İşsizlik, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de mücadele edilmesi gereken sosyo ekonomik sorunların başında gelmektedir. İşsizlikle mücadele etmek için kullanılan aktif ve
pasif politikalar Türkiye’de kamu istihdam kurumu olan Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)
tarafından yürütülmektedir. Özellikle 2000’li yılların başından itibaren işsizlikle mücadelede
İŞKUR tarafından yoğun olarak kullanılan programların hedef kitlesinde işgücü piyasası
içerisinde kırılganlığı daha fazla olan dezavantajlı grupların yer alması kişilerin istihdam
edilebilirliklerini arttırmaktadır.
Çalışmanın amacı Aktif İstihdam Politikaları Programları (AİPP) içerisinde yer alan
mesleki eğitim kurslarının Aydın ili özelinde etkinliğinin değerlendirilmesi ve sonuca göre
programların ne yönde revize edilmesi gerektiği konusunda yol gösterici olmasıdır. Bu
amaçla İŞKUR tarafından yürütülen işbaşı eğitim programları (İEP), istihdam garantisiz
meslek eğitim kursları (İSMEK) ve uzmanlaşmış beceri edindirme merkezleri (UMEM)
projelerine odaklanarak kurs ve programların etki değerlendirilmesinin yapılabilmesi için etki
değerlendirme türlerinden yarı deneysel teknik seçilmiştir. 2014-2017 yılları arasında
kurslara katılan ve katılmayan kişilerden oluşan toplam 400 kişiye telefon aracılığıyla ulaşılıp
anket çalışması gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın hipotezlerinin test edildiği bulgulara göre; katılımcıların AİPP’e katılım
ile istihdamda bulunma durumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı fakat cinsiyet temelli
değerlendirildiğinde kadınlar özelinde AİPP’e katılım ile istihdamda bulunma durumu
arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. AİPP’e katılım ile çalışma koşullarının
iyileşmesi arasında istatistiki olarak haftalık çalışma süresi ve SGK’ya kayıtlılık
durumlarında anlamlı bir ilişki tespit edilemese de ücret düzeyi noktasında anlamlı bir ilişki
vii
tespit edilmiştir. AİPP’in hedef kitlesinde yer alan 15-24 yaş arasında bulunan gençlerin
AİPP’e katılımları ile istihdamda bulunma durumları arasında anlamlı bir ilişki tespit
edilememiştir. Kurs türlerinin istihdam üzerindeki etkisi değerlendirildiğinde ise İEP’in diğer
kurs türlerine göre daha çok istihdam yarattığı tespit edilmiştir.
Nitel yöntemlerden elde edilen bulgulara göre ise, kursa katılan kişilerin kurslarda
verilen eğitimlerden memnun oldukları fakat beceri kazanma konusunda aynı görüşte
olmadıkları tespit edilmiştir. Kursiyerlerin genel eleştirisi uzun vadeli sigorta kollarından
yararlanamamaktır. Ayrıca AİPP’ler vasıtası ile girdikleri işlerde herhangi bir eğitime tabii
olmadan çalıştırıldıkları ve işe giriş sürecinde belirlenen iş yerine, farklı işlerde
çalıştırıldıkları yönündedir. Kursa katılmamış kişilerin ise İŞKUR’un yürüttüğü AİPP’lerden
haberdar olmadıkları tespit edilmiştir.
Unemployment is one of the leading socio-economic problems to be handled in
Turkey as well as in the entire world.The active and passive policies applied in order to
struggle against unemployment are practiced by Turkish Employment Agency (İŞKUR),
institution of public employment in Turkey.Especially since the early 2000s,in the target
group of the programmes intensively used by İŞKUR,the involvement of more vulnerable and
disadvantaged groups in labour market has increased the employability of people.
The aim of the study is to evaluate the efficiency of vocational training courses
involved in Programmes of Active Employment Policies (AİPP) particularly in Aydın
province and accordingly to guide about how the programmes should be revised.For that
purpose, quasi-experimental technique among the kinds of impact assessment was selected to
carry out impact assessment of the courses and programmes by focusing on on-the-job
training courses (İEP) implemented by İŞKUR, vocational training courses (MEK) and the
projects of specialized skill acquisition centres (UMEM). A survey study was applied to 400
people in total including participants and non-participants in the courses between 2014 and
2017 by means of phone interview.
As a result of the study, quantitative and qualitative findings were obtained. In
quantitative findings where the hypothesis of the study was tested, it was ascertained that
there were no meaningful relations between the participation in AİPP and the state of being
in employment but that there was a meaningful relation between participation in AİPP and
the state of being in employment specific to women when assessed on the basis of
gender.Although no meaningful relations between the participation in AİPP and the
improvement of working conditions could be ascertained statistically in weekly working
hours and the state of registration in Social Security Instutition (SGK), a meaningful relation
was ascertained in wage level. A meaningful relation could not be detected between the
ix
participation of young people aged 15-24 in AİPP, who are in the target group of AİPP, and
their state of being in employment. When the impact of course types on employment was
assessed, it was detected that İEP had an employment increasing impact comparing to other
course types.
On the other hand, in the results obtained from qualitative findings, it was detected
that participants in the courses were pleased with the training provided but they did not have
the same feelings about skill aquisition.The common reviews of the course attendees include
that they do not benefit from the long term insurance branches, they are employed without
any training in the jobs they get by means of AİPP, and instead of the duties determined during
the process of getting the job, they do different jobs.It was detected,on the other hand, that
nonparticipants did not aware of the AİPPs, which were carried out by İŞKUR.
