Muhassıllık üzerine çok sayıda yapılmış çalışma bulunmamaktadır. Kıbrıs Tarihi
araştırmaları açısından da durum böyledir. Muhassıllık, 17. Yüzyılda Osmanlı’nın içinde
bulunduğu şartların bir neticesi olarak devletin nakit para ihtiyacının düzenli bir şekilde
toplanmasını sağlamak maksadıyla ortaya çıkmış gözükmektedir. Fakat bu durum malî bir
yetkili olan muhassılın zamanla idarî, askerî, hukukî yetkilerinin de olduğu yeni bir yönetici
sınıfın oluştuğu yapıya dönüşmesine sebep olmuştur.
Kıbrıs adasının 1670 tarihi itibariyle Cezayir-i Bahr-i Sefîd Sancağına bağlanarak
yıllık gelirinin Kaptan Paşa’ya tahsis edildiği görülmektedir. Kaptan Paşa buraya bir
mütesellim atamış ve bu şekilde adayı mütesellimle idare etmiştir. 1718 yılında ada Kaptan
Paşa’dan alınarak sadrazam hassı yapılmıştır. Bu tarihten sonra adanın 1745-1748 dönemi
hariç sadrazamlara has olarak 1785’e kadar verildiğini görmekteyiz. İnceleyeceğimiz
dönemde kaynağımız Başbakanlık Osmanlı Arşivinde konuya ilişkin bulduğumuz Arşiv
vesikalarıdır. Vesikalardan elde ettiğimiz bilgiler uyarınca 18. Yüzyıl Osmanlı Kıbrıs’ında
sadâret hassı Muhassıllık İdaresi’ni ele almaya çalıştık.
There are not many studies on accountant's. This is also the case with regard to
Cyprus History studies. As a result of the conditions of the Ottoman EmPîre in the 17th
century, accountability seems to have emerged in order to ensure the regular collection of
the state's cash needs. However, this situation caused the accoutant, who was a fînancial
authority, to transform into a structure of a new ruling class, which also had administrative,
military and legal powers.
As of 1670, the island of Cyprus was connected to the Algeria-i Bahr-i Sefîd Sanjak
and its annual income was allocated to Kaptan Pasha. Captain Pasha appointed a trustee here
and managed the island in this way. In 1718, the island was taken from Kaptan Pasha and
made as a grand vizier. After this date, we see that the island was given to 1785, excluding
the period of 1745-1748. In the period we are examining, our source is the Archive
documents we found in the Prime Ministry Ottoman Archives. In accordance with the
information we obtained from the documents, we tried to deal with the Administration of
Accountants in 18th century Ottoman Cyprus.
