Heliotropium hirsutissimum'dan elde edilen farklı ekstrelerin fitokimyasal analizi ve biyolojik aktivitelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, Helitropium hirsutissimum'dan toprak üstü kısımlar kullanılarak elde edilen ve farklı konsantrasyonlarda hazırlanan ekstrelerin (petrol eteri, dietil eter, etil asetat, metanol, su (infüzyon ve dekoksiyon)) fitokimyasal madde analizleri yapılmış ve ekstrelerin antioksidan aktivitesi, toplam fenolik madde miktarı, hidrojen peroksidi (H2O2) süpürme ve metal şelatlama aktiviteleri belirlenmiştir. H. hirsutissimum bitkisinin sitotoksik etkisinin olup olmadığı da Artemia salina Brine Shrimp Lethality Assay (BSLA) yöntemiyle araştırılmıştır. Bitkiden elde edilen farklı ekstrelerin DPPH serbest radikal süpürücü aktivitesi, H2O2 süpürme ve metal şelatlama aktiviteleri kontrol ile karşılaştırıldığında gerek ekstre tipine ve gerekse uygulama konsantrasyonu artışına bağlı olarak farklılıklar göstermiştir. Denenen ekstreler içerisinde en yüksek radikal süpürücü aktiviteye sahip ekstre, infüzyon ekstresi olurken, diğer ekstrelerin gerek serbest radikal süpürücü aktiviteleri gerekse H2O2 süpürme ve metal şelatlama aktivitelerinin düşük olduğu bulunmuştur. H. hirsutissimum'dan elde edilen ekstreler için yapılan fitokimyasal analizlerde ekstre tipine göre farklılıklar gözlenmiş, metanol ekstresi dışındaki diğer ekstrelerde en fazla alkaloidlerin bulunduğu saptanmıştır. Ekstrelerde alkaloidlerden sonra en fazla fenollerin (petrol eteri, infüzyon ve dekoksiyon ekstrelerinde) ve saponinlerin (metanol, infüzyon ve dekoksiyon ekstrelerinde) bulunduğu saptanmıştır. Tanen ve antrakinonların az miktarda olduğu ve flavonoidlerin ise hiçbir ekstrede bulunmadığı tespit edilmiştir. H. hirsutissimum'dan elde edilen petrol eteri, dietil eter, etil asetat, metanol, su (infüzyon ve dekoksiyon) ekstrelerinin, uygulanan konsantrasyon aralıkları içinde (100µg/ml–1000µg/ml) pozitif kontrol olan umbelliferon ile karşılaştırıldığında, Artemia salina larvaları üzerinde sitotoksik etkisinin olmadığı görülmüştür. In this study, Phytochemical content screening of extracts (petroleum ether, diethyl ether, ethyl acetate, methanol and water (infusion and decoction) which were obtained by using aerial parts from Heliotropium hirsutissimum and prepared on different concentration was performed, and antioxidant activity, total phenolic content, hydrogen peroxide (H2O2) scavenging and iron chelating activities of extracts were determined. Whether the cytotoxic effect of H. hirsutissimum plant exists or not was investigated by Artemia salina Brine Shrimp Lethality Assay (BSLA) method. When DPPH free radical scavenging activity of different extracts obtained from plants was compared with H2O2 scavenging and iron chelating activities control, it showed differences depending on either the extract type or the application concentration increase. It was also found that while the extract with the highest radical scavenging activity became the infusion extract, free radical scavenging activities and H2O2 scavenging and iron chelating activities of the other extracts were weak. In the phytochemical analyses performed for extracts obtained from Heliotropium hirsutissimu, differences according to the extract type were observed ,and it was determined that mostly alkaloids existed in other extracts except methanol extract. Following alkaloids, phenols (in petroleum ether, infusion and decoction extracts) and saponins (in methanol, infusion and decoction extracts) were the most encountering phytochemicals in the extracts. It was determined that the antraquinon existence was weak ,and flavonoids did not exist in any extracts as well. Brine Shrimp toxicity test showed that petroleum ether, diethyl ether, ethyl acetate, methanol and water (infusion and decoction) extracts obtained from H.hirsutissimum did not have a cytotoxic effect on Artemia salina by comparison with umbelliferone which is the positive control in applied concentration ranges (100µg/ml–1000µg/ml).