sagir nahiya were very heavily
engaged in agriculture and animal breeding.In the farms and villages of this region, wheat,
barley, vetch, flax and truck patch were grown on the lands called mezru(plantation).It is
seen that the vast majority of households in the region were engaged in agriculture, while
the other majority were engaged in trade.
By reaching the annual tax and amount of dividends paid by the nahiya of Vardar-ı
Sagir, which we work with through dividend books, we were informed about its economy.
